Loving Vincent

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 10/10/2017

Το rotoscoping (σχεδιασμός σκίτσων βάσει φιλμαρισμένων πλάνων με πραγματικούς ηθοποιούς και σκηνικά) έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις, με πιο διάσημα παραδείγματα σε φορμάτ μεγάλου μήκους τα “Waking Life” και “A Scanner Darkly” του Richard Linklater, οι δημιουργοί του “Loving Vincent” όμως πήγαν πολλά βήματα παραπέρα γράφοντας ιστορία στο μέσο, καλώντας 115 ζωγράφους να δημιουργήσουν μια ελαιογραφία για καθένα από τα 65.000 κάδρα του φιλμ τους, και μάλιστα με την καθεμιά να παραπέμπει ευθέως στην τεχνοτροπία του van Gogh!

Με ένα τέτοιο ατού στο μανίκι του και με εμφανή το μόχθο που έχει καταβληθεί στη λεπτομέρεια των εικόνων, κάποιες από τις οποίες είναι πιστές απομιμήσεις των πιο γνωστών έργων του βασανισμένου ολλανδού ζωγράφου καθιστώντας έτσι το φόρο τιμής που αποτίεται ακόμη πιο έντονο, είναι μάλλον περιττό να πει κανείς ότι το επίτευγμα των Dorota Kobiela και Hugh Welchman είναι ένας πραγματικός εικαστικός θρίαμβος, ένα πανηγύρι για τα μάτια που όμοιό του σε σύλληψη δεν έχει προηγούμενο στον κινηματογράφο. Μπροστά σε αυτήν την οπτική πανδαισία, το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο είναι να παρασυρθεί κανείς από την ομορφιά των εικόνων στο βαθμό που να μην μπορεί να μη διακρίνει αν το δράμα πατάει σε στέρεα πόδια, αν οι χαρακτήρες έχουν τρισδιάστατη ψυχολογική υπόσταση και γενικότερα αν το σενάριο έχει το απαιτούμενο βάθος για την κάλυψη μιας τόσο πολυσχιδούς και πολυσυζητημένης προσωπικότητας για την καλλιτεχνική νεωτερικότητα.

Η δομή του φιλμ είναι ένα κλασικό παζλ πολλών επί μέρους στοιχείων μέσω φλας μπακ αλά “Citizen Kane”. Η αλήθεια είναι πως αν και η αφήγηση είναι εξαιρετικά ευχάριστη και κυλάει αβίαστα, παίρνει ταυτόχρονα πολύ ασφαλείς αποστάσεις από το σκοτάδι ενός βασανισμένου δημιουργού, παραμένει ένας εξωτερικός παρατηρητής κι όχι μια κάμερα στα ενδότερα ενός πολύπλοκου ψυχισμού. Δίνεται η εντύπωση πως ο θαυμασμός που περιβάλλει τους συντελεστές γύρω από το πρόσωπο το οποίο προσπαθούν να προσεγγίσουν λειτουργεί ταυτόχρονα ως απαγορευτικό πρόσβασης στην αληθινή ουσία. Η μελέτη γύρω από το πως ένα κοινωνικό πλαίσιο διαμορφώνεται και αλληλεπιδρά με ένα «περιθωριακό» στοιχείο να δοκιμάζει τη βάση των δομών του και να βγάζει στην επιφάνεια την εσωτερική του δυσλειτουργία μέσω της απόρριψης ή κάποιου άλλου είδους αντίδρασης από τα μεμονωμένα μέλη του είναι ομολογουμένως λεπτεπίλεπτη και καλοδουλεμένη στις πολλές πτυχές και πλευρές που αναπτύσσεται, με καθένα από τα πρόσωπα από τον περίγυρο του καλλιτέχνη να συμβολίζει και μια διαφορετική τάξη, όμως μετά το πέρας της προβολής μένει κάποιος με το παράπονο πως ένα εγχείρημα τόσο ολότελα δοσμένο στη μεταλαμπάδευση του καλλιτεχνικού οράματος του van Gogh τελικά λέει ελάχιστα πράγματα για τον άνθρωπο πίσω από τους διαχρονικούς πίνακες. Ακόμη και οι υπόλοιποι ήρωες όμως δε μετατρέπονται ποτέ σε κάτι περισσότερο σύνθετο από τις φιγούρες που απαθανατίστηκαν κι έμειναν στην ιστορία από το πινέλο του σπουδαίου ζωγράφου ή από σύμβολα με κοινωνικές προεκτάσεις όπως προαναφέρθηκε.

Όλες αυτές οι αδυναμίες είναι υπαρκτές, ωστόσο εναπόκειται στον κάθε θεατή ξεχωριστά σε ποιο βαθμό διατίθεται να της δώσει ένα συγχωροχάρτι μπροστά στην πρωτόγνωρη αισθητική απόλαυση που του προσφέρεται απλόχερα και που πέρα από το οπτικό κομμάτι επεκτείνεται και στο ακουστικό με ένα ακόμη υπέροχο και διακριτικό σάουντρακ από τον Clint Mansell. Είναι τόσο πρωτοποριακή η όλη σύλληψη και τόσο φιλόδοξο το όραμα που υλοποιείται ώστε θα ήταν κάπως μικρόψυχο να αποτιμήσει κανείς αρνητικά όλη αυτήν την προσπάθεια για κάποια αφηγηματικά ελαττώματα, παρόλο που θα ήταν εθελοτυφλία να προσπεραστούν. Στο τέλος είναι αυτή η κεντρική «ατραξιόν» που μένει και όχι ο ιστός αστυνομικού μυστηρίου που εξυφαίνεται που παρόλο που είναι ένα ευχάριστο συνοδευτικό, αν η κινηματογράφηση έμενε σε ένα συμβατικό επίπεδο θα επρόκειτο για μια ταινία που θα ξεχνιόταν γρήγορα.

Ακόμη κι έτσι, το “Loving Vincent” ενδέχεται να χαράξει ένα μακρύ μονοπάτι στο animation που μακάρι να τολμήσουν να διαβούν στο άμεσο μέλλον όσο το δυνατόν περισσότεροι σκηνοθέτες.

Βαθμολογία: