Η Φύση του Έρωτα

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος

Έκδοση Κειμένου: 18/7/2024

Το φιλμ της Μόνια Τσόκρι, η οποία μπορεί να καμαρώνει ότι απέσπασε το φετινό Σεζάρ καλύτερης ξένης ταινίας ενώ βρέθηκε συνυποψήφια με δημιουργούς όπως ο Βιμ Βέντερς και ο πολυνίκης της σεζόν Κρίστοφερ Νόλαν, προσεγγίζει με θαρρετό ύφος ένα από τα ανεξάντλητα θέματα της ανθρώπινης διανόησης. Αφηγείται μια ιστορία παλιά όσο και ο άνθρωπος, αυτήν της Σοφία, μιας μεσοαστής καθηγήτριας φιλοσοφίας που βλέπει την τακτοποιημένη γαμήλια ζωή της να αναστατώνεται χάρη στην παρουσία του Σιλβέν, ενός τεχνίτη που επιμελείται τις εργασίες επισκευής στο ορεινό εξοχικό της. Η Τσόκρι φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια ενήλικη ντραμεντί για τις υπερβάσεις στις οποίες υποχρεώνουμε όσους αγαπάμε χωρίς να το ξέρουν και τις υπαρξιακές προβολές των αδιεξόδων μας που χάσκουν στο αβέβαιο μέλλον των ανθρώπινων σχέσεων.

Η καναδή δημιουργός αποτυπώνει ανάγλυφο στην οθόνη το πάθος που μοιράζονται οι δύο εραστές και αφουγκράζεται τις στιγμές κατά τις οποίες οι εκπνοές της Σοφία μετατρέπονται από ήχοι δισταγμού σε νότες ευχαρίστησης. Η κινηματογράφησή της αντιπαραβάλλει γόνιμα την έντονη σωματικότητα των ερωτικών στιγμών με τη στατικότητα των διαλέξεων και τα διαλογικά μέρη των πολυμελών δείπνων, όπου διάφοροι συνδαιτυμόνες συνομιλούν περί έρωτος και άλλων δαιμονίων. Χάρη στις κωμικές ανάσες και την αψεγάδιαστη χημεία των πρωταγωνιστών, η ροή της ταινίας είναι ασυννέφιαστη, ακόμα και όταν η πλοκή αρχίζει να βαδίζει σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία, που πάντως δεν χάνει την ενηλικότητά της. Όσο η Σοφία αναφέρεται κατά τη διδασκαλία της στα αντικρουόμενα λόγια διάφορων φιλοσόφων σχετικά με τον έρωτα και την αγάπη, τόσο αυτές οι έννοιες φανερώνουν τον ακατάληπτο χαρακτήρα τους και θυμίζουν ότι είναι προσεγγίσιμες μάλλον εκστατικά, όχι λογικά. Εάν ο Πλάτωνας και η μπελ χουκς δεν μπόρεσαν να βρουν πλήρεις ορισμούς, ποιοι είμαστε εμείς για να το επιδιώξουμε.

Οι επιρροές του Ξαβιέ Ντολάν είναι έκδηλες πάνω στο κείμενο της ταινίας, καθώς τόσο η δημιουργός όσο και η μαγνητική πρωταγωνίστρια, η Μαγκαλί Λεπέν-Μπλοντό, έχουν θητεύσει στον πολυβραβευμένο κινηματογράφο του πάλαι ποτέ enfant terrible του καναδικού κινηματογράφου. Η ορκισμένη αναζήτηση της καινοτομίας στην κινηματογραφική γλώσσα, επιζήμια και γοητευτική ταυτόχρονα, που μπορεί να μη φτάνει ποτέ σε επιθυμητά ύψη αλλά καταλήγει σε ένα αποτέλεσμα με την όψη του ασυμβίβαστου, εντοπίζεται και εδώ. Η Τσόκρι, βέβαια, φαίνεται πιο ψύχραιμη ∙ ψηλαφεί το ανοίκειο της ανθρώπινης ψυχής, η οποία λαχταρά να ψαλιδίσει την ίδια της την ευτυχία έτσι αεικίνητη που είναι, χωρίς να καμώνεται ότι το αναλύει σε βάθος. Οι ιδιόμορφες γωνίες λήψης, το νευρώδες μοντάζ και οι συζητήσιμες μουσικές επιλογές χρησιμοποιούνται καταχρηστικά, αλλά δεν ματαιώνουν το αφηγηματικό ταξίδι της ταινίας προς το εγγενές ανθρώπινο ανικανοποίητο.

Η ακροβασία της Σοφία ανάμεσα στο απολλώνιο του πρότερου βίου και το διονυσιακό που σηματοδοτεί ο νέος εραστής είναι εν τέλει συναρπαστική γιατί ακριβώς είναι ένας αγώνας μάταιος. Χωρίς να διολισθαίνει στον κυνισμό, αλλά με στοργή και αγάπη, η Μόνια Τσόκρι ιχνηλατεί την πορεία προς τη ματαίωση, παίρνοντας τον απαραίτητο χώρο για να αναδείξει την ομορφιά του ταξιδιού. Μπορεί ο Ζουλάφσκι να είχε δίκιο, ίσως «σημασία έχει ν’ αγαπάς», και το μέλλον ας φέρει ότι θέλει. Ζήτω η ουτοπία της ανθρώπινης καρδιάς.

Βαθμολογία: