Η Ληστεία του Βερολίνου

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος

Έκδοση Κειμένου: 20/9/2024

Μετά από μια δωδεκαετία εξαφανισμένος από όλους και όλα, ο Τρόγιαν επιστρέφει στο Βερολίνο και αποδέχεται την πρόταση μιας παλιάς φίλης για μια τελευταία ληστεία. Αντικείμενο ένας πολύτιμος πίνακας ζωγραφικής για τον οποίο ο σκιώδης πελάτης υποτίθεται πως προτίθεται να ανταμείψει πλουσιοπάροχα. Όπως αναμένεται, η ανταμοιβή αυτή αποδεικνύεται μια υπόθεση πολύ πιο περιπετειώδης από αυτό που αρχικά φάνταζε και ο Τρόγιαν βρίσκεται για μια ακόμα φορά μπλεγμένος στο γαϊτανάκι της βίας που τον ακολουθεί σαν σκιά.

Δεύτερο μέρος μιας απρόσμενης τριλογίας που ξεκίνησε το 2010 Im Schatten, το οποίο δεν βρήκε εξωφεστιβαλική διανομή στις ελληνικές αίθουσες, το Verbrannte Erde προκύπτει λιγότερο ως συνέχεια και περισσότερο ως ένα αυτοτελές, στιβαρό crime drama που πλέει σε γνώριμα και αγαπημένα ύδατα. Το φιλμ του Τόμας Αρσλάν αναφέρεται αφειδώς στον Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, από τον οποίο δανείζεται την καταχνιά της ατμόσφαιρας, τις μεγάλες σεκάνς της λακωνικής ευρηματικότητας και τον μονήρη πρωταγωνιστή που μάχεται απέναντι στις χίμαιρες του. Στο κείμενό του διαβάζει κανείς με ευκολία και τις επιρροές του πρώιμου Ζιλ Ντασέν, αλλά κυρίως του Μάικλ Μαν, στην παρακαταθήκη του οποίου τέτοια έργα εκ των πραγμάτων υποκλίνονται. Η εκ μέρους του γράφοντα παράθεση των αναφορών/επιρροών μπορεί να προετοιμάζει ατυχώς για ένα έργο εφάμιλλου βεληνεκούς, αλλά ακόμα και αν δεν έχουμε να κάνουμε με ένα τέτοιο, είναι γαλόνι της ταινίας ότι αξιώνει δικαιολογημένα την αναφορά τέτοιων ογκόλιθων στην αποτίμησή της.

Στο νεο-νουάρ του Αρσλάν, το Βερολίνο είναι σχεδόν πάντα σκοτεινό, αφιλόξενο και γριφώδες, σαν να κρύβει από μία δυσάρεστη έκπληξη σε κάθε γωνία του. Ο γερμανός δημιουργός αφουγκράζεται την υπόκωφη δύναμη των αστικών ήχων η οποία περιβάλλει τον ήρωα και την ομάδα του και ορίζει τη μοίρα του. Παίρνει τον χρόνο του στην  (ανα)σύσταση του πρωταγωνιστή του, χρησιμοποιεί τον διάλογο μόνο όταν είναι απολύτως αναγκαίο και δεν προσδοκά σε κάποια τεχνητή έκρηξη αγωνίας ή την κορύφωση του σασπένς. Παρακολουθώντας τη «Ληστεία του Βερολίνου» ξέρεις ότι τίποτα δεν θα πάει σύμφωνα με το σχέδιο και είναι αυτή ακριβώς η μινιμαλιστική σιγουριά που γεννά την ταραχή.

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι πρόκειται για ένα παλιομοδίτικο έργο, ίσως μέχρι και ασφαλές, στο οποίο η ατμόσφαιρα κυριαρχεί της δράσης. Είναι αλήθεια ότι σε επίπεδο πλοκής και χαρακτήρων, πλην του κεντρικού καταραμένου ήρωα, ο Αρσλάν μένει στα στοιχειώδη, αποφεύγοντας τις περίτεχνες συνθέσεις και τις δαιδαλώδεις εξελίξεις. Υπηρετεί όμως ένα κινηματογραφικό στυλ που χρειάζεται μια τέτοια οικονομική αφήγηση. Ο Τρόγιαν είναι ένα νυκτόβιο πλάσμα που περιφέρει τη μοναξιά του δεξιά και αριστερά, ένας άνθρωπος καταδικασμένος να επιβιώνει σ’ έναν κόσμο που για εκείνον θα παραμείνει ουσιαστικά μια έρημος γεμάτη νέον φώτα και φανάρια που ρυθμίζουν την κίνηση σε πολύβουες λεωφόρους. Εύλογα, λοιπόν, η ταινία που κεντράρει πάνω του είναι απαλλαγμένη από στολίδια, ένα mood piece που μιλάει μέσα από τον πικρό του τόνο και την αδιαπραγμάτευτη μελαγχολία του. Πρόκειται για μια πολύ αξιόλογη προσθήκη στο σύγχρονο ευρωπαϊκό νεο-νουάρ.

Βαθμολογία:

0 κακή | 1 μέτρια | 2 ενδιαφέρουσα | 3 καλή | 4 πολύ καλή | 5 αριστούργημα