Πριν από έντεκα χρόνια, ένα μικρό αγόρι πνίγηκε στη θερινή κατασκήνωση Crystal Lake. Αμέσως μετά η κατασκήνωση έκλεισε, αλλά προσφάτως επαναλειτουργεί από ένα νεαρό ζευγάρι. Οι κάτοικοι όμως που δεν έχουν ακόμη ξεπεράσει το τραγικό περιστατικό προειδοποιούν τους ιδιοκτήτες του κάμπινγκ ότι δεν πρέπει να μείνουν άλλο. Κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών, οι παραθεριστές αρχίζουν να εξαφανίζονται ο ένας μετά τον άλλον, καθώς ένας δολοφόνος προσπαθεί να εμποδίσει την επανίδρυση της κατασκήνωσης.
Σκηνοθεσία:
Sean S. Cunningham
Κύριοι Ρόλοι:
Adrienne King … Alice Hardy
Betsy Palmer … Pamela Voorhees
Harry Crosby … Bill
Laurie Bartram … Brenda
Jeannine Taylor … Marcie Cunningham
Kevin Bacon … Jack Burrel
Mark Nelson … Ned Rubinstein
Robbi Morgan … Annie
Peter Brouwer … Steve Christy
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Victor Miller
Παραγωγή: Sean S. Cunningham
Μουσική: Harry Manfredini
Φωτογραφία: Barry Abrams
Μοντάζ: Bill Freda
Σκηνικά: Virginia Field
Κοστούμια: Caron Coplan
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Αρνητική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Friday the 13th
- Ελληνικός Τίτλος: Παρασκευή και 13
Άμεσοι Σύνδεσμοι
- Παρασκευή και 13 Μέρος 2ο (1981)
- Παρασκευή και 13 Μέρος 3 (1982)
- Παρασκευή και 13 Μέρος 4ο (1984)
- Παρασκευή και 13 Νο 5: Λουτρό Αίματος (1985)
- Παρασκευή και 13 Μέρος 6ο: Η Σφαγή (1986)
- Παρασκευή και 13 Νο 7: Η Ανατριχίλα (1988)
- Παρασκευή και 13 Νο 8: Τρόμος στο Μανχάταν (1989)
- Ο Τζέισον στην Κόλαση (1993)
- Τζέισον 10 (2001)
- Φρέντυ Εναντίον Τζέισον (2003)
- Παρασκευή και 13 (2009)
Παραλειπόμενα
- Μετά τη μόδα που άνοιξε η Νύχτα με τις Μάσκες, ο Cunningham έβαλε στις αρχές του 1979 μια αγγελία στο περιοδικό Variety για να μπορέσει να πουλήσει την ταινία, κι ενώ το σενάριο ακόμα γράφονταν. Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου έγιναν τα γυρίσματα στο Νιου Τζέρσεϊ, με ένα μπάτζετ μόλις 550 χιλιάδες δολάρια. Προς έκπληξη του δημιουργού, ξεκίνησε τότε μια μάχη για το ποιος θα πάρει τα δικαιώματα διανομής, με την Paramount Pictures εντέλει να αναλαμβάνει τα εντός ΗΠΑ, και τη Warner Bros. αυτά της Ευρώπης.
- Έγινε η πρώτη ανεξάρτητη ταινία που πήρε διανομή στην Αμερική από μεγάλο στούντιο.
- Ο τίτλος του σεναρίου ήταν A Long Night at Camp Blood. Ο Cunningham ήταν αυτός που τον άλλαξε. Φοβούμενος όμως πως όλο και κάποιος μπορεί να είχε τα δικαιώματα ενός τέτοιου τίτλου, έσπευσε γρήγορα να γίνει ο σχεδιασμός και να κατοχυρωθεί.
- Το σενάριο κατέληγε δίχως καμία εμφάνιση του Τζέισον. Ήταν μια πρόταση του εξπέρ του μακιγιάζ Tom Savini, που είχε επηρεαστεί από το φινάλε του Κάρι, Έκρηξη Οργής.
- Ο Cunningham παραδέχτηκε ότι δεν αναζητούσε σπουδαίους ηθοποιούς. Ήθελε απλά να έδειχναν όμορφοι, να μπορούν να μιλάνε αρκετά καλά, και κυρίως να είναι φτηνοί.
- Δεν ήταν η πρώτη του εμφάνιση στο σινεμά, αλλά εδώ για πρώτη φορά ο Kevin Bacon παίρνει κανονικό ρόλο σε ταινία, κι όχι κομπάρσου.
- Η Estelle Parsons είχε αρχικά δεχτεί να παίξει την Κα Βόρχις, αλλά το μετάνιωσε κι αποχώρησε.
- Οι εισπράξεις ήταν πάνω κι από τις προσδοκίες των παραγωγών, φτάνοντας στα 59,8 εκατομμύρια δολάρια. Αυτό ήταν το έναυσμα της δημιουργίας ενός τεράστιου franchise.
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Ο Harry Manfredini ξεκίνησε με τη λογική να γράφει μουσική μονάχα για τις σκηνές που ήταν παρών ο δολοφόνος. Αλλά επειδή στο σενάριο αυτός στην ουσία εμφανίζεται μόνο στο φινάλε, αποφασίστηκε να υπάρχει ένα θέμα που να τον συνοδεύει και υπό την απουσία του. Στην αρχή σκέφτηκε να κάνει ένα μοτίβο όμοιο με των Σαγονιών του Καρχαρία. Ο σκηνοθέτης όμως κάτι τέτοιο το βρήκε ακριβό. Τότε ακούγοντας μουσική του Krzysztof Penderecki, απομόνωσε ένα τμήμα. Το συνδύασε με τη φράση “ki ki ki, ma ma ma”, όπου ki είναι το kill, και το ma είναι το mommy. Αφού το ολοκλήρωσε μέσα σε 2 εβδομάδες, το ηχογράφησε στο υπόγειο ενός φίλου.
Κριτικός: Νίκος Ρέντζος
Έκδοση Κειμένου: 13/3/2015
Το Friday The 13th γυρίστηκε από τον Σον Σ. Κάνινχαμ το 1980 με μικρό μπάτζετ αλλά με αρκετή φαντασία και μεράκι. Ο Κάνινχαμ δεν κρύβει από την αρχή το σεβασμό του προς το Χάλογουιν και τον Τζον Κάρπεντερ χρησιμοποιώντας αρκετά από τα τρικ τα οποία εισήγαγε ο Κάρπεντερ στο είδος του θρίλερ δύο χρόνια νωρίτερα. Δεν είναι λίγες οι στιγμές που νιώθεις ότι παρακολουθείς το Χάλογουιν αλλά μέσα στο δάσος, χωρίς όμως αυτό να λειτουργεί υπέρ του φιλμ καθώς έρχονται στιγμές που ο Κάνινχαμ αντιγράφει υπερβολικά.
Παρ’ ολ’ αυτά, το Friday The 13th αποτελεί σαφώς το φιλμ που επηρέασε το είδος των ταινιών τρόμου-θρίλερ-slasher για τις επόμενες δύο ίσως και τρεις δεκαετίες. Το μοτίβο “έφηβοι παγιδευμένοι στο δάσος και ψυχοπαθής-τέρας τους κυνηγά” το συναντάμε έκτοτε ουκ ολίγες φορές, μέχρι και σήμερα, που παρότι η σκηνή του τρόμου έχει μπουχτίσει από τέτοιες ιστορίες, οι εταιρείες παραγωγής δεν σταματούν να παραλλάσσουν την ιδέα του Friday The 13th.
Ο Κάνινχαμ σαν σκηνοθέτης δεν έχει να επιδείξει τίποτα ιδιαίτερο. Το Friday The 13th είναι η καλύτερη δουλειά του και, όπως είπα και πιο πάνω, αυτή με την μετέπειτα μεγαλύτερη φήμη και επιρροή. Η δουλειά που έχει κάνει εδώ ο Κάνινχαμ είναι αρκετά καλή και καταφέρνει να δημιουργήσει αγωνία, όχι τόσο χρησιμοποιώντας το προσχηματικό σενάριο του Βίκτορ Μίλερ, αλλά παίζοντας με την κάμερα (αλα Κάρπεντερ), το φωτισμό και εκμεταλλευόμενος κάθε νότα του μουσικού θέματος που έγραψε ο Χάρι Μανφρεντίνι. Η κίνηση που απογείωσε το φιλμ του Κάνινχαμ ήταν η χρησιμοποίηση των ειδικών εφέ για τις σκηνές φόνων. Ο θρυλικός Τομ Σαβινί κάνει εξαιρετική δουλειά και δίνει στο νεανικό κοινό των ’80ς λόγους να ουρλιάξουν και να πάρουν τα μάτια τους από την οθόνη.
Μην περιμένετε κι εδώ κάτι ιδιαίτερο ερμηνευτικά. Ένα γενικότερο χαλαρό κλίμα επικρατεί μέχρι να πάρει μπροστά το στόρι και να αρχίσουν οι φόνοι και απαιτήσεις δεν υπάρχουν από το καστ. Αρκεί να δείξουν λίγο γυμνό όλοι τους και στην πορεία να δείχνουν όσο πιο τρομοκρατημένοι γίνεται. Αυτό αρκεί! Και θα αρκεί για τουλάχιστον μια δεκαπενταετία ακόμα, μέχρι να φτάσουμε στα μέσα του 1990!
Όσο τα χρόνια περνάνε, ξεθωριάζει η μπογιά του Friday The 13th. Το απλοϊκό σενάριο, οι μέτριες ερμηνείες και η καλή αλλά όχι εμπνευσμένη σκηνοθεσία του Κάνινχαμ δεν είναι στοιχεία που μπορούν να κατατάξουν το φιλμ δίπλα στο Halloween του Κάρπεντερ ή στο A Nightmare on Elm Street του Κρέιβεν (παραγωγός εδώ ο Κάνινχαμ), τρία franchises τρόμου άρρηκτα συνδεδεμένα με τη δεκαετία του ΄80. Ιστορικά μπορεί και τα τρία αυτά φιλμ να είναι σημαντικά, καλλιτεχνικά όμως τα δύο τελευταία έδωσαν περισσότερα πράγματα. Από πλευράς επιρροής προς το είδος, νομίζω ότι το Friday The 13th μπορεί να περηφανεύεται ότι έπαιξε λίγο πιο σημαντικό ρόλο. Το Black Christmas έφερε τα πρώτα σημάδια του slasher, το Halloween τα τελειοποίησε και το Friday The 13th τα επέβαλε.
Υ.Γ. (με SPOILER):
Δεν αναφέρω πουθενά στην κριτική τον Τζέισον Βόρχις, τον χαρακτήρα σήμα κατατεθέν του franchise, όμως ο Τζέισον δεν εμφανίζεται(όχι όπως φαντάζεστε τουλάχιστον) σχεδόν πουθενά στο πρώτο φιλμ. Από το δεύτερο και μετά! Εδώ κάποιος άλλος διαπράττει τους φόνους… Ποιος άραγε; Άλλο ένα σημείο που μας χάνει λίγο το σενάριο…
Βαθμολογία:
Γκαλερι φωτογραφιων
