Στο Στοιχείο τους

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 14/6/2023

Για ένα στούντιο που αριθμεί σχεδόν 30 χρόνια λειτουργίας και οι ταινίες του παρακολουθούνται σταθερά από ευρεία μερίδα θεατών, είναι εύκολο να διακρίνεις τα μοτίβα αλλά και να κάνεις εύλογες συγκρίσεις. Και είναι λογική αλλά και άδικη ταυτόχρονα η αίσθηση ότι η πρόσφατη παραγωγή ταινιών όπως το “Λούκα” και το “Πάντα στο Κόκκινο” δεν φτάνει τα ύψη ενός “Τα Μυαλά που Κουβαλάς”. Ο κόσμος μας όμως έχει αλλάξει πάρα πολύ τα τελευταία δέκα χρόνια, και με δεδομένο ότι η Pixar φτιάχνει ιστορίες που παρουσιάζουν τα κοινωνικά κακώς κείμενα ενισχύοντας θετικές έννοιες όπως η συμπερίληψη και το ανήκειν, η τακτική δημιουργίας ενός ασφαλή χώρου με χρήση πανανθρώπινων αξιών επιλεγμένων από όσα επιτάσσουν επίκαιροι προβληματισμοί, είναι κάτι που δεν πρέπει να υποβιβάζουμε.

Το πραγματικό ζήτημα εδώ είναι η ικανότητα των δημιουργών να πλοηγηθούν με ουσία και συνέπεια μέσα στον ξεχωριστό κόσμο που παρουσιάζουν, του οποίου οι κανόνες μοιάζουν κάπως συγκεχυμένοι και επιμελώς αγνοούνται όταν δεν υπάρχει κάποια γρήγορη εξήγηση. Κάθε παραλληλισμός στραβώνει κάποια στιγμή, και αυτοί που εργαλειοποιούνται εδώ, γρηγορότερα από όσο θα έπρεπε. Μέσα στη μητρόπολη κάθε στοιχείο εκπροσωπεί και μια κοινωνική τάξη, παρόλα αυτά είναι εξίσου σαφές ότι δεν πρόκειται για μια αλληγορία. Περισσότερο μάλλον πρόκειται για ένα εύλογο έξτρα στοιχείο που ντύνει την ιστορία, και αν υπήρχε σε μεγαλύτερη δόση θα μιλούσαμε για μια ανούσια υπεραπλούστευση.

Η πραγματική ιστορία είναι ένας αταίριαστος έρωτας μεταξύ της Φλόγας (στοιχείο της φωτιάς) και του Νηρέα (στοιχείο του νερού) και όταν η ταινία επενδύει στην εξέλιξη αυτής της σχέσης βγάζει το μεγαλύτερο συναισθηματικό νόημα, υπό τον όρο ότι αντιλαμβανόμαστε τους δύο εμπλεκόμενους σαν αυτόνομες οντότητες. Υποπλοκές όπως το ότι η Φλόγα είναι μια μετανάστης δεύτερης γενιάς σε μια μητρόπολη που μόνο θεωρητικά ευνοεί τη συμπερίληψη και τις ίσες ευκαιρίες, ενώ ο Νηρέας ανήκει στην προνομιούχα τάξη, και το ότι η απειλή εδώ είναι το νερό που εξαπλώνεται στις φτωχές συνοικίες της φωτιάς και τις απειλεί με καταστροφή, μοιάζουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες στο χαρτί αλλά το να τις εντοπίσει κάποιος στην ταινία και το να τις πάρει τοις μετρητοίς είναι μάλλον αφελές. Κατόπιν τούτου, το βάρος πέφτει σε τετριμμένα μεν άλυτα δε ζητήματα όπως το παιδί που νιώθει την ανάγκη να θυσιάσει τα όνειρά του για να κάνει περήφανους τους γονείς του.

Δεν προκαλεί εντύπωση λοιπόν που οι δημιουργοί βάζουν μπροστά όλη τους την κωμική έμπνευση για να ντύσουν αυτή την -απλοϊκή στην καρδιά της- ιστορία με αμέτρητα και πετυχημένα λογοπαίγνια και γκαγκ, ενώ βρίθουν επίσης οι σκηνές απερίγραπτης ομορφιάς όπως η υποβρύχια βόλτα στον βυθισμένο κήπο και η φαινομενικά μοιραία κατάληξη των δύο αγαπημένων, ως άλλοι Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Και είναι αυτή η παιχνιδιάρικη διάθεση σε συνδυασμό με την έλλειψη κακίας που πετυχαίνουν τη γοητεία της ταινίας, από την οποία μπορεί κάποιος να νιώσει μόνο αγάπη και ασφάλεια. Το animation των χαρακτήρων είναι σταθερά εξαιρετικό, με την ίδια τη μητρόπολη να μένει διακριτικά στο παρασκήνιο δίνοντας απλώς την εντύπωση ότι πρόκειται για μια πόλη φαντασμαγορικής αρχιτεκτονικής, καθώς μια πιο επιμελής παρουσίασή της θα ήταν άσκοπος αντιπερισπασμός εν είδει θεάματος.

Παρότι η παρουσίαση του περιεχομένου της ταινίας γίνεται με μια αυθαίρετη καθοδήγηση των δημιουργών της στο τι επιλέγουν να εστιάσουν ή να αγνοήσουν, αυτό δεν κρύβει κάποια τάση για εύκολες λύσεις αφού είναι φανερή η δουλειά που έχει πέσει στα στοιχεία που αναδεικνύονται. Απλώς μοιραία μπαίνει στο παιχνίδι ο θεατής που αναγκάζεται να ανεβοκατεβάζει τους διακόπτες των προσλαμβανουσών του ώστε να εισπράξει τη μαγεία που η Pixar θέλει να του προσφέρει, η οποία όμως είναι τόση που δύσκολα θα τον αφήσει ανικανοποίητο.

Βαθμολογία: