Ο Βιολιστής στη Στέγη

Η καθημερινότητα ενός εβραίου πάτερ φαμίλια, του Τέβιε. που ζει με την οικογένειά του στο χωριό Ανατέβκα. Πρώτο του και δυσκολότερο μέλημα το να παντρέψει τις τρεις θυγατέρες του, που είναι και μπόλικες, κρατώντας όμως πάντα την παράδοση. Κι όλα αυτά υπό τη σκιά των διώξεων και της καταπίεσης, κατά τις αρχές του 20ου αιώνα στην τσαρική Ρωσία.

Σκηνοθεσία:

Norman Jewison

Κύριοι Ρόλοι:

Topol … Tevye

Norma Crane … Golde

Rosalind Harris … Tzeitel

Michele Marsh … Hodel

Neva Small … Chava

Molly Picon … Yente

Paul Mann … Lazar Wolf

Leonard Frey … Motel Kamzoil

Paul Michael Glaser … Perchik

Ray Lovelock … Fyedka

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Joseph Stein

Παραγωγή: Norman Jewison

Μουσική: Jerry Bock

Φωτογραφία: Oswald Morris

Μοντάζ: Antony Gibbs, Robert Lawrence

Σκηνικά: Robert F. Boyle

Κοστούμια: Joan Bridge, Elizabeth Haffenden

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Fiddler on the Roof
• Ελληνικός Τίτλος: Ο Βιολιστής στη Στέγη

Σεναριακή Πηγή

• Σειρά διηγημάτων (χαρακτήρες): Tevye and His Daughters του Sholem Aleichem.
• Θεατρικό: Fiddler on the Roof του Joseph Stein.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ μουσικής για διασκευή/μιούζικαλ, φωτογραφίας και ήχου. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, πρώτο αντρικό ρόλο (Topol), δεύτερο αντρικό ρόλο (Leonard Frey) και σκηνικά.
• Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας (κωμωδία/μιούζικαλ) και πρώτου αντρικού ρόλου (Topol) στην ίδια κατηγορία. Υποψήφιο για σκηνοθεσία και δεύτερο αντρικό ρόλο (Paul Mann).
• Υποψήφιο για Bafta φωτογραφίας, μοντάζ και ήχου.

Παραλειπόμενα

• Η κληρονομιά του ομώνυμου θεατρικού του Μπρόντγουεϊ από το 1964 ήταν βαριά, μια και με 3.242 συνεχόμενες παραστάσεις είχε σπάσει το ανάλογο ρεκόρ που κρατούσε επί 25 χρόνια το Life With Father. Το 1971 βέβαια θα ξεπεραστεί κι αυτό από το Grease.
• Στελέχη της United Artists επέλεξαν τον Norman Jewison επειδή πίστευαν, λόγω του επιθέτου του, ότι ήταν Εβραίος. Εκείνος δέχτηκε, αλλά το πρώτο που σχολίασε ήταν: “Ξέρετε ότι δεν είμαι Εβραίος, σωστά;”
• Η απόφαση του σκηνοθέτη να πάρει για τον πρώτο ρόλο τον Topol (ο πρωταγωνιστής στην εκδοχή του Γουέστ Εντ), αντί του Zero Mostel που τον είχε πρώτος ερμηνεύσει στο Μπρόντγουεϊ, θεωρείται αμφιλεγόμενη. Χρόνια αργότερα, ο Jewison είπε ότι η πληθωρική περσόνα του Mostel ήταν ό,τι έπρεπε για το θέατρο, αλλά στην ταινία θα τον έβλεπαν οι θεατές ως τον ηθοποιό και όχι ως τον Τέβιε. Ανάμεσα στους υποψήφιους ήταν οι Orson Welles, Anthony Quinn και Marlon Brando, ενώ οι Frank Sinatra και Danny Kaye είχαν απορριφθεί από το στούντιο κι ενώ είχαν εκφράσει τη θέληση να πάρουν τον ρόλο.
• Ο 35χρονος Topol (Chaim Topol) ερμηνεύει εδώ τον άνω των 50 ετών Τέβιε. Για να φαίνεται μεγαλύτερος, η ομάδα των μακιγιέρ έκοψε 15 λευκές τρίχες από το μούσι του Jewison και τις εφάρμοσε στα φρύδια του ηθοποιού.
• Ο μετέπειτα διάσημος σκηνοθέτης Rob Reiner είχε περάσει από οντισιόν για τον Μοτέλ. Οι δε Talia Shire και Katey Sagal για τις κόρες του κεντρικού ήρωα.
• Σύμφωνα με τον παραγωγό Walter Mirisch, η Anne Bancroft αρνήθηκε τον ρόλο της Γκόλντι.
• Ο Paul Michael Glaser κάνει εδώ το πετυχημένο του ντεμπούτο στη μεγάλη οθόνη, αντικαθιστώντας τον ισραηλινό Assi Dayan που δεν τα κατάφερνε με τους αγγλόφωνους διαλόγους.
• Ο σκηνοθέτης ζήτησε από τον διευθυντή φωτογραφίας Oswald Morris να έχει “χωμάτινα” χρώματα η ταινία. Εκείνος είδε μια γυναίκα με καφέ νάιλον κάλτσες, και είχε έτσι εντοπίσει τον χρωματισμό που ζητούσε. Καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, είχε τις κάλτσες αυτές μπροστά από τους φακούς του. Σε κάποια σημεία φανερώνεται και το ύφασμα τους.
• Για να μπορέσει να δημιουργήσει μια ιστορικά ακριβή συναγωγή για την ταινία, ο σχεδιαστής παραγωγής Robert F. Boyle επισκέφτηκε περίπου 100 ουκρανικές συναγωγές που χρονολογούνταν γύρω στις αρχές του 20ού αιώνα.
• Τα εξωτερικά γυρίσματα έγιναν σε τρεις πόλεις της Γιουγκοσλαβίας και συγκεκριμένα στην Κροατία. Βέβαια, είχαν επιλεγεί κυρίως επειδή οι ανιχνευτές της παραγωγής είχαν βρει εκεί παχύ χιόνι, κάτι που όμως δεν υπήρχε καθόλου όταν γίνονταν τα γυρίσματα. Έτσι, αναγκάστηκαν να φέρουν από μακριά μαρμαρόσκονη. Το δε παράδοξο να αφεθεί μια παραγωγή που κατέκρινε τον κομουνισμό να γυριστεί σε κομουνιστική χώρα εξηγήθηκε από το γεγονός ότι ο ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, ο Josip Broz Tito, ήταν μεγάλος λάτρης του κινηματογράφου. Οι σύμβουλοι του ήταν μεν αντίθετοι, αλλά ο λόγος τους ήταν κατά πολύ υποδεέστερος μπροστά στον δικό του.
• Τα εσωτερικά γυρίσματα έγιναν στα περίφημα Pinewood Studios της Αγγλίας.
• Τρεις χιλιάδες κομπάρσοι χρησιμοποιήθηκαν, οι οποίοι και μιλούσαν διάφορες γλώσσες. Μαζί χρειάστηκε μεγάλος αριθμός από χήνες και χοίρους, μαζί με ανθρώπους που θα χειρίζονταν τα ζώα.
• Κυριότερη στιγμή της καριέρας της Norma Crane αλλά δυστυχώς και έσχατή της. Το 1973 θα φύγει με από τη ζωή πάσχοντας από καρκίνο του στήθους. Η μοιραία διάγνωση είχε γίνει λίγο πριν ξεκινήσει η παραγωγή, αλλά κρατήθηκε μυστικό για τους περισσότερους.
• Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 διαφαίνονταν μια παρακμή για το κινηματογραφικό μιούζικαλ, και οι δημιουργοί της ταινίας είχαν λόγους να ανησυχούν για την απήχηση της στις αίθουσες. Παρόλα αυτά, με 9 μόλις εκατομμύρια δολάρια κόστος, το φιλμ απέφερε 83,3, και ήταν η πιο πετυχημένη εμπορικά ταινία της χρονιάς.
• Στην πρώτη του τηλεοπτική προβολή στις ΗΠΑ, το φιλμ παρακολουθήθηκε από 40 εκατομμύρια τηλεθεατές.
• Το 2020, η Metro-Goldwyn-Mayer ανακοίνωσε τον σχεδιασμό ενός ριμέικ, προσλαμβάνοντας τον Thomas Kail για τη σκηνοθεσία.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Όλα τα τραγούδια προέρχονταν από το θεατρικό, σε σύνθεση Jerry Bock και στοίχους Sheldon Harnick. Κλασικά έχουν μείνει τα: Tradition, To Life, Sunrise Sunset, Do You Love Me? και φυσικά το If I Were a Rich Man. Ο John Williams ήταν που τα επιμελήθηκε για το σάουντρακ, προσθέτοντας και ένα μικρό κομμάτι αυθεντικής μουσικής.
• Ο διάσημος βιολιστής Isaac Stern ερμήνευσε τα σόλο στο βιολί.