Η Έμιλυ η Κακοποιός

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 5/12/2022

Μια χαρά δουλειά μάς παρουσιάζει με το καλημέρα του ο John Patton Ford. Το βασικό που πετυχαίνει είναι ότι εκμεταλλεύεται την ανεξάρτητη φύση του έργου του, για να χαρίσει μια ολότελα ρεαλιστική οπτική σε ένα είδος σινεμά που ως mainstream θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε ακόμα και «καμένο».

Η Aubrey Plaza διαχειρίζεται με οσκαρική άνεση έναν χαρακτήρα που αφήνει μεν ερωτηματικά, αλλά τα απαντάει με αυτό το άδειο βλέμμα τού «πάω όπως με πάει». Είναι το ίδιο βλέμμα που δικαιολογεί την ύπαρξη ενός τόσο μεγάλου σε όγκο κακοποιητικού περιθωρίου, απαρτισμένο όχι τόσο από νεαρούς μηδενιστές, όσο από ανθρώπους που απέτυχαν να αντέξουν τους κανόνες του εργασιακού συστήματος της νεοφιλελεύθερης οικονομίας.

Εκεί είναι που επικεντρώνεται ο Ford, για να μας δώσει μια πλοκή που από τη μία φαντάζει γεμάτη συμπτώσεις, και από την άλλη πατάει με τα δύο πόδια στον ρεαλισμό. Είναι εντέλει αυτή η σύγχρονη κοινωνία των οικονομολόγων και των χρηματιστών βιώσιμη; Και εντέλει, μήπως είναι το επίκεντρο μιας «πανδημίας» που στερεί το ήθος των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή μαζί της; Αλλά και μήπως όλοι όσοι βρίσκονται στη φυλακή δεν είναι λιγότερο ηθικοί και ευσυνείδητοι ακόμα και από τους πλέον καθωσπρέπει που ζουν έξω από αυτήν;..

Για τον σκηνοθέτη δεν υπάρχουν όρια ανάμεσα στο καλό και το κακό, ως απόρροια της έλλειψης κανόνων που θα διασφάλιζαν μια κοινωνική-εργασιακή δικαιοσύνη. Δεν έχει χαθεί ο άμοιρος «μπουγαδοκλέφτης» του παρελθόντος, απλά σήμερα παίζει σε μεγαλύτερα κόλπα, αφού το χρήμα υπάρχει πλέον σε αφθονία (στο χάρτινο έχει προστεθεί ένας πακτωλός ηλεκτρονικού… που δεν αντιστοιχεί ουσιαστικά πουθενά, δεν «κόπηκε» ποτέ). Και είναι ένα χρήμα διαθέσιμο σε όποιον ρισκάρει να πάρει τον στραβό δρόμο (ή γεννηθεί με αυτό), αλλά αντίθετα απαιτεί είτε «γαϊδουρινή» υπομονή-αυτοθυσία είτε τρελή τύχη για να το αποκτήσεις (αν το αποκτήσεις κιόλας!) με τον «σταυρό στο χέρι». Αυτά για την Έμιλυ -και την κάθε Έμιλυ- έχουν γίνει γνωστά με το ζόρι, δίχως να έχει η ίδια ρωτήσει για να τα μάθει. Και είναι εντέλει εκείνη η κακοποιός που μαθαίνοντας την πορεία της, αποζητούμε ένα χάπι-εντ ως λύτρωση. Όχι ως επιβράβευση, αλίμονο κιόλας, αλλά επειδή συνειδητοποιούμε το πόσο εύκολα κάποιος μπορεί να βρεθεί στη θέση της, αλλά και τη «νόμιμη» αξία της που δεν πήρε ποτέ την ευκαιρία ώστε να της χαρίσει μια ευπρεπέστατη ζωή.

Λίγα είναι τα «τρικ» που επιστρατεύει ο Ford για την αφήγηση του, και όλα είναι ήδη γραμμένα στα εγχειρίδια μιας αμερικανικής ανεξάρτητης ταινίας. Και το κυριότερο είναι πως το φιλμ δεν σε πνίγει κατά συνθήκη ώστε να σου ανεβάσει τη λίμπιντο της αγωνίας, αλλά εμμένει πιστό στο να σου μιλήσει για δύο-τρία βασικά πράγματα που ίσως δεν είχες παρατηρήσει να συμβαίνουν ήδη γύρω σου, και μάλιστα κατά κόρον.

Βαθμολογία: