Minamata

Κριτικός: Σπύρος Δούκας

Έκδοση Κειμένου: 22/2/2020

Το θέμα της ταινίας του Andrew Levitas αποτελεί από μόνο του ιδανική επιλογή για μια εμπορικού τύπου κινηματογραφική μεταφορά. Περιλαμβάνει από τη μία ένα σημαντικό πολιτικό ζήτημα επίκαιρο και σήμερα (οι συνέπειες της μόλυνσης που προκαλούν οι μεγάλες εταιρείες σε βάρος του ανθρώπινου πληθυσμού) και από την άλλη τη συμβολή της τέχνης (εδώ μιλάμε για την τέχνη της φωτογραφίας) σε πραγματικές, ουσιαστικές κοινωνικοπολιτικές αλλαγές.

Κι ενώ το πρότζεκτ στα χέρια ενός βαρύτερου ονόματος θα μπορούσε να είχε λάμψει, εδώ το αποτέλεσμα είναι μια μεγάλη απογοήτευση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βρίσκεται ασφαλώς στο σενάριο, η προχειρότητα του οποίου γίνεται εμφανής από το πρώτο δεκάλεπτο. Απολύτως διαδικαστικό ως προς τα γεγονότα, αδιαφορεί πλήρως για τους χαρακτήρες του με τρόπο σχεδόν υποκριτικό, δεδομένου πως το ζητούμενο είναι ακριβώς η αξία της ανθρώπινης ζωής. Με ένα all-star cast, τόσο από Αμερική (Johnny Depp, Bill Nighy) όσο και από Ιαπωνία (Jun Kunimura, Hiroyuki Sanada, Tadanobu Asano), ο Levitas μοιάζει να προσεγγίζει το θέμα του μέσα από χολιγουντιανά κλισέ, με ρομάντζα εκεί που δεν έχουν καμία θέση και χιλιοειδωμένα «παιχνίδια» αναφορικά με την πολιτισμική διαφορετικότητα των Ιαπώνων, που επίσης δεν έχουν ουσιαστική σχέση με το θέμα, το οποίο έτσι κι αλλιώς είναι οικουμενικό.

Και μετά, είναι και ο Johnny Depp… Το πρόβλημα με τον Johnny Depp την τελευταία δεκαετία δεν είναι τόσο η επιλογή των ρόλων του, όσο η τυποποιημένη χρήση του για το συγκεκριμένο είδος ρόλου, τον οποίο μάλλον έχει δυστυχώς σε κάποιο βαθμό υιοθετήσει και στην πραγματική του ζωή. Ο Depp δεν εντυπωσιάζει στο ελάχιστο πλέον, ενώ υποδύεται έναν χαρακτήρα που θα έπρεπε έστω και λίγο να σε μαγνητίζει, αλλά αντιθέτως μοιάζει με αυθύπαρκτη καρικατούρα. Είναι και το σενάριο, βέβαια, που δεν τον βοηθάει καθόλου, αλλά ακόμα κι αν δεν ήταν έτσι, μάλλον δε θα άλλαζαν πολλά.

Ο φωτογράφος πήρε κάποια πράγματα πάνω του και προσπάθησε φιλότιμα να περισώσει την κατάσταση, δημιουργώντας κάποια αξιόλογα οπτικά ερεθίσματα και μια προσεγμένη αισθητική που είναι και εντέλει αυτό που μένει από την εμπειρία της θέασης. Δεδομένου ότι η φωτογραφία είναι και θεματικό επίκεντρο, αυτό μετράει διπλά προς το θετικό.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Σοφία Γουργουλιάνη

Έκδοση Κειμένου: 19/10/2021

Ένα είδος που αναμφίβολα θέλει γερά καλλιτεχνικά κότσια για να μεταμορφωθεί από κοινωνική καταγγελία σε τέχνη, είναι το «based on true events» οικολογικο-ακτιβιστικό σινεμά. Με πρόσφατο θύμα του -ακόμα και- τον Todd Haynes στα «Σκοτεινά Νερά», εδώ, ο Andrew Levitas επιχειρεί να το αναστήσει.

Αφηγείται, λοιπόν, την ιστορία ενός φωτογράφου σε προσωπική κάθοδο στον κόσμο του αλκοολισμού και των ναρκωτικών, που βρίσκει το κουράγιο να αντιπαρατεθεί, με όχημα την κάμερα του, στην ασύδοτη μόλυνση ενός εργοστασίου στην Ιαπωνία. Ο W. Eugene Smith, λοιπόν, στη δίνη μιας προσωπικής κρίσης, θα πάρει παραμάσχαλα την κάμερα του. Και θα βρεθεί, γοητευμένος από μία γυναίκα κι από την προοπτική της επαναφοράς στα μεγαλεία της πρότερης δόξας, σε ένα χωριό της Ιαπωνίας όπου ένα εργοστάσιο, μολύνοντας ακατάσχετα το νερό της περιοχής, προκαλεί μυοσκελετικά προβλήματα στους κατοίκους.

Ο Andrew Levitas ευρισκόμενος πίσω από την κάμερα επιλέγει όλες τις ακαδημαϊκές επιλογές που θα μπορούσαν δυνητικά να βρεθούν πίσω από μια mainstream εμπορική επιτυχία. Καταφέρνει όμως τελικά να χαράξει ένα μονοπάτι τόσο ασφαλές, που καταλήγει απόλυτα κι ανεξάντλητα πληκτικό. Δεν επιλέγει να επενδύσει ούτε στην απεικόνιση της μολυσμένης φύσης αλλά ούτε και -ηχηρά και ισχυρά- στην εικόνα των ασθενούντων ανθρώπων. Φοβούμενος προφανώς το οπτικό σοκ της ασθένειας, καταλήγει να δημιουργεί οπτικά ένα σινεμά που δεν ξεσηκώνει κανένα κινηματογραφικό αντανακλαστικό, παρά μόνο το συχνό εκείνο αντανακλαστικό του αυθόρμητου χασμουρητού.

Το σενάριο κινείται κι αυτό στα ρηχά νερά του mainstream, επενδύοντας μέρος του στα κλισέ ηθικά διλήμματα του αλκοολικού πρώην δοξασμένου που βρίσκει τον έρωτα στα μάτια μιας νεαρής γυναίκας, και τον προορισμό στη σωτηρία του περιβάλλοντος και του ανθρώπου.

Ο Johnny Depp, ως πρωταγωνιστής, μοιάζει να τέρπει τόσο πολύ την κάμερα του σκηνοθέτη, που καταλήγει να αποτελεί το επίκεντρο της ταινίας, με τρόπο που καταλήγει αναίτια αυτάρεσκος και ναρκισσιστικός.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μια ταινία κλισέ σε όλα τα επίπεδα με ελάχιστες στιγμές καλλιτεχνικής αναλαμπής.

Βαθμολογία: