5 Λεπτά Πριν τον Παράδεισο

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Five Minutes of Heaven

Ελληνικός Τίτλος: 5 Λεπτά Πριν τον Παράδεισο

Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Πέντε Λεπτά Πριν τον Παράδεισο

Κύριες Διακρίσεις

• Βραβείο σκηνοθεσίας και σεναρίου για το παγκόσμιο τμήμα του φεστιβάλ Sundance.

Παραλειπόμενα

• Έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Sundance, πήρε διανομή σε αρκετές χώρες, αλλά στην ουσία φτιάχτηκε για τη βρετανική τηλεόραση του BBC.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb
• Wikipedia
• Rotten Tomatoes

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 3/8/2009

Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα… Το έτος 1975, ο προτεστάντης Alistair Little (μέλος του UVF) θα δολοφονήσει έναν νεαρό καθολικό μπροστά στα έντρομα μάτια του Joe Griffen, του ανήλικου αδελφού του θύματος, μοναδικού αυτόπτη μάρτυρα του περιστατικού. Το γεγονός της δολοφονίας θα καταστρέψει τις ζωές και των δύο, που δεν θα μπορέσουν ποτέ να συμβιβαστούν με τις συνέπειες που θα επιφέρει το περιστατικό εκείνης της νύχτας. Τι θα μπορούσε όμως να συμβεί αν, μετά από χρόνια, ο Joe και ο δολοφόνος του αδερφού του, συναντιόντουσαν για δεύτερη φορά; Στην πραγματικότητα, τι θα συνέβαινε αν τα πράγματα έπαιρναν μια διαφορετική τροπή από την πραγματική;

Ο ένας κυνηγημένος από το παρελθόν του, αναζητάει απεγνωσμένα την πολυπόθητη λύτρωση. Τα 12 χρόνια που πέρασε στη φυλακή μοιάζουν λίγα για να επουλώσουν την ψυχική του πληγή και να επιφέρουν την συνειδησιακή και συναισθηματική του ισορροπία. Φαντάζουν ελάχιστα για να οδηγήσουν στην προσωπική του γαλήνη και να μετριάσουν ή να μηδενίσουν το μίσος που τρέφει ο αδερφός του θύματος για το πρόσωπό του. Κι ο άλλος, κυνηγημένος από την οικογένειά του, κρύβεται πίσω από την «άγια» εικόνα του οικογενειάρχη, του αβοήθητου και αδύναμου θύματος. Νοιώθει τη ρετσινιά του δακτυλοδεικτούμενου, του άντρα που ο κόσμος θέτει μηδενιστικές, απόλυτα υποτιμητικές ταμπέλες. «Αυτός είναι ο δειλός, ο αδύναμος, που του σκότωσαν τον αδερφό και δεν έκανε κάτι…» σου λέει…

Πραγματικά θύματα κι αυτά, ανάμεσα σε χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, μίας εμφύλιας διαμάχης με ποικίλα κίνητρα και με αμέτρητες αφορμές. Θρησκεία, πολιτική, ιδεολογικό μένος και ηθικές εμμονές οδήγησαν σε προσωπικές τραγωδίες και οικογενειακές καταστροφές. Μία διαμάχη που παρακολουθεί από κοντά ο Hirschbiegel και επιλέγει να προβάλει τις διαχρονικές συνέπειες αυτής στις ατομικές προσωπικότητες. Χωρισμένο σε ξεκάθαρες θεατρικές πράξεις, παραπέμπει περισσότερο σε κείμενο και σκηνοθεσία θεάτρου, με ανάπτυξη μινιμαλιστική που βασίζεται στην εξέλιξη και στην προσωπική κάθαρση των ηρώων. Κάθε λεπτό που περνούσε μου έφερνε στο μυαλό το περσινό Doubt. Η ανάπτυξη των χαρακτήρων δίνεται με εμμονή στη λεπτομέρεια, αλλά αποτυπωμένη μέσα από το προσωπικό σκηνοθετικό στυλ του Hirschbiegel, που μοιάζει όμως αρκετά δυσδιάκριτο, υποταγμένο στη λογική της αρχαίας τραγωδίας. Το σενάριο θεωρητικό, διορατικό, συμπυκνωμένο, οργανώνεται και ξεδιπλώνεται βασισμένο σε έναν πρωτόγονο ηθικό μύθο, χωρίς όμως προφανή δραματουργικά points και πάντα κάτω από το φάσμα της σκηνοθετικής αυτοσυγκράτησης και του (επικίνδυνα) χαμηλότονου ύφους του Hirschbiegel. Που το απελευθερώνει σε σημεία από τους τέσσερις τοίχους ενός δωματίου για να του δώσει κινηματογραφική πνοή, όχι όμως και ιδιαίτερη συναισθηματική ώθηση. Μπορεί να μη θυμίζει τα σκηνοθετικά επιτεύγματα του παρελθόντος ή τον κακό εαυτό ενός Invasion, παρόλα αυτά η ταινία αποτελεί τρανό παράδειγμα δημιουργού που μπορεί να εκτοξεύσει οτιδήποτε πέφτει στα χέρια του. Ευτυχώς για εμάς, το συγκεκριμένο (οσκαρικό) κείμενο, κράμα πολιτικών στοιχείων, πραγματικών περιστατικών και φανταστικών γεγονότων, έπεσε στα δικά του χέρια.

Ο Hirschbiegel κρύβει καλά τα σημάδια της κόπωσης στην παραγωγή, τα όποια ελαττώματα του φιλμ και πολύ δε περισσότερο το γεγονός ότι η δημιουργία της ταινίας πέρασα από σαράντα κύματα, μέχρι να ληφθεί η απόφαση και να ολοκληρωθεί τελικά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα με τα απολύτως απαραίτητα μέσα. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους μία πλειάδα από αξιόλογους ηθοποιούς, από την αφανή -εδώ- Anamaria Marinca μέχρι τον «συνηθισμένο» Liam Neeson και τον εκπληκτικό James Nesbitt.

Το Five Minutes of Heaven ξεκινάει έχοντας ως βάση το ιστορικό στοιχείο και ένα πραγματικό περιστατικό και πάνω σε αυτό οικοδομείτε το «αγωνιώδες» κομμάτι της ιστορίας, το οποίο θα μετατραπεί μεθοδικά σε μελέτη διαφόρων κοινωνικών φαινομένων (από την παιδεία και την πολιτική μέχρι τη βία και την κοινωνική κριτική), η οποία εν μέρει στηρίζεται στην επινοητικότητα του σεναριογράφου και του σκηνοθέτη του φιλμ. Για να περάσει κατόπιν στην εξέλιξη των χαρακτήρων, την αποκάλυψη του εσωτερικού τους κόσμου και την βασική ανάγκη να συναντηθούν οι εμπλεκόμενοι, για δικούς του λόγους αντίστοιχα. Όλα αυτά υπό το άγρυπνο και αδηφάγο βλέμμα της τηλεοπτικής εξουσίας, της κάμερας και των media, που διψούν για νούμερα, τρελές επιδόσεις και αλόγιστο χρήμα, σε μια εποχή που τα πάντα μετατρέπονται σε ένα εξευτελιστικό reality show. Στο τρίτο μέρος, ο προσωπικός μονόδρομος που παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία και η αποτύπωση της διαδικασίας μέσα από την οποία θα επέλθει η λύτρωση. Για να επαναφέρει ο καθένας την ομαλή ροή στη ζωή του άλλου, να επικρατήσει η υποκειμενική τάξη και η ηθική αποκατάσταση και να οριστούν νέα προσωπικά δεδομένα, να τεθούν νέες βάσεις.

Από τις πιο καθαρές απεικονίσεις του ανδρικού ψυχισμού και η απόλυτα δικαιολογημένη ανάγκη του άνδρα να προκαλέσει ανεπανόρθωτο κακό ή να ορίσει την προσωπική του ευτυχία όπως πιστεύει αυτός. Μία συγκρατημένη πορεία και μία ασφαλής ανάβαση στα όρη της ανδρικής επινοητικότητας, του στοχασμού και της καταστροφικής επιπολαιότητας, αλλά κυρίως σε αυτά της ικανότητας που διαθέτει ετούτο το φύλο να συγχωρεί και να συγχωρείται. Πάνω απ`όλα, όμως, αυτή η ταινία αποτελεί μελέτη της παγκόσμιας κοινωνικής κουλτούρας, του πολιτικού γίγνεσθαι και όλων των βασικών πτυχών της λογικής και κριτικής σκέψης. Κι ας είμαι απολύτως βέβαιος ότι όλα ξεκινούν και τελειώνουν στα «ιστορικά θεμέλια» του σεναρίου, στην ουσία και στον πολιτικό σχολιασμό, σε ένα θέμα που καίει και προκαλεί. Δηλαδή, στα σεναριακά υποστυλώματα της ίδιας της ταινίας. Χωρίς αυτά, όμως, θα μπορούσε να μας κεντρίσει το ενδιαφέρον;

Βαθμολογία: