Kursk: Η Τελευταία Αποστολή

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 9/12/2018

Κάτι δείχνει το ότι με τις ημέρες του αείμνηστου Δόγματος 95 πίσω τους ο μεν Lars von Trier έχει μείνει ουσιαστικά ίδιος σε ύφος και προβληματική, ακόμη κι όταν κάποιες δουλειές του φαίνεται να έρχονται σε σύγκρουση νοηματικά με άλλες, ο δε Thomas Vinterberg… έχει γίνει άλλος άνθρωπος! Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό: το ότι για παράδειγμα ένα «Submarino» είναι πιο παραδοσιακά σκηνοθετημένο από μια «Οικογενειακή Γιορτή» δεν συνεπάγεται πως το πρώτο δεν είναι ένα καλό φιλμ, δείχνει όμως συγκριτικά ένα έλλειμμα ταυτότητας, που από τη στιγμή που πρόκειται για ένα νέρωμα στο κρασί του συγκεκριμένου σκηνοθέτη δεν μπορεί να υποστηριχθεί από έναν ισχυρισμό του τύπου «δοκιμάζεται κι εκεί», μιας και αυτό δεν απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να καταχωρηθεί ως πειραματισμός, ιδίως από έναν καλό γνώστη του μέσου. Εδώ το θέμα στρώνει από μόνο του το έδαφος, οπότε το στοίχημα είναι το κατά πόσον μπορεί το «Kursk: Η Τελευταία Αποστολή» να ανταγωνιστεί άλλες ταινίες της υποκατηγορίας «περιπέτειας υποβρυχίου» όσον αφορά τους μηχανισμούς σασπένς κυρίως και την πρόκληση συναισθήματος δευτερευόντως λόγω της κατάληξης των αληθινών γεγονότων. Και η αλήθεια είναι πως παρόλο που το αποτέλεσμα δεν σπάει σχεδόν κανένα από τα κλισέ που αναμένει κανείς από μια δουλειά του συγκεκριμένου ιδιώματος, πιάνει σε ικανοποιητικό βαθμό τους προαναφερθέντες βασικούς στόχους, αποδεικνύοντας (αν και κανείς δεν αμφέβαλλε για το αντίθετο ακόμη και πριν ριχτεί σε αυτόν τον αγώνα) ότι ο σκηνοθέτης του ξέρει να χειρίζεται καλά και το σινεμά είδους

Είναι τόσο αγωνιώδεις και σφιχτοδεμένες οι σεκάνς που λαμβάνουν χώρα εντός του υποβρυχίου που αναπόφευκτα μειώνεται το ενδιαφέρον όταν η κάμερα πηγαίνει στα δρώμενα που συμβαίνουν πάνω από τον βυθό της θάλασσας. Οι σκηνές αυτές είναι μεν αποτελεσματικές ως το απαραίτητο «διάλειμμα» προκειμένου να ηρεμήσει ο θεατής από την ένταση που προηγήθηκε για να ξαναδεχθεί «σφυροκόπημα» λίγο αργότερα, δραματουργικά όμως είναι αδύναμες. Αν ήταν καλύτερα γραμμένες, αυτό θα ανύψωνε λίγο παραπάνω και το σύνολο. Όσον αφορά τις ερμηνείες, σε αντίθεση με τον Matthias Schoenaerts που έχει τον αέρα του ήρωα και είναι ένας κατάλληλος πρωταγωνιστής, η Lea Seydoux είναι άστοχη επιλογή για τον ρόλο που επιλέγεται να υποδυθεί (παραείναι «λαμπερή» για να πείσει ως νοικοκυρά) παρόλο που ερμηνευτικά καταβάλλει μια φιλότιμη προσπάθεια, ενώ και ο Colin Firth δεν έχει κάτι ιδιαίτερο να κάνει πέραν από το να λειτουργήσει ως ο αγγλόφωνος κράχτης του καστ. Σύντομο μεν το πέρασμα του Max von Sydow, αλλά η σημασία του ρόλου του στην ιστορία σε συνδυασμό με την πάντοτε επιβλητική παρουσία του κάνουν τη φιγούρα του να μένει στο μυαλό μετά το πέρας της προβολής.

Εδώ όμως ξεκλειδώνεται και μια νέα ικανότητα για τον Vinterberg που δεν είχε κατορθώσει να την προσεγγίσει προηγουμένως, τουλάχιστον σε τέτοιο επίπεδο: αυτή της συναισθηματικής φόρτισης. Μπορεί η γενική αίσθηση που επικρατεί να είναι πως ο Δανός απλά γνωρίζει καλά (όχι άψογα) τη συνταγή για να αποπερατώσει μια ταινία υποβρυχίου, όταν όμως μπαίνει η συγκίνηση στο κάδρο αυτή είναι πηγαία και παραγόμενη με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να εμπλέκει τον θεατή. Ο δημιουργός του «Κυνηγιού» αν μη τι άλλο έχει δείξει διαχρονικά ότι μπορεί να αποσπάσει ένταση, ειρωνεία, απελπισία και μελαγχολία μεταξύ άλλων, όσο όμως κι αν προηγούμενες προσπάθειές του μπορεί να είχαν υλικό που να προσφερόταν για δάκρυα κάθαρσης, ο ίδιος πάντα διατηρούσε μια αποστασιοποίηση που τον απέτρεπε από τον δρόμο αυτό. Στο «Kursk: Η Τελευταία Αποστολή» καταφέρνει για πρώτη φορά να πατήσει στα συγκεκριμένα χωράφια, και όσο κι αν το σύνολο πάσχει από κάποια άλλα προβλήματα, αυτό τουλάχιστον πρέπει να αναγνωριστεί, όπως και ο τύπος του καταγγελτικού πνεύματος που ακολουθείται που είναι δομημένος κι εύστοχος αποδίδοντας συγκεκριμένες ευθύνες χωρίς να καταφεύγει σε μια γενικευμένη ρωσοφοβία που εν τέλει θα ήταν και άγονη.

Βαθμολογία: