Μητρόπολις

Στο μέλλον, η τρανή πόλη «Μητρόπολις» είναι το καμάρι του σύγχρονου κόσμου: παράδειγμα υψηλής τεχνολογίας, στολίδι της πιο μοντέρνας αρχιτεκτονικής, με εντυπωσιακά πανύψηλα κτήρια, εναέρια κυκλοφορία, πλούτο, διασκέδαση, ένας εξελιγμένος παράδεισος που απολαμβάνουν οι λίγοι. Κυβερνήτης όλου αυτού είναι ο Τζο Φρέντερσεν, που διοικεί την πόλη από το τεράστιο γραφείο του στην κορυφή ενός ουρανοξύστη. Αυτή η πανέμορφη ουτοπία όμως δεν κινείται μόνη της. Είναι ένας καλο-λαδωμένος μηχανισμός, που λειτουργεί νύχτα-μέρα από τον εξαντλητικό κόπο και μόχθο των εργατών. Στα έγκατα της γης, κάτω από την πόλη με την έντονη ζωή, βρίσκονται στρατιές εργατών που ζουν εκεί και χειρίζονται τις μηχανές, ώστε όλα να λειτουργούν ρολόι στην επιφάνεια. Κάθε μέρα, οι εργάτες εξουθενωμένοι από τη σκληρή δουλειά επιστρέφουν στα ταπεινά σπίτια τους και τις οικογένειές τους, μόνο και μόνο για να ξεκινήσει η επόμενη βάρδια με άλλους εργάτες. Όμως, αυτή η κατάσταση με τους αστούς να χαίρονται τη ζωή που τους προσφέρει ο μόχθος των εργατών σύντομα θα αλλάξει, όταν ο γιος του Φρέντερσεν, ο Φρέντερ, που ζει μια ξένοιαστη ζωή γεμάτη γλέντια, γνωρίζει κατά τύχη την όμορφη Μαρία, κόρη ενός εργάτη. Ο Φρέντερ ερωτεύεται κεραυνοβόλα την αγνή Μαρία, την ακολουθεί στην πόλη των εργατών και συγκλονίζεται όταν ανακαλύπτει ότι η δική του ευτυχία στηρίζεται στον κόπο ενός ολόκληρου κόσμου, που δεν γνώριζε καν ότι υπάρχει. Όταν ο πατέρας του όμως βλέπει την επιρροή της Μαρίας στους εργάτες, αποφασίζει να τους δώσει ένα μάθημα, για να μην τολμήσουν να σηκώσουν κεφάλι. Συναντά λοιπόν τον μισότρελο επιστήμονα Ρότβανγκ, και του δίνει εντολή να δώσει τη μορφή της Μαρίας σε ένα ρομπότ που έχει φτιάξει, ώστε αυτό να παρασύρει τους εργάτες σε απερίσκεπτες πράξεις, που θα πληρώσουν με το αίμα τους. Ο Ρότβαγκ αιχμαλωτίζει τη Μαρία και φτιάχνει το μοχθηρό ρομπότ, το οποίο αρχίζει το διαβολικό έργο του. Ο Φρέντερ στην αρχή δεν καταλαβαίνει την αλλαγή της αγαπημένης του Μαρίας. Θα παλέψει όμως για την αγάπη του και για την ανακάλυψη της αλήθειας. Και μόλις οι συνέπειες των καταστρεπτικών πράξεων της ψεύτικης Μαρίας αρχίσουν να φαίνονται, η Μητρόπολις, πάνω και κάτω από τη γη, δεν θα είναι ποτέ η ίδια…

Σκηνοθεσία:

Fritz Lang

Κύριοι Ρόλοι:

Alfred Abel … Johann ‘Joh’ Fredersen

Gustav Frohlich … Freder Fredersen

Rudolf Klein-Rogge … Erfinder C.A. Rotwang

Brigitte Helm … Maria/το ρομπότ

Fritz Rasp … η λεπτός άντρας

Theodor Loos … Josaphat

Heinrich George … Grot

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Thea von Harbou, Fritz Lang

Παραγωγή: Erich Pommer

Μουσική: Gottfried Huppertz

Φωτογραφία: Karl Freund, Gunther Rittau, Walter Ruttmann

Μοντάζ: Fritz Lang

Σκηνικά: Otto Hunte, Erich Kettelhut, Karl Vollbrecht

Κοστούμια: Aenne Willkomm

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Metropolis
• Ελληνικός Τίτλος: Μητρόπολις
• Εναλλακτικός Τίτλος: The Complete Metropolis [εκδοχή του 2010]
• Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Μετρόπολις

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: Metropolis της Thea von Harbou.

Παραλειπόμενα

• Πρόκειται για μία από τις πιο επιδραστικές ταινίες της έβδομης τέχνης. Η επιρροή της αγγίζει ένα τεράστιο μέρος του sci-fi σινεμά, και όχι μόνο. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Μπλέιντ Ράνερς. Παράλληλα θεωρείται το πρώτο αριστούργημα του είδους, όντας και μία από τις πρώτες μεγάλου μήκους sci-fi παραγωγές του κινηματογράφου.
• Τα γυρίσματα διήρκησαν 17 μήνες, με ένα κόστος απλησίαστο για την εποχή, που πλέον υπολογίζεται κοντά στα 40 εκατομμύρια ευρώ σε σημερινά χρήματα. Περίπου 37.000 κομπάρσοι εργάστηκαν σε αυτά.
• Τα σκηνικά δανείστηκαν έμπνευση από αυτά της όπερας, του κυβισμού, του μπαουχάους, του φουτουρισμού, αλλά και το γοτθικό στιλ για τις κατακόμβες και το καθεδρικό για το σπίτι του εφευρέτη. Το μυθιστόρημα του 1925, με τη σειρά του, άντλησε στοιχεία από έργα των H.G. Wells, Mary Shelley, Villiers de l’Isle-Adam και κάποια της γερμανικής λογοτεχνίας.
• Στην εποχή του αποθεώθηκε για το οπτικό του κομμάτι, αλλά δέχτηκε επικρίσεις για το σενάριο, με τον συγγραφέα H.G. Wells να το αποκαλεί ανόητο. Παρόλα αυτά, στέκει ως μνημείο της διαχρονικής πλέον θεωρίας περί “συστήματος εξουσίας”, αλλά η κριτική του φήμη έχει αποκατασταθεί απόλυτα.
• Adolf Hitler και Joseph Goebbels προσέγγισαν τον Fritz Lang, όπως είχε υποστηρίξει ο ίδιος στην αυτοεξορία του στις ΗΠΑ, και του είπαν ότι θα τον τιμούσαν ως άρειο, ακόμα κι αν η καταγωγή του ήταν εβραϊκή. Ο Lang αποχώρησε για το Παρίσι την ίδια κιόλας ημέρα.
• Ο Fritz Lang είχε δηλώσει πως είχε απολαύσει τα γυρίσματα της ταινίας, αλλά βλέποντας την τελειωμένη δεν είχε πλέον την ίδια θετική άποψη.
• Η τεράστια διάρκεια του δέχτηκε επίσης κριτική, με αποτέλεσμα να πέσει άμεσα στις πρώτες προβολές του στα 116 λεπτά, αλλά και σε αρκετά λιγότερα στα προσεχή χρόνια, ειδικά όταν το 1959 κατέρρευσε το χρονικό όριο δικαιωμάτων, και η ταινία έγινε ελεύθερης χρήσης (αυτό διορθώθηκε μόλις το 1996). Χρειάστηκε να φτάσει το 2010 ώστε να κάνει πρεμιέρα η ψηφιακή αποκατάσταση με τίτλο The Complete Metropolis, στα 148 λεπτά.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Η αρχική μουσική του Gottfried Huppertz δέχτηκε επιρροές από Richard Wagner και Richard Strauss. Αυτή ακούστηκε μόνο στην πρεμιέρα, για να αποκατασταθεί το 2003.
• Το 1984 κυκλοφόρησε στις αίθουσες μια εκδοχή 80 λεπτών, με τον Giorgio Moroder να γράφει νέα μουσική, και να χρησιμοποιεί διάσημα ονόματα στην ερμηνεία τους. Στο σάουντρακ ακούγονται οι: Pat Benatar (Here’s My Heart), Bonnie Tyler (Here She Comes), Jon Anderson (Cage of Freedom), Adam Ant (What’s Going On), Cycle V (Blood from a Stone), Loverboy (Destruction), Billy Squier (On Your Own) και Freddie Mercury (Love Kills). Το Love Kills και το Here She Comes είχαν κι αυτόνομη επιτυχία.
• Στο βίντεο-κλιπ του Radio Ga Ga των Queen, το σκηνικό είναι όλο μέσα από την ταινία. Το τραγούδι δεν άνηκε όμως στο σάουντρακ της εκδοχής του Moroder.