Το Φεστιβάλ του Ρίφκιν

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 14/7/2021

Είναι πολύ ευχάριστο συναίσθημα να μπαίνεις σε μια αίθουσα για να δεις την καινούρια ταινία του Woody Allen, και να αντιλαμβάνεσαι για ακόμα μία φορά το μεγαλείο του σπουδαίου αυτού κωμωδιογράφου, ο οποίος αναγάγει σε τέχνη την ικανότητα να δημιουργεί οπτικά κωμικά περιστατικά από το τίποτα συνδυάζοντάς τα με ατάκες υπαρξιακής φιλοσοφίας.

Βλέποντας το «Φεστιβάλ του Ρίφκιν», αυτό που μου χτύπησε πιο έντονα είναι το πώς ένας δημιουργός 85 ετών κατορθώνει να διατηρεί αναλλοίωτα όλα τα συγγραφικά και σκηνοθετικά στοιχεία που τον έκαναν διάσημο εδώ και έξι δεκαετίες, και ταυτόχρονα να έχει επίγνωση της εποχής στην οποία βρίσκεται. Οι δημιουργίες του Allen δεν είναι ούτε μπαγιάτικες ούτε μουσειακές, αντ’ αυτού πρόκειται για χαρισματικά σενάρια που ενώ πατάνε σε παγκόσμιες ανησυχίες του ανθρώπινου ψυχισμού, εκφράζονται κάθε φορά από χαρακτήρες-αποκυήματα της εποχής τους. Μια εποχή στην οποία ζει και ο ίδιος ο Woody Allen μαζί με τους χαρακτήρες του, και την οποία αντιμετωπίζει άλλοτε με συμπάθεια κι άλλοτε με επίκριση, χωρίς όμως ποτέ να αποστασιοποιείται από αυτήν, χωρίς να την κοιτάζει αφ’ υψηλού θεωρώντας πως ο ίδιος ξέρει καλύτερα.

Πρωταγωνιστής για ακόμα μία φορά είναι ένας νευρωτικός μεσήλικας, του οποίου τα εσωτερικά άγχη και οι ανησυχίες έρχονται σε πρώτο πλάνο, καθώς οι ανθρώπινες σχέσεις γύρω του αλλάζουν και πρέπει είτε να αλλάξει κι αυτός μαζί τους είτε να αποσυρθεί από τη ζωή. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η εργογραφία του Woody Allen εκφράστηκε τέλεια μέσω της ατάκας που ακούγεται στο «Μανχάταν»: «Μια σχέση είναι σαν ένας καρχαρίας. Πρέπει να κινείται συνεχώς, διαφορετικά θα πεθάνει. Κι αυτό που έχουμε εδώ εμείς είναι ένας νεκρός καρχαρίας». Ο Μορτ Ρίφκιν, που ενσαρκώνει ο Wallace Shawn, αυτός ο εξαιρετικός και μάλλον υποτιμημένος ηθοποιός εδώ σε μια σπάνια κινηματογραφική πρωταγωνιστική ερμηνεία, συνοδεύει ανοικειοθελώς τη νεαρότερη και άκρως πιο γοητευτική σύζυγό του στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, όπου εκείνη εργάζεται ως υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων για έναν νεαρό γάλλο σκηνοθέτη αψεγάδιαστης γοητείας που σύσσωμη η κριτική τον αναγάγει στον μεγαλύτερο auteur από την εποχή του Νέου Κύματος, κάτι που ο νευρωτικός θεωρητικός και καθηγητής κινηματογράφου Ρίφκιν απορρίπτει κάθετα. Ανάμεσα σε έναν γάμο ο οποίος πνέει τα λοίσθια και ένα βιβλίο το οποίο δεν λέει να γραφτεί εδώ και δέκα χρόνια, ο Ρίφκιν αναγκάζεται να ξεβολευτεί από τις δικαιολογίες με τις οποίες καθησυχάζει τον εαυτό του, να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι η γυναίκα του τον απατά με τον νεαρό σκηνοθέτη και να αποφασίσει τι θα κάνει με το μέλλον του. Βοηθοί του σε αυτή την προσπάθεια είναι μια σειρά από όνειρα βγαλμένα από τις σπουδαιότερες κινηματογραφικές σκηνές του κινηματογράφου, και η γνωριμία του με μια νεαρή καρδιολόγο που έχει κι αυτή τα δικά της προσωπικά προβλήματα να ξεπεράσει.

Από τις αρχές της χιλιετίας, όταν και διακριτικά άρχισε να αποσύρεται από την πρωταγωνιστική δράση προσφέροντας τις ιστορίες του σε νέους ανθρώπους, αρχής γενομένης με το «Έρωτας και Τίποτα Άλλο» με τους Jason Biggs και Christina Ricci, ο Woody Allen προσαρμόζεται στα σημεία των καιρών παραμένοντας πιστός στη γραφή του και προσκαλεί τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά ονόματα του χώρου να ταξιδέψουν μέσα στον κόσμο του, είτε πρόκειται για τον Anthony Hopkins και τον Joaquin Phoenix, είτε για τον Timothee Chalamet και τη Miley Cyrus. Εδώ, αξιοποιώντας τα ταλέντα των Elena Anaya και Louis Garrel κι ένα εξαιρετικό κάμεο του Christoph Waltz ως Θάνατο από την «Έβδομη Σφραγίδα», παραδίδει μια ιστορία η οποία πετυχαίνει τον στόχο της μέσα από αιχμηρές κωμικές ατάκες και οπτικά γκαγκ -η εικόνα ενός κουστουμαρισμένου Louis Garrel να παίζει μπόνγκο σε μια δεξίωση είναι για κάποιον λόγο ξεκαρδιστική. Ο Woody Allen, με κάποιον ιδιοφυή δικό του τρόπο, καταφέρνει και παραμένει επίκαιρος, και το «Φεστιβάλ του Ρίφκιν» αποδεικνύει πως όταν αποφασίζει να επενδύσει σε μια σύγχρονη συνθήκη, έχει την ικανότητα να δώσει τον καλύτερό του εαυτό.

Βαθμολογία: