Η Ηλέκτρα περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα της, Αγαμέμνονα, βασιλιά των Μυκηνών, που δολοφονήθηκε από τη γυναίκα του, Κλυταιμνήστρα, και τον εραστή της, Αίγισθο. Η ευκαιρία παρουσιάζεται όταν συναντά και πάλι τον αδερφό της, τον Ορέστη. Και οι δυο μαζί θα θέσουν σε εφαρμογή το φονικό τους σχέδιο.
Σκηνοθεσία:
Μιχάλης Κακογιάννης
Κύριοι Ρόλοι:
Ειρήνη Παππά … Ηλέκτρα
Γιάννης Φέρτης … Ορέστης
Αλέκα Κατσέλη … Κλυταιμνήστρα
Μάνος Κατράκης … διδάσκαλος
Νότης Περγιάλης … ο σύζυγος της Ηλέκτρας
Τάκης Εμμανουήλ … Πυλάδης
Θεανώ Ιωαννίδου … κορυφαία του χορού
Θόδωρος Δημητρίεφ … Αγαμέμνων
Φοίβος Ραζής … Αίγισθος
Έρση Πήττα … Ηλέκτρα (παιδί)
Πέτρος Αμπελάς … Ορέστης (παιδί)
Κώστας Καζάκος … χωρικός
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Μιχάλης Κακογιάννης
Παραγωγή: Μιχάλης Κακογιάννης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Φωτογραφία: Walter Lassally
Μοντάζ: Λεωνίδας Αντωνάκης, Μιχάλης Κακογιάννης
Σκηνικά: Σπύρος Βασιλείου
Κοστούμια: Σπύρος Βασιλείου
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Ηλέκτρα
- Διεθνής Τίτλος: Elektra
- Διεθνής Εναλλακτικός Τίτλος: Electra
Άμεσοι Σύνδεσμοι
Σεναριακή Πηγή
- Τραγωδία: Ηλέκτρα του Ευριπίδη.
Κύριες Διακρίσεις
- Υποψήφιο για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας (Ελλάδα).
- Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Κανών. Μέγα τεχνικό βραβείο και βραβείο κινηματογραφική μεταφοράς.
- Αργυρή Δάφνη στο φεστιβάλ Βερολίνου.
- Καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία και γυναικεία ερμηνεία (Ειρήνη Παππά) στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
- Καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, πρώτος γυναικείος ρόλος (Ειρήνη Παππά), δεύτερος αντρικός ρόλος (Νότης Περγιάλης), δεύτερος γυναικείος ρόλος (Νότης Περγιάλης) και μουσική στα βραβεία της ΠΕΚΚ.
Παραλειπόμενα
- Πρώτο κεφάλαιο της τριλογίας του Μιχάλη Κακογιάννη πάνω στην ελληνική τραγωδία.
- Επιλέγοντας την Ηλέκτρα του Ευριπίδη αντί της γνωστότερης του Σοφοκλή, ο Κακογιάννης θέλησε η μεταφορά του να είναι πιο λιτή και πιο κοντά στο ανθρώπινο στοιχείο.
- Ιστορικοί και άνθρωποι της τέχνης, μεταξύ αυτών και ο Robert Bresson, θεωρούν το φιλμ πρωτοποριακό ως προς τη μεταφορά ιδιαίτερων θεατρικών θεαμάτων στη μεγάλη οθόνη.
- Κόβοντας 76.846 εισιτήρια, ήρθε στην 6η θέση ανάμεσα σε 82 ελληνικές ταινίες της σαιζόν.
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Η Γιώτα Λυδία είναι η ερμηνεύτρια στο Ο Ήλιος Κοίταξε τη Γη του Μίκη Θεοδωράκη.
Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης
Έκδοση Κειμένου: 3/3/2008
Ένα διαχρονικό έργο που θα έπρεπε να αποτελεί σήμερα εκπαιδευτικό υλικό. Είναι δεδομένο ότι η καλύτερη μεταφορά αρχαίας τραγωδίας στη μεγάλη οθόνη ξεκινά και τελειώνει μέσα από αυτή την τριλογία. Η πρώτη προσπάθεια του μεγάλου Μιχάλη Κακογιάννη να μεταφέρει τραγωδία του Ευριπίδη στον κινηματογράφο στέφεται με απόλυτη επιτυχία.
Μόνο ένας έλληνας σκηνοθέτης θα μπορούσε να πετύχει κάτι τέτοιο γιατί και όντας αδαής (κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του Κακογιάννη) θα κατανοούσε την ελληνικότητα, τη δύναμη και τη σημασία μιας τραγωδίας. Ο Κακογιάννης τόνισε κάποτε σε συνέντευξή του ότι διάβασε και έγραψε το σενάριο της Τριλογίας, έχοντας ως οδηγό τα σχολικά και μόνο βιβλία… Και αυτό γιατί δίπλα σε κάθε αρχαίο κείμενο, υπήρχε και η μετάφραση, χωρίς να έχει αναζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες μέσα από άλλες πηγές. Και είναι σημαντικό το επίτευγμα του αυτό, διότι ο σκηνοθέτης σού δίνει την εντύπωση πως έκανε εμπεριστατωμένη έρευνα, επεξεργάζοντας διεξοδικά στοιχεία ιστορικά προκειμένου να μας προσφέρει αυτό το αριστούργημα. Ο Κακογιάννης λοιπόν παίρνει το σχολικό όπως λέει κείμενο της «Ηλέκτρας», ετοιμάζει ένα σενάριο πατώντας στο μεταφρασμένο κείμενο, και προσθέτει σε αυτό μερικές καθημερινές, διαχρονικές εκφράσεις απόλυτα προσαρμοσμένες όμως με αυτό, χωρίς να παραποιεί τον ιστορικό λόγο.
Ο έλληνας σκηνοθέτης κάνει κάτι πολύ έξυπνο: μειώνει τη συμμετοχή του χορού (στην «Ηλέκτρα» κυρίως), τόσο στη γραφή του σεναρίου όσο και στα πλάνα, και τον τοποθετεί εκεί που κρίνει απαραίτητη την παρουσία του. Ως προς το σκηνοθετικό κομμάτι, επιλέγει ένα καθαρό, άγρια ελληνικό τοπίο, απόλυτα συνυφασμένο με αυτό των αρχαίων χρόνων, κι εκεί τοποθετεί την ιστορία του και της δίνει θεατρική μορφή. Εδώ βλέπουμε ουσιαστικά θέατρο μέσα στον κινηματογράφο, με τον λόφο να αποτελεί το σκηνικό της δράσης. Και αν (ως προς την εξέλιξη) υπάρχει ένα χωρικός περιορισμός, το βάθος των εικόνων διευρύνει το οπτικό πεδίο του θεατή, δίνοντας του την εικόνα της πρωτόγονης ελληνικής γης. Έτσι αποφεύγεται η δράση και η κινηματογράφηση της τραγωδίας σε κάποιο κλειστό ή υπαίθριο θέατρο, ή ακόμη και σε στούντιο.
Ο Κακογιάννης θέλει να αποδώσει την ιστορία όπως ακριβώς είναι, να διεισδύσει όπως οι τραγικοί στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, και δεν αρκείται στην απλή παρουσίαση (όπως μεταγενέστερες απόπειρες άλλων σκηνοθετών) των γεγονότων. Αυτό θα επιτευχθεί με κοντινές λήψεις στους πρωταγωνιστές κάθε φορά που αυτοί ενεργούν, αποδίδοντας έτσι με θαυμάσιο τρόπο την ψυχοσύνθεση αποτυπωμένη πάνω στις εκφράσεις των προσώπων τους. Ακόμη και τα στοιχεία της τραγωδίας όπως είναι ο οιωνός, τα σημάδια (σωματικά και ψυχικά), η σειρά που αυτά δίδονται, οι πρωοικονομίες, η παρουσία των θεών, είναι όλα δοσμένα κι εδώ. Οι πρώτοι ηθοποιοί είναι όλοι καταπληκτικοί, με την Ειρήνη Παππά ως Ηλέκτρα και την Αλέκα Κατσέλη ως Κλυταιμνήστρα να είναι συγκλονιστικές. Οι δευτερεύοντες ηθοποιοί και κυρίως ο Γιάννης Φέρτης στον ρόλο του Ορέστη είναι λιγάκι επιφανειακοί.
Εντέλει, ο Μιχάλης Κακογιάννης καταφέρνει κάτι το φαινομενικά απλό, άλλα σε βάθος δύσκολο. Να αποδώσει δηλαδή την κλασική τραγωδία (αναλύοντας όλες τις έννοιές της) σε εικόνες, κάνοντας την προσιτή σε όλους, ακόμη και σε αυτούς που την παρακολουθούν για πρώτη φορά. Το ίδιο θα πετύχει μεταγενέστερα μόνο ο Lars von Trier, προσαρμόζοντας την ιστορία της Μήδειας σε δανέζικη γλώσσα και πολιτισμό, διατηρώντας όμως όλα τα στοιχεία της ελληνικής τραγωδίας.
Βαθμολογία:
Γκαλερι φωτογραφιων
