Μονομάχος

Ο Μάξιμος Δέκιμος Μερίδιος είναι ο καλύτερος και παράλληλα πιο λαοφιλής από τους στρατηγούς του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου, ο οποίος όταν πεθαίνει τον αφήνει ως διάδοχο του θρόνου, υποσκελίζοντας τον ίδιο το γιο του, τον Κόμμοδο, με την ελπίδα πως ο Μάξιμος θα μπορέσει να λειτουργήσει ως γέφυρα για τη μετάβαση από τη μοναρχία προς τη δημοκρατία. Ωστόσο, ο δολοπλόκος Κόμμοδος θα κατορθώσει να τον βγάλει από το προσκήνιο, καθαιρώντας τον και καταδικάζοντας τον σε θάνατο. Παρόλο που ο Μάξιμος θα γλιτώσει την εκτέλεση, δεν θα μπορέσει να κάνει το ίδιο και για την οικογένεια του, κι έτσι, ως μονομάχος πλέον, περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να δράσει και να εκδικηθεί. Η ευκαιρία δεν θα αργήσει να παρουσιαστεί, με την ευκαιρία διοργάνωσης μονομαχιών προς τιμήν του νέου αυτοκράτορα στη Ρώμη, όπου καλείται να συμμετάσχει και η ομάδα του Μάξιμου.

Σκηνοθεσία:

Ridley Scott

Κύριοι Ρόλοι:

Russell Crowe … Maximus Decimus Meridius

Joaquin Phoenix … Commodus

Connie Nielsen … Lucilla

Oliver Reed … Antonius Proximo

Richard Harris … Marcus Aurelius

Djimon Hounsou … Juba

Ralf Moeller … Hagen

Derek Jacobi … Gracchus

David Schofield … Falco

John Shrapnel … Gaius

Tomas Arana … Quintus

Tommy Flanagan … Cicero

Spencer Treat Clark … Lucius Verus

Sven-Ole Thorsen … Tigris

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: David Franzoni, John Logan, William Nicholson

Στόρι: David Franzoni

Παραγωγή: David Franzoni, Branko Lustig, Douglas Wick

Μουσική: Lisa Gerrard, Hans Zimmer

Φωτογραφία: John Mathieson

Μοντάζ: Pietro Scalia

Σκηνικά: Arthur Max

Κοστούμια: Janty Yates

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Gladiator
• Ελληνικός Τίτλος: Μονομάχος
• Εναλλακτικός Τίτλος: Ο Μονομάχος [Home Cinema]

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1964)
• Μονομάχος ΙΙ (2024)

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ καλύτερης ταινίας, πρώτου αντρικού ρόλου (Russell Crowe), κοστουμιών, ήχου και ειδικών εφέ. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (Joaquin Phoenix), αυθεντικό σενάριο, μουσική, φωτογραφία, μοντάζ και σκηνικά.
• Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας (δράμα) και μουσικής. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, πρώτο αντρικό ρόλο (Russell Crowe) σε δράμα, και δεύτερο αντρικό ρόλο (Joaquin Phoenix).
• Βραβείο Bafta καλύτερης ταινίας, φωτογραφίας, μοντάζ και σκηνικών. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, πρώτο αντρικό ρόλο (Russell Crowe), δεύτερο αντρικό ρόλο (Joaquin Phoenix και Oliver Reed), σενάριο, μουσική, κοστούμια, ήχο, ειδικά εφέ και μακιγιάζ/κομμώσεις.
• Καλύτερη ταινία από την Ένωση Παραγωγών Αμερικής.

Παραλειπόμενα

• Ο David Franzoni είχε κλείσει συμφωνία τριών ταινιών μετά το Άμισταντ με την DreamWorks, και δανείστηκε την έμπνευση του από το μυθιστόρημα Those About to Die (1958) του Daniel P. Mannix, για να βασίσει την ιστορία του πάνω στον Κόμμοδο. Τον Μάξιμους τον εμπνεύστηκε από αρχαία κείμενα των Herodian και Cassius Dio, ονομάζοντας τον αρχικά Narcissus. Την ίδια εποχή, ο Ridley Scott προσεγγίσθηκε από τους παραγωγούς Walter F. Parkes και Douglas Wick, κι ενδιαφέρθηκε για ένα νέο έπος “χλαμύδα”. Παρόλα αυτά, βρήκε το κείμενο του Franzoni κάπως άτεχνο, και προσέλαβε τον John Logan να το φτιάξει. Δύο βδομάδες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, οι ηθοποιοί παραπονέθηκαν για σημεία του σεναρίου. Αυτό έφερε στο προσκήνιο κι έναν τρίτο σεναριογράφο, τον William Nicholson. Στην ουσία, ενώ τα γυρίσματα τρέχανε, το σενάριο συνεχώς αναμορφώνονταν, προκαλώντας μια σύγχυση.
• Ο Mel Gibson ήταν ο πρώτος που του πρότειναν να γίνει Μάξιμος. Αφού αρνήθηκε νιώθοντας ότι ήταν πολύ μεγάλος για τον ρόλο, ο Antonio Banderas και ο Hugh Jackman ήταν στην πρώτη γραμμή των υποψηφίων.
• Έσχατη ταινία του Oliver Reed, που έφυγε από τη ζωή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, από ανακοπή καρδιάς. Στα τελευταία πλάνα προστέθηκε μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, και αυτή η αντικατάσταση κόστισε στην παραγωγή 3,2 εκατομμύρια δολάρια (για δύο λεπτά χρόνου ταινίας). Κατά το αρχικό σενάριο, ο χαρακτήρας του, ο Πρόξιμο, ήταν να πεθάνει. Η ταινία φυσικά αφιερώθηκε στη μνήμη του σπουδαίου ερμηνευτή.
• Η αναζήτηση για χώρους γυρισμάτων κράτησε 6 βδομάδες, και πέρασε από Ιταλία, Γαλλία, Βόρεια Αφρική και Βρετανία. Εντέλει επιλέχτηκε η Βρετανία για την αρχική μάχη, η Μάλτα για την Αρχαία Ρώμη και το Μαρόκο για όλα τα υπόλοιπα.
• Στη Μάλτα αναπλάστηκε το Κολοσσαίο σε κλίμακα 1 προς 3, με ύψος 18,5 μέτρα. Κόστισε ένα εκατομμύριο δολάρια η κατασκευή του. Το υπόλοιπο που φαίνεται στην ταινία είναι ψηφιακό.
• Λόγω του υψηλού κόστους των ήδη υπαρχόντων, όλα τα σκηνικά, τα κοστούμια και τα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν φτιάχτηκαν από την αρχή από τα μέλη του συνεργείου.  Μέσα σε τρεις μήνες, ήταν έτοιμα 27.500 κομμάτια πανοπλίας.
• Κατά τα γυρίσματα, ο Russell Crowe έγινε φίλος με τον Σερ Richard Harris. Αντίθετα, με τον Oliver Reed δεν πήγαινε καθόλου καλά, και σε κάποιο σημείο παραλίγο να αρπαχτούν στα χέρια.
• Ο Joaquin Phoenix ήταν πάντα η αρχική επιλογή για Κόμμοδος του Ridley Scott.
• Ο Lou Ferrigno είχε πρώτα πάρει τον ρόλο του Τίγκρις, αλλά αντικαταστάθηκε από τον Sven-Ole Thorsen, ο οποίος και έκανε ό,τι μπορούσε για να πάρει τον ρόλο.
• Η Jennifer Lopez πέρασε από οντισιόν για τον ρόλο της Λουσίλα.
• Πέρα από την ανάμειξη ιστορικών προσώπων με φανταστικών, υπάρχουν πολλές επιμέρους ιστορικές ανακρίβειες, αλλά και αναχρονισμοί.
• Το φιλμ επηρέασε πολλές μεταγενέστερες παραγωγές, αναβιώνοντας όχι μόνο το σινεμά-χλαμύδα, αλλά και τις ιστορικές υπερπαραγωγές.
• Από το 2001 έως το 2019 κατέφθαναν ειδήσεις για σίκουελ, επικεντρωμένο πάνω στην ιστορία του Λούσιος.
• Κοστίζοντας 103 εκατομμύρια δολάρια, έφτασε σε κέρδη τα 460,5.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Στο Now We Are Free, τα φωνητικά ανήκουν στη συνθέτρια Lisa Gerrard. Αρχικά ήταν να τραγουδάει η Ofra Haza, αλλά έφυγε από τη ζωή πριν προλάβει την ηχογράφηση.
• Πρόταση έγινε στον Luciano Pavarotti να ερμηνεύσει κάτι για την ταινία, αλλά εκείνος αρνήθηκε και αργότερα δήλωσε μετανιωμένος.
• Το σάουντρακ έγινε ένα από τα εμπορικότερα του είδους όλων των εποχών.