Saw X

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 28/9/2023

Αν το “Saw X” ακολουθούσε έστω και υποτυπωδώς τη λογική του franchise, θα είχα πολύ λίγα πράγματα να σχολιάσω. Δράττομαι όμως της ευκαιρίας που μου δίνει ο Kevin Greutert για να αναφερθώ ουσιαστικά στην προβληματική πρόφαση που το δημιούργησε και τον ευτελή πραγματικό σκοπό του. Ο James Wan και ο Leigh Whannell με το “Σε Βλέπω” δημιούργησαν μια πρωτότυπη ταινία τρόμου όπου ο χαρακτήρας του Τζον Κράμερ-Jigsaw εισάγεται μέσω του διαλόγου των δύο παγιδευμένων χαρακτήρων. Λαμβάνουμε ακριβώς όσες πληροφορίες χρειάζεται ώστε να προκύψουν οι συναρπαστικές ανατροπές προτού η ταινία τελειώσει ολοκληρώνοντας τον αυτοτελή σκοπό της.

Το franchise του “Saw” δημιουργείται κατ’ ουσίαν από τον Darren Lynn Bousman που σκηνοθέτησε 4 σίκουελ και όρισε το περιεχόμενο και το σκηνοθετικό τους στιλ, με το στιλιζαρισμένο κοφτό μοντάζ και τα συνεχή χρονικά πισωγυρίσματα που επέτρεπαν την αέναη επιστροφή στην οθόνη του ετοιμοθάνατου/νεκρού Jigsaw, παρεμβάλλοντας ανάμεσα στα Παιχνίδια σκηνές που εμπότιζαν την πλοκή με έναν αέρα αστυνομικού μυστηρίου.

Ο σκοτεινός χαρακτήρας του Jigsaw αποδείχτηκε μια κινητήρια δύναμη τόσο ισχυρή ώστε οι σεναριογράφοι να δημιουργήσουν μια ολόκληρη φιλοσοφία που διέπει τις εγκληματικές του πράξεις, μια φιλοσοφία καταδικασμένη λόγω της αμετροεπούς επαναληπτικής της ανάλυσης να γίνεται με κάθε ταινία όλο και πιο θολή, παράλογη και καταδικαστέα. Ο Jigsaw είναι ένας ιδιοφυής μηχανικός και ένας παρανοϊκός εγκληματίας, δύο επιθετικοί προσδιορισμοί αλληλένδετοι στην τέχνη. Στο μυθοπλαστικό πλαίσιο του σλάσερ, που σκοπός του είναι να συναρπάσει τον θεατή μέσω των ολοένα και πιο αρρωστημένων και συχνά σε επίπεδο αποστροφής Παιχνιδιών που ιντριγκάρουν επειδή παρουσιάζονται σαν ένα είδος διεστραμμένου ριάλιτι, είναι ατελέσφορο να εξετάσει κανείς με σοβαρότητα αυτή τη φιλοσοφία. Ήταν το κομβικό “Saw VI” που μπέρδεψε τα κίνητρα του Jigsaw μπλέκοντας τον ευγενή -σύμφωνα με τον ίδιο- σκοπό να κάνει τους ανθρώπους να εκτιμήσουν το δώρο της ζωής με προσωπικά ζητήματα εκδίκησης, με τις δηλώσεις των δημιουργών περί των στόχων των νέων ταινιών να μοιάζουν σαν να διακατέχονται από σύνδρομο της Στοκχόλμης, εγκλωβισμένοι στην υπηρεσία ενός κερδοφόρου franchise.

Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με το “Saw X”. Είναι παράδοξο πώς ο Greutert, σταθερός μοντέρ και σκηνοθέτης του franchise, πετάει όλα τα γνώριμα χαρακτηριστικά για να δημιουργήσει κάτι πρωτόγνωρα πεζό και στους δύο τομείς που είχε αναλάβει. Ο τρόμος δεν συνδυάζεται με το μυστήριο αλλά με ένα -στην καλύτερη περίπτωση- άβολο κοινωνικό δράμα. Αν το “Σε Βλέπω” έμοιαζε με ένα μονόπρακτο για δύο ηθοποιούς, το “Saw X” αντιστοιχεί σε ένα πλήρες ανεπτυγμένο θεατρικό έργο όπου οι χαρακτήρες εξελίσσονται με έναν πρωτοφανώς κενό τρόπο προς όφελος της ανατροπής που θέλει με το στανιό να επιβάλλει ένα διαφορετικό είδος διαβολικού χαρακτήρα που μετατρέπει τον Jigsaw σε θύμα του ίδιου του θηράματός του.

Η ιδέα θα μπορούσε να ήταν συναρπαστική αν δεν αποτελούσε κομμάτι ενός βάρβαρου franchise με ποταπά -εντούτοις διασκεδαστικά- κίνητρα ψυχαγωγίας. Η υλοποίηση αυτού του ψευτο-σοβαρού δράματος γίνεται με μηδαμινές ικανότητες δημιουργίας σασπένς, αφού το Παιχνίδι πλέον διεξάγεται σε δεύτερο πλάνο χωρίς ίχνος ενδιαφέροντος, έχοντας στο προσκήνιο τις ανούσιες συνδιαλλαγές των ανεπαρκώς ανεπτυγμένων χαρακτήρων και τις γραφικές ερμηνείες του καστ. Εξαιρώ την παρουσία του Tobin Bell, καθώς είναι η μοναδική ταινία που του δίνει την ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει ουσιαστικά και να προσφέρει το μοναδικό αποκούμπι παρηγοριάς στην αδικαιολόγητα μεγάλη διάρκεια της.

Άγνωστες οι μελλοντικές εμπνεύσεις των δημιουργών για την πορεία της σειράς, αλλά το μόνο που έχουν να κάνουν πρακτικά είναι να επαναφέρουν το σαδιστικό στοιχείο. Οι αναλύσεις της αυθαίρετης φιλοσοφίας ενός δολοφόνου που πηγάζει από μια καθαρά υποκειμενική στάση απέναντι στη ζωή ως πρόφαση για βάθος περιεχομένου είναι γελοίες. Και στο σταθερό μότο του Jigsaw “εγώ δεν σκότωσα ποτέ κανέναν, οι αποφάσεις είναι πάντα δικές τους”, απαντώ με το λατινικό ρητό περί δικαίου: ο ηθικός υποκινητής ως αυτουργός λογίζεται.

Βαθμολογία: