Φανταστικά Ζώα: Τα Μυστικά του Ντάμπλντορ

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 12/4/2022

Αν ανατρέξουμε στην ιστορία των μπλοκμπάστερ -ένας όρος που δημιουργήθηκε με σκοπό να χαρακτηρίσει εμπορικά μια πλειάδα ταινιών με όχι απαραίτητα κοινά στοιχεία-, θα δούμε ότι ο σημαντικότερος κανόνας τους ήταν να είναι πρωτίστως διασκεδαστικά. Είτε επρόκειτο για την άμυαλη καταστροφολογία του Roland Emmerich είτε για τη σοβαρών αποχρώσεων περιπέτεια υψηλών οκτανίων του Jason Bourne, τα μπλοκμπάστερ υπηρετούσαν πάντα αυτό τον σκοπό. Τελικά ο «Σκοτεινός Ιππότης» του Christopher Nolan αποδείχθηκε πιο ρηξικέλευθος από όσο πιστεύαμε και σε συνδυασμό με την ψηφιακή εποχή που έχει περάσει στο κοινωνικό υποσυνείδητο ότι όλα πρέπει να εμπεριέχουν μια ξεκάθαρη άποψη επί παντός επιστητού, τα σύγχρονα μπλοκμπάστερ πέφτουν στην τρύπα της σοβαροφάνειας αφού οι σεναριογράφοι που όντως έχουν την ικανότητα να αποτυπώσουν με κινηματογραφικό τρόπο μια θεματική έχοντας κάτι να πουν γύρω από αυτή, μάλλον δεν θα επέλεγαν ένα μπλοκμπάστερ για να το κάνουν. Το πραγματικά δυστυχές είναι ότι πλέον οι ομάδες σεναριογράφων των μπλοκμπάστερ βαυκαλίζονται σε σχέση με αυτές τις ικανότητές τους, και αυτό που μένει για εμάς τους θεατές είναι μια επιφανειακή κοινοτυπία με ελάχιστη διασκέδαση.

Το φινάλε της δεύτερης ταινίας των «Φανταστικών Ζώων» έκανε σαφές ότι η σειρά θα βάδιζε πλέον σε μονοπάτια επικίνδυνα να τα διασχίσουν οι ιθύνοντες, χωρίς όχι μόνο γνώση γύρω από την ευρωπαϊκή ιστορία αλλά και συγγραφική διαίσθηση. Τα «Μυστικά του Ντάμπλντορ» ακολουθούν την παράλληλη ιστορία του κόσμου των μάγων και τα αντίστοιχα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την πλοκή να χτίζεται πάνω στις προσπάθειες του εγκληματία σκοτεινού μάγου Γκρίντελβαλντ να κερδίσει τις εκλογές με συμμάχους στην πολιτική ηγεσία των μάγων του Βερολίνου και να βάλει μπρος τα σχέδιά του για τη γενοκτονία των Μαγκλ. Η γνώμη μου είναι ότι στο επίπεδο της αλληγορίας που επιχειρεί να δημιουργήσει αποτυγχάνει πλήρως, και το ότι πρόκειται για μια ταινία φαντασίας δεν αποτελεί άλλοθι στη συγκεκριμένη περίπτωση αφού οι δημιουργοί δεν αφήνουν ούτε ένα δευτερόλεπτο ανεκμετάλλευτο για να σε ξεγελάσουν ότι αυτό που βλέπεις μπορεί και να έχει βγει από την «Πτώση» του Hirschbiegel.

Αυτή η αχρείαστη προσέγγιση έχει τις ρίζες της πολύ πίσω, αφού το πολιτικό αυτό πλαίσιο είχε ήδη παρουσιαστεί διακριτικά και αρκούντως αποτελεσματικά από τον «Ημίαιμο Πρίγκιπα». Η διαφορά με το τότε όμως είναι ότι εδώ η Rowling δεν έχει από πίσω ένα ακραία ανεπτυγμένο λογοτεχνικό έργο για να πατήσει πάνω του, ασχέτως αν το γράφει η ίδια, και αυτό τελικά επηρεάζει αρνητικά περισσότερα πράγματα από όσα θα υπολογίζαμε. Καταρχάς οι χαρακτήρες. Μία μοναδική ικανότητα της Rowling είναι να σου δίνει την εντύπωση ότι κάθε χαρακτήρας που εισάγει έχει από πίσω του ένα ογκώδες και περίπλοκο παρελθόν, που ακόμα και πριν στο αποκαλύψει, νιώθεις ότι είναι εκεί, και το στοιχείο του αλλόκοτου που παρουσιάζεται είτε μέσω του προσωπικού στιλ είτε κάποιας εκκεντρικής μανιέρας καταφέρνει να κάνει τους χαρακτήρες ενδιαφέροντες άμα τη εμφανίσει. Στα «Φανταστικά Ζώα» όμως η αίσθηση αυτή αποδεικνύεται μια μεγάλη φούσκα, αφού το σενάριο εισάγει σταθερά χαρακτήρες που το φορτώνουν με ασύμβατες υποπλοκές, οι οποίες οδηγούνται χωρίς εξέλιξη στη λύση τους μέσω μιας ξερής λεκτικής παράθεσης, που μόνο τα βαρύθυμα πρόσωπα των ηθοποιών φανερώνουν ότι κουβαλά συναισθηματικό βάρος. Παρά τον πρωταγωνιστικό του ρόλο σε αντίθεση με αυτόν που κατείχε στα «Χάρι Πότερ», τα μυστικά του Ντάμπλντορ αποκαλύπτονται μεν όλα ευτυχώς, αλλά μέσα από εξομολογήσεις ίδιας λογικής με τις αφηγήσεις του στον Χάρι σε κομβικά σημεία της ιστορίας.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Γκρίντελβαλντ, αφού η εξ ανάγκης τριπλή διανομή του ρόλου ταιριάζει στο απειλητικό στοιχείο του χαρακτήρα, ακόμα κι αν πρόκειται για τρεις πολύ διαφορετικές απεικονίσεις. Σε αντίθεση με την ακατάσχετη πολυλογία του Johnny Depp, ο οποίος μιλούσε αποκλειστικά με ακατανόητες ρήσεις σαν ένας σκοτεινός Πάολο Κοέλιο, ο Mads Mikkelsen είναι μια σιωπηλή παρουσία με βλέμμα που παρατηρεί τα πάντα γύρω του, αν και περισσότερο η ερμηνεία του λειτουργεί χάρη στο χτίσιμο που έχει γίνει γύρω από τον ρόλο του μέσα στα χρόνια, αφού το σενάριο δεν περιέχει καμία αφορμή για εξωτερίκευση. Το χειρότερο όμως είναι ο πραγματικά ενδιαφέρων ρόλος της Κουίνι, που όταν επιτέλους τη βλέπουμε, έχει ήδη οδηγηθεί από μόνη της στο τέλος της διαδρομής της, πλήρως αγνοημένη από τη Rowling. Ο βετεράνος του franchise, Steve Kloves, επιστρατεύτηκε εδώ για να σουλουπώσει την κατάσταση, αλλά δεν γίνεται να διορθωθεί κάτι που δεν δημιουργήθηκε ποτέ.

Η μόνη σκηνή που πραγματικά λειτουργεί σε επίπεδο διασκέδασης είναι μια απόδραση που οργανώνει ο Νιουτ Σκαμάντερ με τη βοήθεια του αξιαγάπητου Νίφλερ και μερικών ακόμα φανταστικών ζώων, και αυτό δεν είναι τυχαίο. Είναι ο λόγος που η πρώτη ταινία λειτούργησε τόσο καλά ενώ η δεύτερη όχι και η τρίτη ακόμα λιγότερο. Τα «Φανταστικά Ζώα», πέρα από το προφανές κίνητρο των εσόδων, δημιουργήθηκαν σαν μια διασκεδαστική εξόρμηση στον μαγικό κόσμο με τη χρήση όλων αυτών των μοναδικών στοιχείων και πλασμάτων που έπλασε η Rowling. Κανείς δεν ζήτησε μια επιφανειακή πολιτική αλληγορία για τον φασισμό. Το μόνο πραγματικά ελπιδοφόρο στα «Μυστικά του Ντάμπλντορ» είναι πως η ιστορία κλείνει, χωρίς καμία προετοιμασία για το επόμενο κεφάλαιο. Το οποίο δεν έχει ξεκινήσει καν να γράφεται. Με λίγη τύχη και ακόμα λιγότερα εισιτήρια, μπορεί να μη γραφτεί και ποτέ…

Βαθμολογία: