Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού

Λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο μετά που έχουν γίνει φανερές οι προθέσεις ή μάλλον οι διαθέσεις του Χίτλερ, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αναθέτει στον αρχαιολόγο Ιντιάνα Τζόουνς τον εντοπισμό της κιβωτού των δέκα εντολών. Ο δρόμος προς το πολυπόθητο και μυθικό εύρημα που εξασφαλίζει απόλυτη δύναμη στον κάτοχό του, περνάει μέσα από την αντίστοιχη επιθυμία του χιτλερικού επιτελείου που επικουρείται από τον Ρενέ Μπελόκ, έναν γάλλο αρχαιολόγο με αμφιλεγόμενες αρχές και εξαιρετικά ελαστική αντίληψη περί αφοσίωσης.

Σκηνοθεσία:

Steven Spielberg

Κύριοι Ρόλοι:

Harrison Ford … Indiana ‘Indy’ Jones

Karen Allen … Marion Ravenwood

Paul Freeman … Δρ Rene Belloq

Ronald Lacey … ταγματάρχης Arnold Toht

John Rhys-Davies … Sallah Mohammed Faisel el-Kahir

Denholm Elliott … Δρ Marcus Brody

Wolf Kahler … συνταγματάρχης Dietrich

Alfred Molina … Satipo

George Harris … καπετάνιος Simon Katanga

Anthony Higgins … ταγματάρχης Gobler

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Lawrence Kasdan

Στόρι: George Lucas, Philip Kaufman

Παραγωγή: Frank Marshall

Μουσική: John Williams

Φωτογραφία: Douglas Slocombe

Μοντάζ: Michael Kahn

Σκηνικά: Norman Reynolds

Κοστούμια: Deborah Nadoolman

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Raiders of the Lost Ark
• Ελληνικός Τίτλος: Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού
• Εναλλακτικός Τίτλος: Indiana Jones and the Raiders of the Lost Ark [επανέκδοσης]

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ο Ιντιάνα Τζόουνς και ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού (1984)
• Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η Τελευταία Σταυροφορία (1989)
• Ο Indiana Jones και το Βασίλειο του Κρυστάλλινου Κρανίου (2008)
• Ο Indiana Jones και ο Δίσκος του Πεπρωμένου (2023)

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ μοντάζ, σκηνικών, ήχου, ειδικών εφέ και ηχητικών εφέ. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, μουσική και φωτογραφία.
• Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα σκηνοθεσίας.
• Βραβείο Bafta σκηνικών. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, δεύτερο αντρικό ρόλο (Denholm Elliott), μουσική, φωτογραφία, μοντάζ και ήχο.

Παραλειπόμενα

• Όλα προήλθαν από την επιθυμία του George Lucas να αναβιώσει τα κινηματογραφικά σίριαλ των 1930 και 1940. Ήταν το 1973 που έγραψε ένα στόρι με τίτλο The Adventures of Indiana Smith. Ο Philip Kaufman πρόσθεσε σε αυτό την κιβωτό της διαθήκης. Όταν όμως ο Kaufman βρέθηκε σε άλλη εργασία, ο Lucas έβαλε το σχέδιο στην άκρη, έχοντας κι αυτός να δουλέψει πάνω στον Πόλεμο των Άστρων. Το 1977 γνώρισε τυχαία στη Χαβάη τον Steven Spielberg, ο οποίος τότε ενδιαφέρονταν να σκηνοθετήσει ένα James Bond. Ο Lucas τού είπε ότι είχε έναν νέο χαρακτήρα “καλύτερο από τον Bond”, και του ανέλυσε το στόρι. Ο Spielberg ερωτεύτηκε την ιδέα, αν και δεν του άρεσε το επίθετο Smith. Και ο Lucas αποκρίθηκε: “Οκ, τι λες για Jones;”. Ο Spielberg όμως ήταν ακόμα επιφυλακτικός, επειδή ο νέος του φίλος τού μιλούσε για τριλογία. Όταν όμως του είπε ότι υπάρχουν ήδη τα σενάρια και για τα άλλα δύο (κάτι που δεν ίσχυε…), η συμφωνία έκλεισε.
• Indiana ήταν το όνομα του παιδικού σκύλου του George Lucas, και πάνω σε αυτόν βάσισε και τον Chewbacca.
• Ο Kasdan είχε στα χέρια του ένα 100σέλιδο χειρόγραφο που περιελάμβανε όλες τις ιδέες που είχαν ρίξει στο τραπέζι αυτός, ο Lucas και ο Spielberg, και πάνω σε αυτό έβγαλε μέσα σε 6 μήνες το τελικό σενάριο. Κάποιες βέβαια ιδέες κόπηκαν, κυρίως επειδή ήταν μεγαλεπήβολες, αλλά μία από αυτές που αφορούσε δραπέτευση από τη Σαγκάη άνοιξε εντέλει τη δεύτερη ταινία της σειράς.
• Ο Spielberg ήθελε τον Τζόουνς πλέιμποϊ και σκοτεινό χαρακτήρα (ακόμα και αλκοολικό). Ο Lucas όμως θεωρούσε ήδη περίπλοκη τη διττή του ταυτότητα ως ακαδημαϊκός και άνθρωπος της δράσης. Η σχεδιάστρια κοστουμιών Deborah Nadoolman “μαρτύρησε” ότι πρότυπο ήταν ο Charlton Heston όπως είχε παρουσιαστεί σε μια μικρή παραγωγή, το Μυστικό των Ίνκας (1954), μια ταινία που όλο το επιτελείο είδε πολλές φορές για να μπει στο νόημα.
• Αρχικά, κανένα μεγάλο στούντιο του Χόλιγουντ δεν ήθελε να αναλάβει την παραγωγή, κυρίως επειδή μιλούσαν για μπάτζετ 20 εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά και κάποια σκληρά παζάρια από τον Lucas πάνω στα δικαιώματα. Η Paramount όμως έδωσε τελικά το οκ, με τη συμφωνία να μιλάει για 5 ταινίες. Επιπλέον, ο Lucas πάλεψε να κρατήσει τον προϋπολογισμό σε λογικά επίπεδα, τόσο με τα πολλά έτοιμα storyboard, όσο και με τις λίγες λήψεις. Παρότι σε τέτοιας εμβέλειας σκηνές γίνονταν συνήθως 30 με 40 λήψεις, εδώ περιορίζονταν στις τέσσερις. Χαρακτηριστικά, ο Spielberg είχε πει ότι ήταν σαν να γυρίζουν βωβή ταινία, όπου τραβούσαν μονάχα ό,τι χρειάζονταν και τίποτα δεν πήγαινε χαμένο.
• Τα περισσότερα από τα γυρίσματα έγινα στα βρετανικά Elstree Studios, αλλά χρησιμοποιήθηκαν και τοποθεσίες σε ΗΠΑ, Χαβάη, Τυνησία και Γαλλία.
• Για τον ρόλο του Ιντιάνα, υποψήφιοι ήταν οι: Paul Le Mat, Christopher Guest, Bruce Boxleitner, Barry Bostwick, Sam Elliott, Mark Harmon, Nick Mancuso, Peter Coyote, John Calvin, Michael Biehn, Sam Shepard, Sam Neill, David Hasselhoff και Tom Selleck. Ο Harrison Ford ήταν πάντα όμως η πρώτη επιλογή, με τον Tom Selleck να έρχεται ως πρώτος επιλαχών. Ο George Lucas όμως δεν ήθελε τον ίδιο ηθοποιό με τους Πολέμους των Άστρων, μα και όταν στράφηκαν στον Selleck, εκείνος είχε υποχρεώσεις με το τηλεοπτικό Magnum, P.I. Για να διακωμωδήσουν το γεγονός της επιλογής του ηθοποιού, ένα επεισόδιο της σειράς το 1988 είχε τίτλο Magnum, P.I.: Legend of the Lost Art, κι εκεί ο Selleck είχε παράλληλη ενδυμασία με τον Ιντιάνα.
• Ο Danny DeVito ήταν η επιλογή του σκηνοθέτη για τον Σαλάχ, αλλά είχε τηλεοπτικές υποχρεώσεις.
• Ο Harrison Ford έκανε σχεδόν όλες τις κασκάντες μόνος του, ακόμα κι αυτή όπου σέρνεται πίσω από το φορτηγό.
• Πρώτη φορά που γράφονταν σε τίτλους το όνομα του Alfred Molina. Είχε παίξει δύο φορές προηγούμενα, αλλά ήταν τόσο μικροί οι ρόλοι που δεν αναφέρονταν πουθενά στους τίτλους.
• Εντέλει, το μπάτζετ συγκρατήθηκε σε χαμηλά επίπεδα, αυτά των 18 εκατομμυρίων δολαρίων. Αντίθετα, τα κέρδη των 389,9 ανέβασαν την ταινία στην κορυφή των εμπορικότερων του 1981, και σε μία από τις ψηλότερες όλων των εποχών. Το franchise συνεχίστηκε με τα γνωστά πετυχημένα σίκουελ, μια πρίκουελ τηλεοπτική σειρά (The Young Indiana Jones Chronicles), παιχνίδια, βιβλία, κόμικς και πολλά βιντεοπαιχνίδια.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Ο John Williams έγραψε δύο διαφορετικά θέματα που θα συμβόλιζαν τον κύριο χαρακτήρα, αλλά ο Spielberg επέμεινε στη χρήση αμφότερων. Εντέλει, ο συνθέτης τα ένωσε και γεννήθηκε το Raiders March, που έμελλε να γίνει ένα από τα εμβληματικότερα θέματα που γράφτηκαν ποτέ για το σινεμά, και ακολούθησε τον ήρωα σε όλες του τις περιπέτειες.