Δεκέμβριος του 1935. Ο διάσημος βέλγος ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρώ ταξιδεύει με το Οριάν Εξπρές, αλλά εξαιτίας μιας τρομερής χιονοθύελλας, το τρένο σταματά στα μισά της διαδρομής Κωνσταντινούπολης-Παρισιού. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Ράτσετ, ένας από τους επιβάτες του τρένου και ήδη ύποπτος για την υπόθεση απαγωγής και δολοφονίας ενός μικρού κοριτσιού, βρίσκεται δολοφονημένος. Εγκλωβισμένοι στα χιόνια και μακριά από την αστυνομία, ο Πουαρώ αναλαμβάνει να ρίξει φως στην υπόθεση. Όλοι έχουν κίνητρο, όλοι είναι ύποπτοι, αλλά όλοι έχουν ένα καλό άλλοθι. Τελικά θα βρεθεί η λύση του μυστηρίου;

Σκηνοθεσία:

Sidney Lumet

Κύριοι Ρόλοι:

Albert Finney … Hercule Poirot

Vanessa Redgrave … Mary Debenham

Jacqueline Bisset … κοντέσα Helena Andrenyi

Sean Connery … συνταγματάρχης Arbuthnot

Lauren Bacall … Harriet Belinda Hubbard

Jean-Pierre Cassel … Pierre Paul Michel

Anthony Perkins … Hector McQueen

Richard Widmark … Ratchett

Michael York … κόμης Rudolf Andrenyi

Ingrid Bergman … Greta Ohlsson

Martin Balsam … σινιόρ Bianchi

John Gielgud … Edward Beddoes

Wendy Hiller … πριγκίπισσα Natalia Dragomiroff

Rachel Roberts … Hildegarde Schmidt

Colin Blakely … Cyrus B. Hardman

George Coulouris … Δρ Constantine

Denis Quilley … Antonio Foscarelli

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Paul Dehn

Παραγωγή: John Brabourne, Richard Goodwin

Μουσική: Richard Rodney Bennett

Φωτογραφία: Geoffrey Unsworth

Μοντάζ: Anne V. Coates

Σκηνικά: Tony Walton

Κοστούμια: Tony Walton

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

  • Αυθεντικός Τίτλος: Murder on the Orient Express
  • Ελληνικός Τίτλος: Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές
  • Εναλλακτικός Τίτλος: Agatha Christie’s Murder on the Orient Express

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Σεναριακή Πηγή

  • Μυθιστόρημα: Murder on the Orient Express της Agatha Christie.

Κύριες Διακρίσεις

  • Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου (Ingrid Bergman). Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Albert Finney), διασκευασμένο σενάριο, μουσική, φωτογραφία και κοστούμια.
  • Βραβείο Bafta δεύτερου αντρικού ρόλου (John Gielgud), δεύτερου γυναικείου ρόλου (Ingrid Bergman) και μουσικής. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, πρώτο αντρικό ρόλο (Albert Finney), φωτογραφία, μοντάζ, σκηνικά και κοστούμια.

Παραλειπόμενα

  • Το διασημότερο ίσως βιβλίο της Agatha Christie (του 1934) διασκευάστηκε εδώ για πρώτη φορά στον κινηματογράφο. Ακολούθησε ακόμα μία το 2017, αλλά και πολλές τηλεοπτικές βερσιόν.
  • Τα δικαιώματα για το βιβλίο πουλήθηκαν πολύ δύσκολα στους παραγωγούς, επειδή η Agatha Christie ήταν δυσαρεστημένη με κάποιες διασκευές βιβλίων της μέσα στα 1960, και είχε αποφασίσει να μη δώσει ξανά δικαιώματα από έργα της. Εντέλει, το αποτέλεσμα τής άρεσε, ήταν ίσως και η μόνη διασκευή έργου της που την ικανοποίησε αληθινά, εκτός όμως από το μουστάκι που έβαλαν στον Πουαρώ…
  • Ο Albert Finney ήταν στην πραγματικότητα η τρίτη επιλογή για τον Πουαρώ. Πρώτη ήταν ο Alec Guinness και δεύτερη ο Paul Scofield. Κανείς τους όμως δεν ήταν διαθέσιμος.
  • Παρότι ο διευθυντής κάστινγκ επέμενε, οι παραγωγοί βρήκαν την επιλογή της Marlene Dietrich ως πριγκίπισσας πολύ “campy”.
  • Ο τελικός -σχεδόν- μονόλογος του Albert Finney που αποκαλύπτει τον δολοφόνο, κρατάει 8 σελίδες επί του σεναρίου.

Κριτικός: Γιώργος Ξανθάκης

Έκδοση Κειμένου: 11/7/2023

Ο αμερικανός σκηνοθέτης Sidney Lumet ξεκίνησε τη καριέρα του από την τηλεόραση στη δεκαετία του 1950, μαζί με τους Delbert Mann, Robert Mulligan και John Frankenheimer. Αυτή η ομάδα της γενιάς του μεταπολέμου γέννησε πολλές ελπίδες για την ανανέωση του αμερικανικού σινεμά, τόσο λόγω της προοδευτικής ιδεολογίας των δημιουργών όσο και λόγω της ενσωμάτωσης της τεχνικής της τηλεόρασης που δημιούργησε μια αναζωογονητική αίσθηση λιτότητας και αμεσότητας στην αφήγηση. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Lumet είναι η προοδευτική κοινωνική ματιά στο περιεχόμενο, η εκπληκτική αρτιότητα στη μορφή και οι σπουδαίες ερμηνείες που αντλούσε από τους ηθοποιούς. Η χρήση διφορούμενων χαρακτήρων και το μη επικριτικό του βλέμμα τού είναι θεμελιώδεις για το φιλοσοφικό ερώτημα: τι είναι ηθικό;

Η διαρκής ανησυχία του για κοινωνική δικαιοσύνη βρίσκεται στον πυρήνα των περισσότερων ταινιών του, διερευνώντας την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο Lumet επιδιώκει να διεγείρει τη σκέψη του θεατή και να ενεργοποιήσει τη συνείδηση του. Διερευνά σε σοβαρά κοινωνικά ζητήματα τις συνέπειες της προκατάληψης, της διαφθοράς και της προδοσίας, και γιορτάζει για τις μεμονωμένες πράξεις θάρρους. Ο Lumet υπήρξε ένας σημαντικός σκηνοθέτης που δεν ένιωθε ποτέ την ανάγκη να σηματοδοτήσει τα επιτεύγματά του με ένα αναγνωρίσιμο άγγιγμα, ώστε να θεωρείται «auteur». Αυτό που ανέκαθεν έκανε ήταν να υπηρετεί με ταπεινότητα, ενάργεια και διαύγεια τις ιστορίες και τους χαρακτήρες του.

Με βάση τα προαναφερθέντα αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η απόφαση του να διασκευάσει το -γραμμένο το 1934- αστυνομικό μυθιστόρημα «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» της Agatha Christie, ένα έργο που μοιάζει αρκετά ξεπερασμένο, σε μια εποχή που οι συνάδελφοί του του Νέου Χόλιγουντ επαναπροσδιόριζαν τους κινηματογραφικούς κανόνες.

Η ταινία ξεκινά με έναν απροσδόκητα ανατριχιαστικό πρόλογο που καθορίζει την αιτία της ομότιτλης δολοφονίας. Τα γεγονότα προβάλλονται σε γοργό ρυθμό με τη μορφή πρωτοσέλιδων εφημερίδων. Στη συνέχεια η δράση μεταφέρεται στην Κωνσταντινούπολη όπου το περίφημο ‘Orient Express’ προετοιμάζεται για ένα μακρύ ταξίδι. Ανάμεσά στους ετερόκλητους επιβάτες αναγνωρίζουμε και τον διάσημο βέλγο ντετέκτιβ Hercule Poirot (Albert Finney), που έχοντας ολοκληρώσει μια δύσκολη υπόθεση, αδημονεί για ένα χαλαρωτικό ταξίδι επιστροφής στο σπίτι. Ωστόσο, λίγο μετά την αναχώρηση του τρένου, ένας επιβάτης βρίσκεται νεκρός στην κουκέτα του. Ακόμη και χωρίς κάποιος να έχει μαντέψει τον ρόλο που έπαιξε ο δισεκατομμυριούχος κ. Ratchett (Richard Widmark) στα γεγονότα του προλόγου, είναι τόσο αντιπαθής ο χαρακτήρας του που δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποιο είναι το θύμα της δολοφονίας. Και βέβαια δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποιος αναλαμβάνει τη διαλεύκανση της. Εκμεταλλευόμενος μια χιονοστιβάδα που μπλοκάρει τις γραμμές, ο Poirot σταδιακά συνειδητοποιεί ότι πολλοί από τους επιβάτες του συρμού είχαν ως κίνητρο την εκδίκηση.

Το μυθιστόρημα της Agatha Christie δεν είναι τίποτα άλλο από ένα έξυπνο τέχνασμα, αλλά το φιλμ του Sidney Lumet είναι πρωτίστως μια υπερπαραγωγή με ανεπανάληπτο διεθνές καστ: από την πλευρά των γυναικών βρίσκουμε τις Lauren Bacall, Ingrid Bergman, Jacqueline Bisset και Vanessa Regrave, από την ανδρική πλευρά τους Jean-Pierre Cassel, Sean Connery, John Gielgud, Anthony Perkins, Richard Widmark, Michael York και φυσικά ο μεγάλος Albert Finney. Με τη χρήση θερμών χρωμάτων και απαλού φωτισμού από τον σπουδαίο άγγλο διευθυντή φωτογραφίας Geoffrey Unsworth, αναδεικνύεται μια αίσθηση νοσταλγίας που διαπερνά το φιλμ. Η εξαιρετική ορχηστρική παρτιτούρα δημιουργήθηκε από τον βρετανό συνθέτη Richard Rodney Bennett.

Το «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι δεν αρκεί ένα πλούσιο καστ για να δημιουργηθεί μια εξαιρετική ταινία. Η παρέλαση των πολυάριθμων σταρ είναι φετιχιστικά απολαυστική και η κομψή διασκευή του Lumet αποτελεί σημείο αναφοράς για τις ταινίες του είδους ‘whodunit’. Όμως η σύνθετη πινακοθήκη των πολυάριθμων υπόπτων είναι εντελώς σχηματική, χωρίς δραματουργική διαφοροποίηση στη διαδρομή της αφήγησης. H αναζήτηση της λύσης και του ενόχου γίνεται με τη συνηθισμένη αποστειρωμένη τεχνητή διαδικασία των αινιγμάτων και των λογικών υποθέσεων και αποκλεισμών. Οι χαρακτήρες δεν διασταυρώνονται, δεν ξεδιπλώνονται τα ανθρώπινα δράματα που παραμένουν βαθιά σκεπασμένα στις ψυχές τους. Άρα είναι μια ταινία χωρίς βάθος, αλλά ως καθαρή ψυχαγωγία είναι “λίρα εκατό, και παλαιάς κοπής μάλιστα”!

Βαθμολογία:


Γκαλερι φωτογραφιων

14 φωτογραφίες

Μοιραστειτε ενα σχολιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *