Ποίηση Χωρίς Τέλος

Κριτικός: Σπύρος Δούκας

Έκδοση Κειμένου: 29/12/2016

Εκεί που τελειώνει ο Χορός της Πραγματικότητας, αρχίζει η Ποίηση. Ο 87χρονος Αλεχάνδρο Χοδορόφσκι συνεχίζει την αυτοβιογραφία του, συστήνοντάς μας το δεύτερο μέρος μιας σχεδιασμένος κινηματογραφικής πενταλογίας.

Η οικογένεια του Χοδορόφσκι έχει μετακομίσει από την επαρχιακή Τοκοπίγια στο Σαντιάγκο. Ο καταπιεστικός πατέρας του, Χάιμε (Μπρόντις Χοδορόφσκι, ο μεγαλύτερος γιος του Αλεχάνδρο), παρά την πολυτάραχη περιπέτειά του με την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Ιμπάνιεζ, δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα. Καθώς ο Αλεχάνδρο μπαίνει στα εφηβικά του χρόνια, ο Χάιμε ανησυχεί διαρκώς για τις επιρροές που δέχεται ο γιος του, και παρά το ενδιαφέρον του προς την τέχνη, εκείνος του επιβάλλει να γίνει γιατρός, αφού «η ποίηση είναι για τις αδερφές». Ο πάντα μοιρολατρικός ρόλος της μητέρας του (Pamela Flores) εξακολουθεί να επιδρά αρνητικά στον Αλεχάνδρο, ο οποίος ασφυκτιά και τελικά επαναστατεί, κόβοντας το οικογενειακό του δέντρο. Ύστερα, μέσω της γνωριμίας με τον ξάδερφό του, Ρικάρντο, θα έρθει σε επαφή με πολλούς καλλιτέχνες της εποχής, γεγονός καθοριστικό για τη μετέπειτα πορεία του στο χώρο της ποίησης.

Περίπου δύο δεκαετίες αργότερα, τον Αλεχάνδρο ερμηνεύει πλέον ο μικρότερος γιος του Χοδορόφσκι, Αντάν. Αναζητώντας τη μούσα του, ο Αλεχάνδρο βρίσκει τη Στέλα Ντίαζ, μια πανκ ποιήτρια, την παρθένα που ήταν μοιραίο να γνωρίσει, και γίνεται ο πρώτος του έρωτας. Εν τέλει, τον αποχαυνώνει και καλλιεργεί το χάος μέσα του, οπότε της ζητάει να χωρίσουν. Την Ντίαζ ερμηνεύει και πάλι η Πάμελα Φλόρες, αναδεικνύοντας μια μορφή οιδιπόδειου συμπλέγματος. Στον Χορό της Πραγματικότητας, η μητέρα του τον εναρμονίζει με το σκοτάδι, προκειμένου να νικήσει τους φόβους του, κι εδώ το σκοτάδι λαμβάνει την έννοια του αποπροσανατολιστικού χάους, επιτυγχάνοντας μια λειτουργική σύνδεση.

Στη συνέχεια, ο Αλεχάνδρο θα συμφιλιωθεί με περισσότερους αβανγκάρντ καλλιτέχνες και ποιητές, όπως ο Ενρίκε Λιν. Θα υιοθετήσει μια ποιητική ταυτότητα, αντιμετωπίζοντας την ποίηση ως φιλοσοφία και στάση ζωής, βλέποντας τον κόσμο μέσα από τη ματιά της. Και σε αυτό το έργο, θα την χρησιμοποιήσει ως μοναδικό αφηγηματικό όχημα για να αποδώσει και να κοινωνήσει στον θεατή τα βιώματά του. Παραμένοντας την ίδια στιγμή πιστός στο σουρεαλιστικό του ύφος που βρίθει από συμβολισμούς και αναφορές, ο Χοδορόφσκι πλάθει ένα υπερβατικό αριστούργημα, μέσω του οποίου αφηγείται σαν γέρος παραμυθάς, προκαλεί, διδάσκει, πρωτίστως στον εαυτό του, συγκινεί, μα πάνω απ’ όλα λυτρώνει. Σαν ένας σαμάνος του κινηματογράφου, γίνεται κοινωνός ενός απόλυτα βιωματικού έργου τέχνης που αισθαντικά θεραπεύει πληγές και απελευθερώνει από δεσμά του παρελθόντος.

Όταν στο τέλος του Χορού μάς αποχαιρετά πλέοντας εναρμονισμένος με τον θάνατο, ενώ προηγουμένως ανέλυσε διεξοδικότατα το πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο της χώρας του και εξίσωσε με ασύλληπτη εφευρετικότητα τα κομμουνισμό με τον φασισμό, αναρωτιόμαστε πόσα ακόμα αυτός ο πολυδιάστατος άνθρωπος έχει να δώσει στο σινεμά. Κι εδώ, πάλι, δεν σταματάει να εκπλήσσει με την αστείρευτη δημιουργικότητα και φαντασία του. Μα η ποίηση είναι υπέρβαση, κι έτσι παραμένοντας αρμονικά ευθυγραμμισμένος με τον δρόμο της, παραδίδει ίσως το σπουδαιότερο δημιούργημά του μέχρι στιγμής.

Χρωστάει επίσης αρκετά στον φωτογράφο του, Κρίστοφερ Ντόιλ (Ερωτική Επιθυμία, 2046), για τη χρωματική πανδαισία που πλημμυρίζει τα χοδοροφσκικής αισθητικής κάδρα του, ενώ ο γιος του και πρωταγωνιστής Αντάν Χοδορόφσκι έχει επιμεληθεί και εδώ μουσικά το έργο, παράγοντας ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Θα έλεγα πως πρόκειται για ένα καθαρό κινηματογραφικό διαμάντι, αλλά είναι πιθανό μελλοντικά ο μάγος Χοδορόφσκι με κάποιον ανεξήγητο τρόπο να υπερβεί ακόμα και αυτό.

Βαθμολογία: