Η Τελευταία Νύχτα του Φράνκο Αμόρε

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος

Έκδοση Κειμένου: 14/6/2023

Είναι η τελευταία νύχτα του Φράνκο Αμόρε στο σώμα της αστυνομίας και το μόνο που θα ήθελε είναι να την περάσει αναίμακτα, όπως τα προηγούμενα τριάντα πέντε έτη της υπηρεσίας του κατά τη διάρκεια των οποίων δεν πάτησε ούτε μία φορά τη σκανδάλη. Όταν όμως δέχεται απρόθυμα να συμμετάσχει, έστω ως απλός οδηγός και έναντι σημαντικής αμοιβής, στην κομπίνα ενός φίλου του με την κινεζική μαφία, οι τελευταίες στιγμές της καριέρας του αποκτούν αγωνιώδεις και τραγικές διαστάσεις. Ο Αμόρε, μέσα σε λίγες ώρες, έρχεται αντιμέτωπος με την απώλεια, τον χρόνο και τη συστημική διαφθορά, όπως δεν είχε χρειαστεί να το πράξει ποτέ στη χαμηλόφωνη σταδιοδρομία του.

Ο σεναριακός τρόπος του αστυνομικού ο οποίος, ευρισκόμενος στα ύστατα της καριέρας του, αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή πρόκληση που τον κινητοποιεί απρόσμενα, ομολογουμένως τίθεται στα όρια του τετριμμένου. Είναι βέβαια ένα πυκνό σχήμα, που εσωκλείει διάφορες μυθοπλαστικά πολύτιμες αντίρροπες δυνάμεις. Η ανάγκη για έναν τελευταίο χορό πριν τον παροπλισμό. Η επιθυμία για ανέφελη έξοδο σε σύγκρουση με την, έστω αποδυναμωμένη ελέω περασμένου χρόνου, αίσθηση καθήκοντος. Ή, όπως στην περίπτωση του Αμόρε, η αποκαρδιωτική αίσθηση μιας φιλότιμης υπηρεσίας δεκαετιών που απέφερε οικονομικά άγχη, μηδενική επαγγελματική ανέλιξη και πάσης φύσεως προσωπικούς τριγμούς, μαζί με έναν τελευταίο πειρασμό που φαντάζει θελκτικός περισσότερο σαν σύμβολο απογοήτευσης παρά ως προς τις απολαβές που υπόσχεται.

Ενώ η μοίρα σφίγγει ασφυκτικά τον πολιορκητικό της κλοιό γύρω από τον Φράνκο κατά τη γραμμική πορεία των γεγονότων της πλοκής, ο Αντρέα ντι Στέφανο (επαν)εξετάζει τα συμβάντα υπό πολλαπλές οπτικές γωνίες. Επαναφέρει τον χαρακτήρα του στις κρίσιμες στιγμές, με το κοινό να γνωρίζει και να δύναται να υποθέσει σταδιακά περισσότερα για τις συνθήκες και τα κίνητρα των πράξεών του. Η δομή του έργου είναι σφιχτή και συμπαγής, η υπομονή του Ντι Στέφανο γεννά μια αγωνία που σιγοβράζει σταθερά. Ο Φράνκο βρίσκεται ανάμεσα σε συμπληγάδες, έχει μπλέξει με δυνάμεις που επικρατούν αυτού κατά κράτος, ο φαταλισμός της ταινίας είναι σχεδόν επιβεβλημένος. Στην πραγματικότητα, όλα ήταν προκαθορισμένα από την στιγμή που αποδέχτηκε την πρόταση, τότε η άμμος στην κλεψύδρα άρχισε να αδειάζει, όπως υπογραμμίζει εύστοχα ο Ιταλός δημιουργός με την ίδια τη δομή του σεναρίου του.

Κι αν ακόμα εμφανίζει στιγμιαία αφέλεια ως προς τις λύσεις του δράματος, η ταινία του ντι Στέφανο έχει να επιδείξει ποικίλες αρετές. Το Μιλάνο της είναι μια βρώμικη μεγαλούπολη ταξικών αντιθέσεων, που πάλλεται στο ρυθμό της μουσικής του Σάντι Πουλβιρέντι που στοιχειώνει τις διαδρομές του ήρωα, σε ένα από τα ωραιότερα soundtrack που έχουμε ακούσει φέτος. Ο χειρισμός του φιλμικού χρόνου είναι ευφάνταστος, η παλινδρομική αφήγηση υπομονετική και σαφής και το σκοτάδι που απλώνεται στην πόλη θαρρείς ότι θα τυλίξει μια για πάντα τον Φράνκο.

Ωστόσο, το μεγάλο κεφάλαιο της ταινίας ακούει στο όνομα Πιερφραντσέσκο Φαβίνο. Ο Ιταλός διανύει μια περίοδο ερμηνευτικής ωριμότητας, παραδίδοντας τη μία άρτια ερμηνεία μετά την άλλη εδώ και χρόνια, και εδώ συνεχίζει το σερί εμφατικά. Ενσαρκώνοντας έναν άνθρωπο που πρέπει να συγκροτήσει εκ του μηδενός την ίδια του την προσωπικότητα μέσα σε ένα βράδυ, ο Φαβίνο ακολουθεί όλο το συναισθηματικό ταξίδι. Λυγίζει στις δυσκολίες, πασχίζει μάταια να μείνει ψύχραιμος, να εκπονήσει ένα τελευταίο απεγνωσμένο πλάνο σε συνθήκες κατακλυσμιαίων αλλαγών και να συμβιβαστεί με την πολλαπλή απώλεια˙ ενός βαθιά αγαπημένου του συνεργάτη, της απαιτητικής αλλά και ερωτευμένης συντρόφου του, της μέχρι τότε ζωής του, αλλά κυρίως της ιδέας που μπορεί να είχε κατασκευάσει στο μυαλό του για το μέλλον.

Η «Τελευταία Νύχτα του Φράνκο Αμόρε», με τον δημιουργικά αμφίσημο τίτλο και τους σκοτεινούς τόνους, είναι ένα καλοφτιαγμένο θρίλερ για έναν άνθρωπο που μένει για μια ολόκληρη νύχτα σαν ψάρι έξω απ’ το νερό και βλέπει να καταρρέει ένα αφήγημα που τον συντρόφευε σε όλη τη διάρκεια του βίου του. Αναζητώντας την ιδιάζουσα ταξική θέση του αστυνομικού που υπηρετεί ένα σύμπλεγμα διαφθοράς το οποίο επιφυλάσσει γι’ αυτόν ένα ξεροκόμματο, εάν βέβαια κινηθεί στις γραμμές της νομιμότητας, ο ντι Στέφανο θολώνει τα όρια επιλογής του χαρακτήρα. Με βασικό όχημα την καλοφτιαγμένη δομή του, φτιάχνει ένα συναρπαστικό νεο-νουάρ που στέκεται στο ύψος της καθηλωτικής ερμηνείας του Φαβίνο.

Βαθμολογία: