Μικρή μου Σολάνζ

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 22/2/2023

Δεν μπορεί να εκληφθεί μονάχα ως σημείο των καιρών ο ολοένα και αυξανόμενος αριθμός ταινιών που ασχολούνται με το ζήτημα παιδί και διαζύγιο γονέων, μια κι ακόμα κι αν σήμερα είναι που τα διαζύγια έχουν πάρει μια κατακόρυφη άνοδο, είναι άξιο απορίας που για το σινεμά δεν ήταν δημοφιλές το θέμα και στο παρελθόν (τουλάχιστον από το 1970 κι έπειτα). Το ζήτημα πάντα σε κάτι παρόμοιο είναι το τι προσφέρεις ως μονάδα στον γενικό διάλογο, και η Axelle Ropert προσθέτει μονάχα ένα πολύ μικρό λιθαράκι.

Η ταινία χαίρει της στάνταρ ποιότητας του γαλλικού κοινωνικού σινεμά, αλλά είναι ελάχιστες οι στιγμές που αναγνωρίζει κανείς ένα δημιουργικό άγγιγμα. Υπηρετεί μεν το κοινωνικό υπόβαθρο του ζητήματος, αλλά μια ένεση τέχνης θα τη χρειάζονταν για να βρει περισσότερες αποδέκτες του μηνύματος. Ακόμα όμως κι αν ως προς αυτό θέτουμε έναν βαθμό «ελέγχου», απώτερη σημασία έχει πάντα αν αυτοί που θα έρθουν σε επαφή με το φιλμ, ανεξαρτήτου ηλικίας, έχουν μόνο να δουν ή και να λάβουν.

Η ταινία κινείται φανερά με γνώμονα το «λαβείν». Υπάρχει μια κραυγή που λέει προσοχή στα παιδιά σας όταν βάζετε μπρος ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως ο χωρισμός γονέων. Και το λέει με όλη τη σοβαρότητα που του αρμόζει, χωρίς να θέλει να «πλουμίσει» την εικόνα με δραμεντί στοιχεία ανακούφισης, ή ένα άπλωμα χαρακτήρων που ίσως πρόσθεταν σε διάρκεια αλλά όχι σε ουσία. Από την άλλη, είναι ανεπαίσθητη και μόνο η τάση για ντοκιουντράμα (μια τάση που ο γαλλικός κινηματογράφος έχει πετύχει να ανυψώσει σε εξαιρετικά επίπεδα), με τον ρεαλισμό να επικρατεί αλλά να μη διεκδικεί απόλυτα την ταυτότητα του φιλμ σε σχέση με την αφήγηση της ιστορίας.

Κι εδώ όμως υπάρχει μία μικρή ένσταση. Ο θεατής κινείται μεν, ορθά, μέσα από την οπτική της νεαρής Σολάνζ (και της απίθανης Jade Springer που την ενσαρκώνει), αλλά δεν σε αφήνει να εισχωρήσεις ιδιαίτερα εντός της. Είναι σαν να την παρακολουθεί κάποιος ενήλικας, αφού οι πράξεις της δεν δικαιολογούνται απόλυτα και ανά πάσα στιγμή. Αυτό μεν θα οδηγήσει σε ένα τελικό κομμάτι που βγάζει εκείνες τις εντάσεις που η υπόλοιπη ταινία μάς στερούσε, αλλά δεν είμαστε σίγουροι για το ποια είναι τα αίτια ακριβώς που μας οδήγησαν στα άκρα (δεν υπάρχει δηλαδή ο «εσωτερικός κατάσκοπος» που θα μας έλυνε κρίσιμες απορίες). Όταν ο πατέρας λέει σε κάποια στιγμή στην κόρη του «άλλος ο κόσμος των ενηλίκων, και άλλος των παιδιών» δεν έχει διόλου άδικο, με το φιλμ να μην ξεκαθαρίζει το πού ακριβώς έγινε το σημαντικό λάθος. Καλώς κακώς, ένα διαζύγιο δεν είναι δείγμα παρακμής ως ύπαρξη, αλλά μια πολιτισμένη επιλογή ζωής που ένα παντρεμένο ζευγάρι επιβάλλεται να έχει διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή, έχει δεν έχει παιδιά. Αυτό που ένα κοινωνικό σινεμά (που το αντιλαμβάνεται αυτό) πρέπει να προσφέρει, είναι η υπόδειξη εκείνων των κοινών σημείων που γίνονται τα μοιραία λάθη απέναντι σε αυτές τις πλέον ευαίσθητες υπάρξεις.

Η Axelle Ropert μπορεί να φαντάζει κάπου επιτηδευμένη προς το φινάλε θέλοντας να μην κυλίσει επίπεδα όλη η ιστορία της, αλλά είναι τίμια ως προς το να παρουσιάζει δύο γονείς με μια ευαισθησία και καλλιέργεια, και όχι δύο τέρατα που έτσι κι αλλιώς ούτε το σωστό θα προσπαθούσαν ποτέ να πράξουν ακόμα κι αν το γνώριζαν, ούτε μάθημα θα έδιναν σε αυτούς που μπορούν εντέλει να το αδράξουν. Κάτι αυτό, κάτι εκείνες οι λίγες σκηνές που η ματιά της δημιουργού ξεφεύγει από την τυπικότητα, και έχουμε ένα φιλμ που στερεί μεν μια ολοκληρωμένη διδαχή προς ένα σύγχρονο ζευγάρι γονιών, αλλά συντηρεί τον σωστό δρόμο τού να δίνεται προσοχή και στο παραμικρό όσον αφορά τα παιδιά μας σε τέτοιες βαριές καταστάσεις.

Βαθμολογία: