Ναπολέων

Η ζωή του μυθικού Ναπολέοντα Βοναπάρτη, από τα φτωχικά παιδικά του χρόνια στην Κορσική, έως τη θριαμβευτική εισβολή στην Ιταλία το 1797.

Σκηνοθεσία:

Abel Gance

Κύριοι Ρόλοι:

Albert Dieudonne … Napoleon Bonaparte

Edmond Van Daele … Maximilien Robespierre

Gina Manes … Josephine de Beauharnais

Eugenie Buffet … Laetizia Bonaparte

Vladimir Roudenko … Napoleon Bonaparte (παιδί)

Antonin Artaud … Jean-Paul Marat

Abel Gance … Louis Saint-Just

Pierre Batcheff … στρατηγός Lazare Hoche

Max Maxudian … Paul Barras

Marguerite Gance … Charlotte Corday

Annabella … Violine Fleuri

Maurice Schutz … Pasquale Paoli

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Abel Gance

Παραγωγή: Abel Gance

Μουσική: Arthur Honegger

Φωτογραφία: Leonce-Henri Burel, Jules Kruger, Joseph-Louis Mundwiller, Nikolai Toporkoff

Μοντάζ: Abel Gance

Σκηνικά: Alexandre Benois

Κοστούμια: Augris, Georges Charmy, Neminsky

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Napoleon vu par Abel Gance
• Ελληνικός Τίτλος: Ναπολέων
• Εναλλακτικός Τίτλος: Napoleon
• Εναλλακτικός Τίτλος: Napoleon Bonaparte
• Διεθνής Εναλλακτικός Τίτλος: Abel Gance’s Napoleon

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Μαρία Βαλέφσκα (1937)
• Ντεζιρέ, το Λουλούδι ενός Θρόνου (1954)
• Ναπολέων (1955)
• Ο Ναπολέων στο Αούστερλιτς (1960)
• Βατερλό (1970)
• Ναπολέων (2023)

Παραλειπόμενα

• Μια θρυλική ταινία αναφοράς, όχι τόσο για την 5μισάωρη διάρκεια της, αλλά για τις τεχνικές που εφηύρε ο Abel Gance. Ανάμεσα σε αυτές: πολύπλοκο μοντάζ, υπερβολικά κοντινά πλάνα, εικόνες μέσα στις εικόνες, θεαματικές πανοραμικές σκηνές σε φυσικό πεδίο, κάμερες στο χέρι ή και υποθαλάσσιες, και το πλάνο να κόβεται στα τρία. Πρόκειται και για τη μοναδική που έβαλε σε χρήση μια τεχνική φορμά με όνομα Polyvision (για το φινάλε του φιλμ), όπου μια widescreen εικόνα κόβεται σε τρία ίσα μέρη, προβάλλοντας το κάθε ένα διαφορετική πτυχή της δράσης. Χρησιμοποιείται επίσης η φωτογραφία των Keller-Dorian, μια πρωτοπόρα τεχνική έγχρωμης εικόνας, που επιτρέπει τον χρωματισμό του πλάνου σε κόκκινο, πράσινο ή μπλε.
• Η αρχική πρόθεση ήταν αυτό να είναι το πρώτο από έξι μέρη, καλύπτοντας το σύνολο του ζωής του γάλλου στρατηλάτη. Οι δυσκολίες όμως που προέκυψαν στα γυρίσματα έκαναν φανερό πως δεν μπορούσαν να βρεθούν οικονομικοί πόροι για κάτι τέτοιο. Μόλις το 1960, ο Gance επέστρεψε κατά κάποιον τρόπο στο σχέδιο πάθους του, σκηνοθετώντας το Ο Ναπολέων στο Αούστερλιτς.
• Ο Gance παρουσιάζει μια δική του ερμηνεία για τη γέννηση της περίφημης Μασσαλιώτιδας. τον σημερινό ύμνο της Γαλλίας, με την τραγουδίστρια Maryse Damia να ερμηνεύει το πνεύμα του τραγουδιού. Στην πρεμιέρα το ερμήνευε ζωντανά η Alexandre Koubitzky, με τον Gance να ζητάει από τις δύο γυναίκες να το ερμηνεύουν κατά τα γυρίσματα, ώστε να τονώνει το ηθικό των συντελεστών.
• Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 1925, και περιλάμβαναν ιστορικές τοποθεσίες της Γαλλίας. Τον Ιούνιο όμως σταμάτησαν, μια κι ένας βασικός χρηματοδότης χρεωκόπησε. Ο Gance τότε ξεκίνησε έναν αγώνα μηνών για να μπορέσει να τα ολοκληρώσει, κάτι που πέτυχε τον επόμενο χρόνο.
• 450 χιλιόμετρα φιλμ τυπώθηκαν από δεκαοκτώ κάμερες, ενώ το μοντάζ χρειάστηκε πάνω από έναν χρόνο δουλειά.
• Ο Albert Dieudonne είχε ήδη από το 1913 ερμηνεύσει τον Ναπολέοντα στο θέατρο, αλλά η επιτυχία του εδώ τον σημάδεψε τόσο, που στην ουσία κατέστρεψε την καριέρα του. Σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, θάφτηκε το 1976 με τη στολή της ταινίας.
• Το άνοιγμα του φιλμ έγινε στο σημερινό Palais Garnier, η τότε Όπερα του Παρισιού, στα 250 λεπτά διάρκειας, ενώ ακολούθησε μια προβολή σε αίθουσα της ίδιας πόλης (θέατρο Απόλλων) στα 330 λεπτά. Η Metro-Goldwyn-Mayer αγόρασε τη διανομή, αλλά το πρόβαλλε μόνο σε 8 ευρωπαϊκές πόλεις. Από εκεί και πέρα, σχεδόν ποτέ δεν είχε η ταινία την ίδια διάρκεια από επανέκδοση σε επανέκδοση, ενώ σημεία του φιλμ θεωρούνταν πλέον χαμένα. Η σημαντικότερη κίνηση σωτηρίας του αφορούσε τη συνεχόμενη δουλειά πάνω στην αποκατάσταση της από τα τέλη των 1970 έως και το 2016, από τον ιστορικό κινηματογράφου Kevin Brownlow. Διάσημη όμως έμελλε να γίνει η εκδοχή του Francis Ford Coppola του 1980 και τη νέα μουσική σε αυτήν έγραψε ο Carmine Coppola. Τελευταίος ανέλαβε δράση ο σκηνοθέτης Georges Mourier, με την αισιοδοξία της αποκατάστασης της πλήρους κόπιας στα 330 λεπτά (επονομαζόμενη ως εκδοχή Απόλλων).
• Μπορεί η ταινία να θεωρείται αριστούργημα και να επηρέασε πλέον σημαντικούς δημιουργούς με τις τεχνικές που εγκαινίασε, παρόλα αυτά για τον Stanley Kubrick ήταν μια “απαίσια ταινία”, τονίζοντας αρνητικά το στόρι και τις ερμηνείες. Διόλου τυχαία, η βιογραφία του στρατηλάτη ήταν ένα σχέδιο πάθους για τον Kubrick, που όμως ποτέ δεν μπόρεσε να πραγματώσει.