Δωμάτιο 108

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 4/5/2022

Παρακολουθώντας το «Δωμάτιο 108» έφερνα συνεχώς στον νου μου άλλες παλιότερες ευρωπαϊκές ταινίες με παραπλήσιο στόχο και ανάλογη ατμόσφαιρα. Δεν είναι ρηξικέλευθο μια ταινία βελγικής παραγωγής να διερευνά το βάθος της ανθρώπινης ψυχής, όχι μόνο του κεντρικού της χαρακτήρα αλλά και του θεατή, αλλά ο τρόπος που το επιχειρεί εδώ ο σκηνοθέτης Stephan Streker μάλλον αποστασιοποιεί παρά εμπλέκει τον θεατή.

Η ιστορία από μόνη της δεν περιέχει κάτι περίπλοκο στην παρακολούθησή της, δεν κρύβει μέσα στροφές και ανατροπές παρότι στην εξέλιξή της ακολουθεί έναν δικαστικό αγώνα για την τελική ετυμηγορία που θα καταδικάσει ή θα αθωώσει τον πρωταγωνιστή της, έναν ριζοσπαστικό πολιτικό με σπάνιες ικανότητες και όλα τα φόντα να επιφέρει τις λογικές αλλαγές που κανένας πολιτικός δεν τις αναφέρει λόγω προσωπικού οφέλους. Τέτοιες πληροφορίες δίνονται μέσω εμβόλιμων σκηνών, μετρημένων σε αριθμό και με πολύ συγκεκριμένο στόχο, αφού ο Streker δεν ενδιαφέρεται να πλαισιώσει με στοιχεία την ιστορία του, αντιθέτως το αποφεύγει συστηματικά. Αντ’ αυτού, όλα του τα ευρήματα υπηρετούν την τόνωση της θεματικής με την οποία καταπιάνεται στον νου του θεατή χωρίς παράλληλα να προσπαθεί να τον προσελκύσει σε κάποιο ανώτερο συναισθηματικό επίπεδο.

Η ταινία ξεκινά με την πρωταγωνίστρια Alma Jodorowsky να ερμηνεύει ένα ερωτικό τραγούδι με το βλέμμα της στραμμένο στην κάμερα, εισάγοντας το μοναδικό συναίσθημα που εσωκλείει ο Streker στην ταινία του, αυτό του τρελού παράφορου κι επικίνδυνου έρωτα που οδηγεί στον θάνατο. Η γυναίκα αυτή θα βρεθεί νεκρή στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, και έκτοτε όλα τα συμβάντα στην ταινία θα τριγυρίζουν ένα και μοναδικό ερώτημα: ήταν αυτοκτονία ή τη δολοφόνησε ο σύζυγός της; Είναι σαφές από την αρχή ότι δεν θα δοθεί απάντηση, η ταινία του Streker όσο κι αν στο αμερικανικό σινεμά η ιστορία σχεδόν θα το απαιτούσε, δεν ασχολείται ούτε με την αστυνομική έρευνα ούτε με τη δίκη. Η κάμερα δεν παρέχει ποτέ κάποιο στοιχείο ούτε παίρνει κάποια θέση, αλλά μετατρέπει τον θεατή της ταινίας σε έναν αναγνώστη του σύμπαντός της που βγάζει τα συμπεράσματά του χωρίς καμία ουσιαστική γνώση μέσα από διαδικτυακές αναφορές τρίτων απόψεων. Είναι τόσο καθορισμένη η προσέγγιση του Streker, που μία μόνο ατάκα της ταινίας αρκεί για να την περιγράψει ικανοποιητικά: «Ακόμα κι αν δεν έκανα τίποτα σε αυτό το δωμάτιο, δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό με κάνει αθώο». Υπεύθυνος και ένοχος λοιπόν, ό,τι κι αν γίνει.

Παρότι δεν αποτυγχάνει στο εγχείρημα αυτό, η προσηλωμένη οπτική του Streker πάνω στις προθέσεις του τις κάνουν άμεσα εμφανείς και εξαντλούν το περιεχόμενο της ταινίας αρκετά νωρίς. Αν κάτι δικαιολογεί τα 100 λεπτά της διάρκειάς της είναι οι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών που πλαισιώνουν τον Jeremie Renier, ο οποίος δίνει τον δικό του άθλο υποδυόμενος τη μεταμφίεση του ανθρώπου που ήταν κάποτε ανάλογα με τους αρμόδιους κατόχους της εξουσίας που έχει απέναντί του στις εκάστοτε σκηνές, είτε πρόκειται για τον συγκρατούμενό του στη φυλακή, τον ανακριτή ή τη δικηγόρο του. Οι μάσκες που βρίσκονται στην καρδιά πολλών σκηνών της ταινίας έρχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να μεγεθύνουν αυτή την οντολογική αβεβαιότητα της κατάστασης του πρωταγωνιστή.

Ίσως πάλι ο Streker να μην προσπαθεί να στερήσει το περιβάλλον από την ταινία του, αλλά αυτό να έχει βαθιές τοπικές ρίζες που να μην γίνεται αντιληπτό από τον διεθνή θεατή, όπως στην προκειμένη περίπτωση είμαστε εμείς. Οι εθνικότητες των χαρακτήρων και η γνώση ή μη των φλαμανδικών επανέρχονται σταθερά στο περιεχόμενο των διαλόγων που τους καταδεικνύει ένα σημειολογικό περιεχόμενο εύκολα προσπεράσιμο. Αυτό όμως είναι μια απλή υποσημείωση στη μεγαλύτερη εικόνα, τα λιγοστά περιεχόμενα της οποίας είναι αραδιασμένα με τόσο τακτοποιημένο τρόπο, που δεν σου κινεί το ενδιαφέρον να της ρίξεις αυτή τη δεύτερη ματιά που ίσως να χρειαζόταν για να επιτευχθεί η ενδοσκόπηση που ζητά από τον θεατή.

Βαθμολογία: