Σημαδεμένες Καρδιές

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Inimi Cicatrizate

Ελληνικός Τίτλος: Σημαδεμένες Καρδιές

Διεθνής Τίτλος: Scarred Hearts

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: Scarred Hearts του M. Blecher.

Κύριες Διακρίσεις

• Βραβείο φωτογραφίας, σκηνικών, κοστουμιών και μακιγιάζ/κομμώσεων στα Gopo, τα εθνικά βραβεία της Ρουμανίας. Υποψήφιο για ακόμα 6, μεταξύ αυτών και καλύτερης ταινίας.
• Ειδικό βραβείο επιτροπής στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb
• Wikipedia
• Rotten Tomatoes

Κριτικός:  Σπύρος Δούκας

Έκδοση Κειμένου: 1/11/2017

Κάπου στα 1920, ο Εμάνουελ πάσχει από φυματίωση και βρίσκεται σε σανατόριο. Ερωτεύεται μια άλλη ασθενή και μοιράζεται με όλους τις σκέψεις του για τη ζωή και τα όνειρά του, βλέποντάς τα να χάνονται μέσα στην αβεβαιότητα, καθώς οι μέρες του λιγοστεύουν. Βασισμένο στο έργο του Ρουμάνου συγγραφέα Μαξ Μπλέτσερ.

Το ρουμανικό σινεμά μάς απασχολεί όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, εφόσον βλέπουμε πλήθος έργων κάθε χρόνο, πέραν της φεστιβαλικής τους κίνησης, να βρίσκουν διανομή και στη χώρα μας. Οι Ρουμάνοι έχουν αναπτύξει από κοινού ένα δικό τους, πολύ προσωπικό, ρεύμα κοινωνικού ρεαλισμού. Το εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι από δημιουργό σε δημιουργό η υφή του ρεαλισμού αλλάζει σημαντικά.

Τον Radu Jude, που τον γνωρίσαμε από το εξαιρετικό, ασπρόμαυρο “Aferim!”, εδώ τον βλέπουμε να αλλάζει, οπτικά, ύφος, παρ’ ότι κάνει και πάλι ταινία εποχής. Σε κάδρο τετράγωνο, “πιεσμένης” αναλογίας, εγκλωβίζει επί δυόμιση περίπου ώρες τον άρρωστο πρωταγωνιστή του, πάντα οριζοντιωμένο και ανήμπορο, με μια “κλινική”, αποστασιοποιημένη προσέγγιση που φέρνει στο μυαλό το μικροσκοπικό σινεμά του Χάνεκε. Μόνο παρατηρεί, χωρίς να λυπάται. Η ρεαλιστική προσέγγιση του Radu Jude ενέχει το στοιχείο του ακατάπαυστου διαλόγου, δοσμένου ως μέρος της καθημερινότητας, και με τέτοια φυσικότητα ώστε να γίνεται και πηγή κωμωδίας/σάτιρας. Ο διάλογος αυτός κουράζει, είναι όμως λυτρωτικός και πηγαίος για τον κεντρικό ήρωα, άρα και απολύτως απαραίτητος στο πλαίσιο που χρησιμοποιείται. Ο Εμάνουελ εκφράζεται γύρω από τα πάντα, φιλοσοφεί, ζωντανεύει μέσα από πολιτικούς διαλόγους την Ευρώπη της εποχής, πάντα με ανησυχία και δίψα για τη ζωή που χάνει, όντας εγκλωβισμένος στην άγνοια του ενδεχομένου να θεραπευτεί, μα και δραματουργικά έγκλειστος στο πάντα στατικό κάδρο του Jude.

Τα εξωτερικά πλάνα (η προσωρινή του απόδραση) είναι πανέμορφα στυλιζαριμένα, γεμάτα χρώμα, ενώ έχει επιτευχθεί μια αξιοσημείωτη αναπαράσταση της εποχής, την οποία ο ήρωάς μας κοιτάζει από το κρεβάτι του, μόνο προς τα πάνω. Ένα ακόμα κοινό σημείο με το “Aferim!” είναι η σάτιρα γύρω από το αναπόδραστο της μοίρας, που ακόμα κι αν γνωρίζουμε ως προδιαγεγραμμένο, η εγγενής τάση προς την ελευθερία ωθεί τον άνθρωπο να το “κρύβει κάτω απ’ το χαλί”. Εδώ ο Jude χρησιμοποιεί πολύ εύστοχα, μια σχεδόν πειραματική αφηγηματική τεχνική. Δεδομένου ότι κάνει λογοτεχνική προσαρμογή, παίρνει αποσπάσματα του κειμένου που προσαρμόζει και τα ταιριάζει με συγκεκριμένες σκηνές μέσα στο έργο. Έτσι δίνει το αίσθημα πως κάθε λογοτεχνική πρόταση μεταγράφεται κινηματογραφικά, σαν κεφάλαια ενός βιβλίου που γνωρίζεις πως θα τελειώσει, μαζί με τη ζωή του πρωταγωνιστή. Διαβάζεις μια πρόταση, βλέπεις την αντίστοιχη σκηνή της, μετά την επόμενη… Ενέχει μια επαναληπτικότητα, μα κι έναν απελπιστικό ντετερμινισμό.

Πρόκειται για μια εμπειρία κουραστική, αλλά με μια εσωτερική δύναμη που αδειάζει συναισθηματικά τον θεατή. Ο Radu Jude, σε σχέση με άλλους συναδέλφους του όπως ο Christian Mungiu και ο Cristi Puiu, διαθέτει μια κυνικότερη, αλλά εξίσου αξιόλογη ματιά. Εύκολα βρίσκει κανείς θεματικές ομοιότητες και με την “Οδύσσεια του κυρίου Λαζαρέσκου” του Puiu, με τη διαφορά ότι εκεί υπάρχουν πυρά στραμμένα προς το σύγχρονο σύστημα υγείας και υπάρχει μια ζεστή ανθρωποκεντρική προσέγγιση που γειώνει το εν λόγω σύστημα. Εδώ η κεντρική διάσταση είναι ως επί το πλείστον υπαρξιακή, περιρρεόμενη από κοινωνικά στοιχεία.

Βαθμολογία: