Χωρίς Οικογένεια

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 13/11/2019

Από μπόλικες αλλαγές και συμπυκνώσεις περνάει ο Antoine Blossier το κλασικό ανάγνωσμα του Hector Malot, προκειμένου να το κάνει να χωρέσει σε μια εύπεπτη οικογενειακή περιπέτεια εποχής λίγο κάτω από τις δυο ώρες. Το αποτέλεσμα, αν και δεν ανακαλύπτει τον τροχό, καταφέρνει να σταθεί ως αξιοπρεπής ψυχαγωγία για το παιδί και για τον γονέα.

Ρίσκα δεν υπάρχουν πολλά (με εξαίρεση ίσως το τρυφερό εύρημα της χρονικής μετατόπισης της αφήγησης που επιχειρείται), οι ρυθμοί είναι γοργοί και η δράση εναλλάσσεται ικανοποιητικά με το δράμα. Ο Blossier κατορθώνει να αιχμαλωτίσει επαρκώς στο φιλμ του την αίσθηση του «κλασικού εικονογραφημένου» που θα όφειλε να έχει (βοηθάει και η σωστή φωτογραφία του Romain Lacourbas που έχει περάσει κι από το Χόλιγουντ), όχι όμως ως προς τη μεγαλοπρέπεια που μια πραγματικά σπουδαία μεταφορά ενός τόσο καθιερωμένου στο πέρασμα των χρόνων λογοτεχνικού έργου θα έπρεπε να εκπέμπει. Κάπως εκνευριστική είναι και η υπερβολικά γλυκερή μουσική του Romaric Laurence, η οποία δίνοντας υπέρμετρη έμφαση στο συναίσθημα ενίοτε το «καίει». Πάντως, αν κάποιος ψάξει για πραγματικά μεγάλα «φάουλ» εδώ, θα μείνει με άδεια χέρια. Όσο κι αν μπορεί κάποιος να ψέξει ως άτολμη την προσέγγιση του σκηνοθέτη και ως στηριζόμενη σε ένα υλικό που μόνο με τεράστια σφάλματα δεν θα μπορούσε να παράγει κάτι κάτω του μετρίου, πρέπει να αναγνωριστεί το ότι ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος μοιάζει να ξέρει τους κανόνες της υποκατηγορίας της κινηματογραφικής μυθοπλασίας στην οποία κινείται.

Το σύνολο βοηθιέται σε μεγάλο βαθμό κι από μια έξοχη ερμηνευτική παρουσία του Daniel Auteil. Ακόμη κι αν ο ρόλος του δεν ξεφεύγει από τα γνωστά κλισέ του χαρισματικού μέντορα, καταφέρνει να δώσει στον χαρακτήρα του μια γλυκύτητα και μια ζεστασιά που τον καθιστούν πάντα ευπρόσδεκτο στα μάτια του θεατή, έστω κι αν τα «συστατικά» του έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά πολλάκις στο σινεμά. Δεν είναι τυχαίο ότι η ταινία παίρνει πραγματικά «μπρος» άμα τη εμφανίσει του. Καθόλου άσχημη και η παρουσία του μικρού Maleaume Paquin, δείχνει να έχει τις βάσεις ενός ικανού ανήλικου ερμηνευτή. Οι δυο ηθοποιοί αποτελούν ένα λειτουργικό δίδυμο, χτίζουν μια δυναμική που καταφέρνει να τραβήξει την προσοχή, να γίνει ένα στοιχείο στο οποίο να μπορέσει να επενδύσει συναισθηματικά σε έναν βαθμό το κοινό. Άλλες φορές, πάλι, η τάση του φιλμ να γέρνει προς το μελόδραμα ενδέχεται να πετάξει έξω όσους προτιμούν λεπτότερους τρόπους μεταχείρισης της συγκίνησης. Γενικότερα, το «παιχνίδι» εδώ παίζεται με παλιομοδίτικους κανόνες, κι αυτό βγάζει προς τα έξω μια κάποια νοσταλγία και γοητεία, θυμίζοντας ταινία εποχής περασμένων δεκαετιών (διόλου τυχαία έρχεται συχνά στο μυαλό ο κατά David Lean Charles Dickens), εμποτίζοντάς αυτό το ύφος όμως και με σύγχρονες πρακτικές.

Σε κάποια σημεία είναι αλήθεια πως φαίνεται το παρωχημένο κι εν μέρει συντηρητικό της κοινωνικής κριτικής του Malot, και αυτό παρασύρει το τελικό αποτέλεσμα σε μια ανάλογα επιπόλαιη σε έναν βαθμό ματιά. Ωστόσο, αυτό το στοιχείο ενδέχεται να μην ενοχλήσει τη μεγάλη πλειοψηφία του κοινού, ειδικά αν έχει προετοιμαστεί να παρακολουθήσει το «Χωρίς Οικογένεια» έχοντας στο νου την ιδιότητα που του προσδίδεται, αυτή μιας λαϊκής ταινίας με κυρίως ψυχαγωγική λειτουργία. Όσον αφορά αυτή τη διάσταση, η ταινία τα καταφέρνει μέχρι ένα σημείο. Φροντίζει να μην προσβάλλει τόσο το πιο «περπατημένο» κριτήριο του ενηλίκου όσο και τις διαφορετικού τύπου απαιτήσεις του παιδιού. Πρόκειται επίσης για μια δημιουργία που διαθέτει αυτεπίγνωση των ορίων της αλλά και του που κυρίως απευθύνεται. Για αυτό υπάρχει και η προαναφερθείσα προσοχή σε όλα σχεδόν τα βήματα που κάνει.

Αν συνυπολογιστεί και η αναμενόμενα άρτια για το μέγεθος της παραγωγής δουλειά που έχει γίνει σε κοστούμια και ντεκόρ, το όλο πακέτο συνιστά μια σε γενικές γραμμές ολοκληρωμένη, αν και υπερβολικά ασφαλή, πρόταση για αξιοπρεπή οικογενειακή διασκέδαση. Όποιοι δεν έχουν παραπάνω απαιτήσεις από αυτές που καλύπτει η συγκεκριμένη προσφορά, θα μείνουν ευχαριστημένοι.

Βαθμολογία: