Περασμένες Ζωές

Κριτικός: Γιώργος Σπανός

Έκδοση Κειμένου: 28/9/2023

Αγόρι, κορίτσι γνωρίζονται και ερωτεύονται ως παιδιά, το κορίτσι μεταναστεύει, χάνονται και ξαναβρίσκονται και ξαναχάνονται. Με τα πιο απλά και οικεία υλικά, η Celine Song στο -τόσο προσωπικό- κινηματογραφικό ντεμπούτο της έχει πετύχει να φτιάξει τίποτα λιγότερο από ένα μικρό ρομαντικό κομψοτέχνημα, προορισμένο να σταθεί πλάι στις διαχρονικά πιο αγαπημένες ταινίες του είδους. Έργο αντίστοιχου συναισθηματικού αντικτύπου με αριστουργήματα όπως η «Σύντομη Συνάντηση» και η «Ερωτική Επιθυμία», αλλά και σαφώς διακριτό από αυτά, οι «Περασμένες Ζωές» είναι μια απόλυτα μοντέρνα ιστορία ανεκπλήρωτης επιθυμίας, ανέκφραστων συναισθημάτων, αδύνατων συγκυριών και χαμένων δεσμών, και παράλληλα ένας μελαγχολικός στοχασμός για την ξενιτιά και την ταυτότητα, για το χάος της ζωής, όσο και για το αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου.

Στην εναρκτήρια σκηνή, δυο αόρατοι παρατηρητές, στη θέση ημών των θεατών, κοιτούν τους απέναντι θαμώνες ενός νεοϋορκέζικου μπαρ: από αριστερά προς τα δεξιά, ένας Κορεάτης, μια Κορεάτισσα κι ένας Αμερικάνος, γύρω στα 35 τους. Οι δύο Ασιάτες είναι στραμμένοι ο ένας στην άλλη και συνομιλούν μεταξύ τους, ενώ ο Αμερικανός παρακολουθεί τη συζήτησή τους αμίλητος. Δεν ακούμε τι λένε. Οι αρχικοί παρατηρητές αναρωτιούνται: τι σχέση έχουν αυτοί οι τρεις άνθρωποι μεταξύ τους; Άραγε είναι τουρίστες; Είναι φίλοι; Κάποιοι είναι ζευγάρι μήπως; Λες και αυτές οι ταμπέλες είναι ικανές να περιγράψουν τα πάντα για τους δεσμούς των ανθρώπων. Η Na Young και ο Hae Sung, σε έναν καιρό που φαντάζει πια σαν κάποια προηγούμενη ζωή, ήταν δυο αγαπημένα παιδιά στη Σεούλ. Οι δρόμοι τους χώρισαν απότομα σε ένα σταυροδρόμι. Η κοπέλα, μαζί με την οικογένειά της, εγκατέλειψε την Κορέα για τη Δύση («κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις»), εξαμερικανίζοντας το όνομά της όπως τόσοι άλλοι μετανάστες συμπατριώτες της. Σε αυτή τη ζωή κατοικεί πλέον στη Νέα Υόρκη, είναι φιλόδοξη συγγραφέας και ονομάζεται Nora Moon (σε κάποιο κοντινό εναλλακτικό σύμπαν θα μπορούσε να λεγόταν Celine, όπως η σκηνοθέτιδα. Άλλωστε, Moon και Celine είναι το ίδιο πράγμα). Ο παιδικός της φίλος έμεινε και μεγάλωσε στη Σεούλ. Έγινε «Κορεάτης». Οι ζωές τους συνεχίστηκαν χωριστά στις δύο άκρες του κόσμου, ώσπου αρκετά χρόνια αργότερα, απρόσμενα, η τεχνολογία θα τους βοηθήσει να επανασυνδεθούν.

Μια τέτοια ταινία εύκολα θα μπορούσε να «φαλτσάρει» στην κοινοτοπία και το μελό που μαστίζουν το Χόλιγουντ, ή να χαθεί σε αχρείαστα φορμαλιστικά παιχνίδια και βεβιασμένα σεναριακά εφευρήματα. Πόσο μάλλον από μια πρωτόπειρη δημιουργό. Ε, οι «Περασμένες Ζωές» δεν «χάνουν» ούτε μία νότα. Από τη μεριά της σκηνοθέτιδος, αυτά που κάνουν την ταινία να λειτουργεί στην εντέλεια, σε κάθε στιγμή και ως σύνολο που χτίζεται ως το σπαρακτικό φινάλε, είναι η εξαιρετική αίσθηση του ρυθμού -του σινεμά όσο και της ζωής-, η αφηγηματική οικονομία, η αυτοσυγκράτηση και η βαθιά ειλικρίνεια και ευαισθησία της. Ιδίως η Song καταφέρνει μέσα από τέλεια μετρημένες σκηνές, σεναριακά ακριβέστατες και ταυτόχρονα φυσικότατες, να κάνει «απτούς» τους δύο κεντρικούς ήρωες, διχασμένους ανάμεσα στα μπερδεμένα συναισθήματά τους και στον αμείλικτο πραγματισμό, και να προσδώσει αυθεντικότητα στις καθημερινές ζωές τους όσο και στη μεταξύ τους οικειότητα, είτε αυτή εκφράζεται μέσα από την οθόνη ενός υπολογιστή είτε από απόσταση λίγων -κρίσιμων- εκατοστών.

Βέβαια, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς τις σπουδαίες ερμηνείες της Greta Lee και του Teo Yoo (αλλά και την εξίσου σπουδαία του John Magaro σε έναν κομβικό ρόλο με μεγάλη ευγένεια). Με τη βοήθεια και της σκηνοθεσίας, οι δύο πρωταγωνιστές κάνουν την κάθε κοινή στιγμή τους πολύτιμη και μαγική: εκρηκτικές σιωπές, βλέμματα πρώτα αβέβαια, κατόπιν μαγνητισμένα, ύστερα μελαγχολικά, εντέλει -στα κρυφά- δακρυσμένα, ηλεκτρισμένα παραλίγο-αγγίγματα, που μονάχα ένα από αυτά λες θα μπορούσε να είχε αλλάξει όλον τον ρου του σύμπαντος.

Ή μάλλον όχι… Το ποιοι είμαστε, οι συνθήκες, οι ανάγκες, τα λάθη, οι επιλογές δεν θα επέτρεπαν ποτέ τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Η ζωή έτσι συνέβη και, κοιτώντας πίσω, δεν θα μπορούσε να ήταν παρά μόνο όπως εκτυλίχθηκε. Έτσι, οι «Περασμένες Ζωές» θα είναι μια ταινία που θα κρατήσουμε στην καρδιά μας ως μια κοσμική ελεγεία για όσα, φεύγοντας, (νομίζουμε ότι) αφήσαμε για πάντα πίσω σαν σε μια προηγούμενη ζωή, για όσα μονοπάτια, μένοντας, δεν θα περπατήσουμε ποτέ, για όλα τα «πώς θα ήταν αν…» που καίνε ακόμα αλλά θα μείνουν αναπάντητα, για δυο ανθρώπους που δεν ήταν το “in-yeon” τους να είναι μαζί σε αυτή τη ζωή. Ίσως, όμως, σε μια επόμενη.

Βαθμολογία: