Αφήνοντας το Λας Βέγκας

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 23/6/2022

Ελάχιστες αμερικάνικες ταινίες στα χρονικά (sic) αγκάλιασαν αυτό που εννοείται από την κυρίαρχη άποψη στον μέσο πληθυσμό ως «περιθώριο» με τόση αγάπη, αλλά και με τόσο βαθιά κατανόηση της απόγνωσης που το χαρακτηρίζει. Και ακόμη λιγότερες ρομαντικές ιστορίες στον κινηματογράφο εν γένει υπήρξαν τόσο αυθεντικά «καταραμένες» και ριζωμένες πάνω σε τόσο έντονα αυτοκαταστροφικά συναισθήματα, εκτός της επικρατούσας αντίληψης γύρω από τον έρωτα εντός των πλαισίων της έβδομης τέχνης.

Ο Mike Figgis, με βάση μια νουβέλα του πρόωρα χαμένου John O’Brien, παρακολουθεί μαγνητισμένος δύο ήρωες που, μέσα από τα πάθη τους αναδεικνύονται ως οιονεί σύγχρονοι ιερομάρτυρες, που σηκώνουν στις πλάτες τους όλες τις «αμαρτίες» μιας κοινωνίας που τους έχει οδηγήσει στο σημείο στο οποίο βρίσκονται. Υιοθετεί ένα στιλ κινηματογράφησης ποιητικό και αυθόρμητο, παρόμοιο σε νοοτροπία με το τζαζ σάουντρακ που «ντύνει» τις εικόνες, που πότε συντονίζεται απόλυτα στη μόνιμη κατάσταση μέθης του Ben, σε μια συνθήκη ανάμεσα στην παραίσθηση και τον εφιάλτη, πότε βρίσκεται σε μια νυχτερινή εγρήγορση που παρακολουθεί το Λας Βέγκας μ’ ένα μείγμα φόβου και θαυμασμού. Βρίσκει την ομορφιά μέσα στην ασχήμια και τούμπαλιν και δεν δειλιάζει να βυθιστεί στο εσωτερικό σκοτάδι των δύο πρωταγωνιστών του. Και, τελικά, ενορχηστρώνει με μαεστρία μια σύγχρονη τραγωδία, που μπορεί να κλείνει με το συγκεκριμένο φινάλε που έχει επιλεχθεί, αλλά υπονοεί πως ο τρόπος με τον οποίο κατάφεραν να συνδεθούν η Sera και ο Ben αποτελεί τη μεγαλύτερη δυνατή νίκη που θα μπορούσαν να πετύχουν ενάντια σε όλους εκείνους τους παράγοντες που τους κατέστησαν αποσυνάγωγους.

Πέρα από μια σπουδή χαρακτήρων σπάνιου βάθους, το «Αφήνοντας το Λας Βέγκας» είναι ταυτόχρονα και η συμφωνία μιας πόλης, όχι ακριβώς γοητευτικής όπως θα όριζαν κάποιες ευρέως καθιερωμένες συμβάσεις, που όμως στην υπόστασή της φαίνεται να συνοψίζεται η ουσία της αμερικάνικης εμπειρίας. Μια κατασκευή εκτυφλωτικά λαμπερή, που σε απόσταση μέτρων μπορεί να εκθέσει τον περιηγητή της τόσο στη χλιδή όσο και στην εξαθλίωση, η οποία περικλείει εντός της τόσο τον πιο αντιπροσωπευτικό γιάνκικο καθωσπρεπισμό όσο και τον πλέον λούμπεν μικρόκοσμο. Δεν είναι τόσο μια κόλαση επί Γης, όσο ένα καθαρτήριο, που ξεχωρίζει τους προσαρμόσιμους από τους αδύναμους. Είναι από τις περιπτώσεις που η οπτική γύρω από το background της δράσης δεν έχει έναν τουριστικό χαρακτήρα, αντιθέτως, διέπεται από μια ουσιαστική κατανόηση της φύσης του αστικού περιβάλλοντος και της ψυχολογικής επίδρασής του στα πρόσωπα της ιστορίας. Τα πολύ έντονα χρώματα της φωτογραφίας του Declan Quinn (σε φιλμ 16 χιλιοστών) συνεισφέρουν στο να μεταδώσουν στον θεατή την όλη αίσθηση του Λας Βέγκας, με τις εναλλαγές ανάμεσα στην απατηλή ασφάλεια της ημέρας και την υπερβολικά έντονη ζωτικότητα της νύχτας, που κρύβει βεβαίως κινδύνους, να αποβαίνουν καθοριστικές.

Το συγκλονιστικό δίδυμο των Nicolas Cage κι Elisabeth Shue υπαγορεύει τον τόνο και την ψυχή στο όλο εγχείρημα. Αμφότεροι ποτέ δεν υπήρξαν καλύτεροι ερμηνευτικά, τουλάχιστον μέχρι σήμερα. Η μεν Shue εκπέμπει με εξαιρετικά ισορροπημένη λεπτότητα τόσο την επιμονή και την άνεση ενός ανθρώπου που έχει βρεθεί αντιμέτωπος με όλες τις εκφάνσεις της ζωής όσο και την ευαισθησία και την ευαλωτότητα του μοναχικού ατόμου, αποφεύγοντας τις υπερβολές ακόμη και στις σκηνές που θα ήταν θεμιτές. Ο δε Cage παραδίδει ένα από τα πιο καθηλωτικά πορτρέτα εθισμού στο σινεμά, αλλά πάει πέρα και από αυτόν τον χαρακτηρισμό για να ανυψωθεί στο επίπεδο μιας φιγούρας που αγγίζει σε δραματουργικό μεγαλείο τους αντιήρωες ενός Scorsese ή ενός Lumet, με μια συνέπεια που παραπέμπει στις χρυσές στιγμές της Μεθόδου. Είναι ισοπεδωτικά επώδυνη η κάθοδός του προς το απόλυτο Μηδέν γιατί μοιάζει να μη φιλτράρεται από τον ίδιο τον Cage, που φροντίζει να αγγίξει μια σωματικότητα στην οποία ελάχιστοι συνάδελφοί του έχουν φτάσει σε ολόκληρη την ιστορία του μέσου. Και οι δύο μαζί αλληλεπιδρούν με τέτοια γνησιότητα και πάθος, βγάζουν προς τα έξω μια ενέργεια τόσο ισχυρή ώστε δίνουν τελικά την εντύπωση πως ολόκληρο το άστυ που τους περιβάλλει ποτέ δεν είχε καμία απολύτως σημασία, παρά μόνο το χρονικό διάστημα που έτυχε να πλαισιώσει τη μεταξύ τους επί της οθόνης σχέση.

Στις λεπτομέρειες κρίνεται το ότι το πόνημα του Figgis τελικά δεν φτάνει το απόλυτο σε επίπεδο καλλιτεχνικής ποιότητας (κάπως άσχημα στερεοτυπικός ο ρόλος του Julian Sands). Κατά τα άλλα, πρόκειται για ένα αξέχαστο φιλμ, που μέσα από την παρακμή οδηγεί σ’ έναν απρόσμενο δρόμο προς την κάθαρση, ο οποίος για να γίνει βατός προϋποθέτει να κοιτάξει κανείς την άβυσσο στα μάτια σύμφωνα και με τη γνωστή ρήση.

Βαθμολογία: