Υπ’ Αριθμόν 1 Δημόσιος Κίνδυνος: Μέρος 1o

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 14/4/2009

Αφού μας δόθηκε σε δύο κομμάτια, έτσι θα κρίνουμε και εμείς τη νέα ταινία του σκηνοθέτη Jean-Francois Richet, ταινία για τη ζωή του γάλλου γκάγκστερ Jacques Mesrine. Στο πρώτο, λοιπόν, μέρος παρακολουθούμε την περίοδο της συνταρακτικής ζωής του, που ξεκινάει το 1959 και περιλαμβάνει γεγονότα που εξελίσσονται τα χρόνια που ακολουθούν, φτάνοντας μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Ο Richet εμμένει στα θεωρούμενα, κατά τον ίδιο, σημαντικά χρονικά κομμάτια και προσπερνάει με χαρακτηριστική αυθάδεια πολλά από τα καθοριστικά γεγονότα της ζωής του υπαρκτού προσώπου. Εκείνα δηλαδή που είναι ικανά να ενισχύσουν μία ουσιαστική σκιαγράφηση του κεντρικού χαρακτήρα. Όμως, είναι τόσο πολύπλοκη και φορτισμένη η πραγματική ζωή του Mesrine, που τελικά δε μένει κενός περιεχομένου ο χαρακτήρας ή ατελής η μεταφορά του επί της μεγάλης οθόνης. Το μεμπτό σε αυτή την περίπτωση έχει να κάνει με τη διαπίστωση μερικών άτσαλων και φευγαλέων επισημάνσεων, οι οποίες δε θα έβλαπτε να αναπτύσσονταν μακροσκελώς και εμπεριστατωμένα.

Η μυθοπλασία συγχέεται με τα πραγματικά περιστατικά και ο σκηνοθέτης συρρικνώνει τη βία στο απολύτως απαραίτητο, μετατρέποντας τη γκανγκστερική ζωή του Jacques Mesrine, σε ένα ενδιαφέρον δράμα με οπτικές, και ακολούθως, ψυχολογικές διακυμάνσεις. Το πρώτο μέρος επιβαρύνεται από μια σειρά ληστειών, δολοφονιών και εγκληματικών πράξεων και ο γάλλος δημιουργός μοιάζει να περιορίζει τις ανάγκες του σε μία καθαρή χρονολογική τοποθέτηση γεγονότων και ιστορικών στοιχείων, μια τυπική ιστορική αποτύπωση που έγινε με γνώμονα την καλαισθησία, την ακρίβεια και την εξάντληση της αληθοφάνειας στα μυθοπλαστικά κομμάτια. Ανεξαρτήτως σκοπού και του τελικά μετρίου αποτελέσματος, το πρώτο μέρος δεν προσβάλει το θεατή και ως βιογραφία στέκεται δυνατά, χάρις το στήσιμο, τη σκηνοθετική προσέγγιση (σε ορισμένα πραγματικά περιστατικά) και κυρίως τις ερμηνείες, οι οποίες τραβούν αμέσως την προσοχή, με ιδιαίτερα αξιοπρόσεχτη εκείνη του Vincent Cassel στο ρόλο του γνωστού κακοποιού.

Ο σκηνοθέτης ψάχνει τον τρόπο να αποδράσει από την απλή αφήγηση της γκανγκστερικής ταινίας, γνωρίζοντας ότι δεν πρέπει να εισχωρήσει στο αντίστοιχο βαρύ, κλασικό γαλλικό είδος. Αποτέλεσμα αυτού, μία σειρά σκηνοθετικών πειραματισμών που άλλοτε εκτοξεύουν την ταινία στο αισθητικό της κομμάτι και άλλοτε την καθιστούν απολύτως κοινότοπη. Κι αν σε αυτό συμπεριλάβετε και τη χρήση της οπτικής αναφοράς – μνείας σε επιμέρους χρονικά σημεία, μείζονος σημασίας τις περισσότερες φορές, τότε θα καταλήξετε σε μία ταινία με γνώση των προβλημάτων της, που εξαιτίας των ανωτέρω δε μπορεί να ξεφύγει από την απλή κινηματογραφική γραφή και να υπερβεί τα όρια του σύνηθες, για να υπεισέρθει σε αυτά του καινοτόμου ή επικού και μεγαλειώδους. Όμως, σίγουρα το πρώτο μέρος (Υπ’Αριθμόν 1 Δημόσιος Κίνδυνος: Μέρος 1o) αποτελεί μια συναρπαστική περιπέτεια χωρίς υπερβολές, εξάρσεις και ιδιαίτερες πρωτοτυπίες.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 16/4/2009

Ο Vincent Cassel είναι, πράγματι, ο Ζακ Μεσρίν, αφού ο γάλλος ζεν-πρεμιέ κάνει total-recall από τις απαρχές της καριέρας του. Όμως, ποιος ήταν αυτός ο διαβόητος Μεσρίν, που έκανε μια ολόκληρη Γαλλία να υποταχτεί στην εγκληματικότητα του; Δεν σας θέτω αυτό το ερώτημα έτσι απλά ρητορικά, αλλά ελπίζω να μου το απαντήσετε! Γιατί ο Jean-Francois Richet δεν κάνει ποτέ τον «κόπο» να μας λύσει ούτε μισή απορία περί του ποιού του ήρωα του που εδώ βιογραφείται. Μονάχα αν το δεύτερο μέρος αποδειχτεί ένα σκληρό ψυχολογικό δράμα, θα αποζημιωθούμε εμείς οι λάτρεις του αθάνατου γαλλικού αστυνομικού θρίλερ.

Η ταινία δεν είναι επί της ουσίας μια ταινία μυθοπλασίας, αλλά ένα δραματοποιημένο χρονικό των γεγονότων της ζωής ενός ανθρώπου. Αφόρητα αφαιρετικό κι αποσπασματικό ως αφήγηση, το έργο του Richet αποτυγχάνει (ή δεν θέλει καν) να ακουμπήσει τον ήρωα του, ώστε να μάθουμε στο ελάχιστο τα αίτια που τον οδήγησαν να γίνει αυτό που έγινε. Η ψυχανάλυση του Μεσρίν δεν αφήνει περιθώρια, ούτε καν στην φαντασία μας, να τον προσεγγίσουμε, αφού απλά η λέξη «ψυχανάλυση» δεν υποβόσκει ούτε ιδεατά. Όμως, η ταινία βγάζει μάτι από θέμα δράσης. Η παραδοσιακή εικόνα του Richet αναπαράγει όλα αυτά τα σκληρά πρότυπα γάλλων κακοποιών του παρελθόντος. Ψυχρά, είναι ένα έργο σκληροτράχηλο, όπου όση ψυχή δεν έχει μέσα του, τόση έχει στην επιφάνεια. Είπαμε και για τον άψογο Cassel, που παραπέμπει σε Jean-Paul Belmondo του Melville, προσθέτουμε και κάποιους ωραίους δεύτερους ρόλους (όχι τον Depardieu, που είναι λιγάκι εκτός), ειδικά από τις δύο γυναίκες, αλλά προσωπικά δεν μπορώ να πω ότι αδημονώ για το δεύτερο μέρος. Ελπίζω να διαψευστώ, αλλά μάλλον θα δούμε μία από τα πολύ ίδια…

Βαθμολογία: