Οι Γάτες της Κωνσταντινούπολης

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 7/11/2017

Άνθρωπος και σκύλος έχουν μια σαφώς οριοθετημένη σχέση εξουσιαστή κι εξουσιαζόμενου, και όση αγάπη και τρυφερότητα και να υπάρχει και σε αυτήν την αλληλεπίδραση, το μοτίβο του πρώτου να διατάζει με το δεύτερο να υπακούει είναι αυτό που επικρατεί και καθιστά αυτό το δέσιμο κάπως μονόπλευρα επικερδές για το ένα εκ των μερών. Όσον αφορά τον άνθρωπο και τη γάτα, τώρα, πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική περίσταση, καθώς εξακολουθεί να υπάρχει μια εξάρτηση της δεύτερης οντότητας από την πρώτη, ωστόσο παρατηρείται και μια συμπεριφορά που δεν ακολουθεί την ίδια προβλέψιμη πορεία με αυτή του σκύλου, μια αυτονομία που μπορεί να μεταφραστεί και ως δυστροπία από αυτούς που περιμένουν έναν πιο συμβατικό κώδικα επικοινωνίας με το κατοικίδιό τους.

Το “Kedi” είναι μια μελέτη και ταυτόχρονα ένας φόρος τιμής σε αυτήν την αιώνια συνύπαρξη, που το φόντο της Κωνσταντινούπολης λειτουργεί καταλυτικά για να αποτυπώσει τον τρόπο ζωής μέσα στο άστυ τόσο των ανθρώπων όσο και των μικρών αιλουροειδών, λειτουργεί όμως και σε ένα δεύτερο επίπεδο φέρνοντας στην επιφάνεια τις δυσκολίες της σύγχρονης Τουρκίας, ασκώντας έμμεση αλλά και ξεκάθαρη κριτική στο καθεστώς Erdogan. Όσο όμως κι αν προσδίδει ένα επιπρόσθετο βάθος αυτή η επιπλέον διάσταση, στο πρώτο πλάνο βρίσκονται ξεκάθαρα οι γεμάτες προσωπικότητα και ζωηράδα γάτες που προκαλούν την αμέριστη συμπάθεια και κεντρίζουν το ενδιαφέρον με τους διαφορετικούς χαρακτήρες τους και την εξυπνάδα τους.

Η δουλειά που έχει γίνει στην κινηματογράφηση είναι αξιοθαύμαστη, τόσο όταν η κάμερα ακολουθεί τα ζώα στις διαδρομές τους σε όχι και τόσο τουριστικά και φωτογενή στενά της Πόλης ή κοντοστέκεται για να αφουγκραστεί τις αφηγήσεις των ανδρών και γυναικών που περιστρέφονται γύρω από τα αξιολάτρευτα ζωντανά όσο και όταν αυτή απογειώνεται επάνω σε ένα drone για να απαθανατίσει σε εναέριες λήψεις την ομορφιά της θρυλικής μεγαλούπολης. Όσοι περιμένουν ωστόσο ένα λεπτομερές οδοιπορικό στα αξιοθέατά της και τις κρυμμένες γωνίες της που αξίζει να ανακαλυφθούν ενδέχεται να απογοητευθούν. Ο φακός είναι αφοσιωμένος στην καθημερινότητα των γατιών που αποτελούν πάντοτε μια απολαυστική παρουσία, και όσο και αν οι ιδιοκτήτες ή απλά οι παρατηρητές των ζώων αυτών έχουν να προσθέσουν στο μείγμα μια ενδιαφέρουσα ιστορία που εμπλουτίζει το υπόβαθρο των διασταυρωμένων διαδρομών τους, την παράσταση κλέβουν αναμενόμενα τα συμπαθέστατα τετράποδα των οποίων οι κινήσεις μονάχα λένε πολλά περισσότερα από οποιαδήποτε περιγραφή. Η δε τρυφερότητα κι ευαισθησία που εμπεριέχεται στην απεικόνιση αυτής της τόσο απλής δραστηριότητας, του χαϊδέματος της γάτας και της ανταπόκρισής της με έναν απαλό ήχο ή την αλλαγή της έκφρασης του προσώπου της συνοψίζει υπέροχα την ουσία πίσω από την ανθρώπινη ανάγκη για την κατοχή του συγκεκριμένου κατοικιδίου.

Αυτό που κάνει το φιλμ να κυλάει σαν νερό και καθιστά τη θέαση εξαιρετικά ευχάριστη, αλλά ταυτόχρονα εμποδίζει την επίτευξη μιας πραγματικά σπουδαίας δημιουργίας με μεγαλύτερες φιλοδοξίες (για παράδειγμα θα μπορούσε να ακολουθηθεί ο δρόμος μιας μελέτης του διαχρονικά χτισμένου δεσμού μεταξύ γατών και ανθρώπων) είναι το πόσο ανάλαφρη αποτελεί, ακόμη κι όταν στο κάδρο μπαίνουν θέματα όπως η ψυχική υγεία ή μέχρι κι ο θάνατος. Όπως για σχεδόν όλα τα αφεντικά είναι κάτι το υπέροχα θεραπευτικό κι επωφελές αυτή η ξεχωριστή συντροφιά με τα ζώα τους, έτσι και η παρακολούθηση του έργου έχει μια επίδραση εξαιρετικά χαλαρωτική και σχεδόν καθαρτική: η χαρά που περιβάλλει τα άτομα που έχουν στη φροντίδα τους τα ζωντανά και οι χειρονομίες με τις οποίες εκείνα το ανταποδίδουν είναι ένα τόσο αυθεντικό συναίσθημα που μεταδίδεται με ευκολία στο θεατή.

Εν ολίγοις, δεν είναι μια εμπειρία φτιαγμένη για να κάνει κάποιο σοφότερο, είναι σχεδόν εγγυημένο όμως πως θα του αφήσει μια αίσθηση ζεστασιάς που διαρκεί. Άκρως ψυχαγωγικό, με μια δική του ταυτότητα και τρυφερό με έναν ξεχωριστό τρόπο, έχοντας και μια προσέγγιση που μπορεί να συνεπάρει ακόμη και το μη ζωόφιλο κοινό, το “Kedi” είναι σκέτη απόλαυση, καταφέρνοντας να κάνει το συνηθισμένο θέαμα μιας γαλής σε αστικό περιβάλλον συναρπαστικό.

Βαθμολογία: