Ελεγεία Υπανάπτυξης

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Ελεγεία Υπανάπτυξης

Διεθνής Τίτλος: Elegy of Underdevelopment

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 30/10/2017

Εννιά χρόνια έχουν περάσει καθόλου αισίως από το ξεκίνημα της εκδήλωσης της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στη χώρα μας και το μελάνι που έχει χυθεί ως προς τα αίτια που την έκαναν να διαιωνιστεί και να λάβει διαστάσεις ανάλογες, αν όχι κι ελαφρώς μεγαλύτερες, αυτής της ύφεσης που ακολούθησε στις Η.Π.Α. μετά το κραχ του 1929 θα μπορούσε να γεμίσει ολόκληρες βιβλιοθήκες. Υπάρχουν ορισμένα φαινόμενα για τα οποία γίνεται να εμφανιστούν κοινές παραδοχές, ότι αντικειμενικά ευθύνεται κάτι συγκεκριμένο κι αυτό να γίνει γενικά αποδεκτό, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ωστόσο η οικονομική επιστήμη στα χέρια ατόμων με επιρροή πολλές φορές είναι εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας, και από αυτόν τον κανόνα δεν εξαιρέθηκε και η ερμηνεία της ελληνικής κρίσης. Ένα επιχείρημα που επαναλαμβάνεται συχνά είναι αυτό της αποβιομηχάνισης που συντελέστηκε στη χώρα, που ακόμη κι αν έχει εν μέρει κάποια βάση, δεν εξηγεί το πως κι άλλες μεγάλες οικονομίες που πέρασαν από το ίδιο στάδιο, όπως η αμερικάνικη, που διαχρονικά η συνεισφορά του κλάδου της βιομηχανίας στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της έχει συρρικνωθεί, παρότι πέρασαν από ύφεση, ανέκαμψαν και παρέμειναν ισχυρές.

Σε μια τέτοια ανάλυση θα ήταν σωστό να επισημανθεί και η οικονομική ευελιξία που χάριζε η δυνατότητα υποτίμησης του εγχώριου νομίσματος που απωλέσθηκε με την είσοδο στην ΟΝΕ, ωστόσο το ντοκιμαντέρ του Σπύρου Τέρπου δεν εμβαθύνει σε αυτό, εμμένοντας στην άποψη περί στοχοποίησης της ελληνικής βιομηχανικής δραστηριότητας από τα κέντρα αποφάσεων των Βρυξελλών, κάτι που δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει κάτι κινηματογραφικά ρηξικέλευθο εδώ, και σε οπτικό επίπεδο με εξαίρεση κάποια καλοστημένα και όμορφα πλάνα με τη χρήση drones το αποτέλεσμα δε διαφέρει σε πολλά με κάτι που θα προβαλλόταν στην τηλεόραση. Όμως τα στοιχεία που παρατίθενται εδώ σχετικά με το πως κατευθύνθηκαν με το κάλυμμα των κοινοτικών οδηγιών τα πράγματα εντός Ευρωπαϊκής Κοινότητας (Ένωσης σήμερα) ώστε να αποδυναμωθούν οι οικονομίες του νότου κυρίως, προς όφελος της Γερμανίας, της οποίας το μοντέλο διαχείρισης της Μπούντεσμπανκ έγινε αντιγραφή κι επικόλληση για τη νομισματική πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια από την ΕΚΤ, όπως και η βιωματικότητα και η ομορφιά των αφηγήσεων των πρώην εργαζόμενων στο εργοστάσιο της Δραπετσώνας αποτελούν ένα συνδυασμό που αποδεικνύεται επαρκής για να απορροφηθεί κάποιος από τη συλλογιστική σκέψη του φιλμ. Όσοι έχουν μια επαφή με αυτό που συντελείται στην ελληνική κοινωνία από τη στιγμή της ένταξης στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα πιθανώς να μην ακούσουν κάτι το οποίο δεν έχουν συμπεράνει και οι ίδιοι κάποια στιγμή, αλλά είναι καλό τέτοιες φωνές να ακούγονται, ειδικά αυτούς τους καιρούς.

Στα θετικά προστίθεται και η όμορφη μουσική επένδυση από το Γιάννη Παπαδόπουλο. Παρόλο που η επιλογή να κλείσει η συγκεκριμένη βιομηχανία επικρίνεται σφόδρα, δεν εξιδανικεύεται η εικόνα της και τα προβλήματα που προκαλούσε η λειτουργία της. Η κριτική είναι αμφίδρομη και πολύ σωστά θίγει και ως συνήγορος του διαβόλου κι άλλα ερωτήματα που αφορούν γενικότερα τις συνέπειες της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Γίνονται αναφορές στην περιβαλλοντική ρύπανση που υπήρχε όταν το εργοστάσιο βρισκόταν σε λειτουργία, όπως και σε διάφορα ατυχήματα που δείχνουν την έλλειψη επαρκών μέτρων ασφαλείας για τους εργαζόμενους. Είναι λογικό όμως εδώ να υπάρξει το εξής ερώτημα: δεν είναι οξύμωρο να ψέγει κανείς τη διακοπή της δραστηριοποίησης μιας επιχείρησης και από την άλλη να επισημαίνει πρακτικές της που υπήρξαν αντεργατικές και αντιοικολογικές; Σε αυτήν την παγίδα η ταινία δε φαίνεται να έχει απάντηση, αν και θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι το ένα δεν αποκλείει το άλλο, μια εταιρεία που διαχειρίζεται λανθασμένα τα του οίκου της δηλαδή δεν ακυρώνει την αναγκαιότητα υποστήριξης της κατά προτίμηση υγιούς βιομηχανικής δραστηριότητας μιας χώρας ως μοχλός για την απόκτηση μιας ισχυρότερης θέσης στο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον (μιας και αποτελεί προτεραιότητα και των μη καπιταλιστικών χωρών) και το πως αυτή χτυπήθηκε ύπουλα και στοχευμένα από πάνω.

Βαθμολογία: