Ο Έκπτωτος

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 5/8/2019

Το 2016, ο Rodrigo Sorogoyen ξεκίνησε με ένα κλασικού τύπου θρίλερ με ψυχοπαθή δολοφόνο. Δύο χρόνια αργότερα, ανακαλύπτει ξανά το ίδιο είδος από την πολιτική του αυτή τη φορά όψη, και τώρα ο «ψυχοπαθής» είναι ένας κύριος με τα όλα του. Ένας ευυπόληπτος πολιτικός που έχει τις ευλογίες του κόμματος του, και βρίσκεται εκεί που βρίσκεται λόγω της εκλογής του απευθείας από τον λαό. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δύο ιστορίες έγκειται στον αριθμό θυμάτων. Στην πρώτη περίπτωση είναι κάποιοι τυχαίοι. Στη δεύτερη, είναι ένας ολόκληρος λαός…

Το φιλμ μπορεί κανείς να πει ότι χωρίζεται σε δύο κομμάτια. Το πρώτο είναι σχεδόν ολόκληρη η διάρκεια. Ξεκινάμε γνωρίζοντας τον ήρωα μας, τον Μανουέλ, να καρπώνεται τα οφέλη του «μεροκάματου» του σε πλούσια τραπέζια και πολυτελή γιοτ. Από αυτό το σημείο δεν θα φύγουμε ποτέ από το πλάι του. Η κάμερα θα τον ακολουθεί σε κάθε του βήμα: το ξέσπασμα του σκανδάλου, την εμπλοκή του σε αυτό, την αντιμετώπιση του από το κόμμα, την κατάβαση του από τον επίγειο παράδεισο σε μια κόλαση. Το δεύτερο κομμάτι είναι μόνο ο επίλογος. Αφού ο Μανουέλ θα έχει περάσει από σαράντα βήματα βασανισμού, έχει ανακαλύψει τον τρόπο να μην κάνει μοναχός του αυτή την τελική βουτιά στο κενό. Και τότε πέφτει ο κρίσιμη ερώτηση, που ο σκηνοθέτης ηθελημένα άφησε αναπάντητη καθόλη τη διάρκεια: ποιος είναι ο Μανουέλ;

Ο Sorogoyen χρησιμοποιεί μια μέθοδο που από τη μία μοιάζει να μοντερνοποιεί το πολιτικό θρίλερ, αλλά από την άλλη θέλει να μας πει κάτι ξεκάθαρο: το να μην προσωποποιήσουμε την περίπτωση του βρώμικου πολιτικού σε έναν Μανουέλ. Τονίζει έτσι ότι μπορεί αυτή η ιστορία να αφορά μυθοπλασία, αλλά είναι πιο αληθινή κι από τους φόβους μας. Τόσο, που η εξυγίανση της πολιτικής ζωής μπορεί να σήμαινε ακόμα και την αποκαθήλωση της πολιτικής ζωής όπως τη γνωρίζουμε. Όλοι έχουμε στα χείλη μας το «όλοι οι πολιτικοί είναι κλέφτες», αλλά όταν έρχεται η ώρα της κάλπης, λίγη σημασία μοιάζει πλέον να έχει αυτή μας η πεποίθηση, που εντέλει λειτουργεί στους περισσότερους ως κάτι σαν «αληθινό ψέμα», ή αστικός μύθος. Δεν φαίνεται να πτοούμαστε ούτε από όσα ακούγονται για σκάνδαλα από τα ΜΜΕ, με τη διαφθορά εντέλει να μην παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην εκλογική μας προτίμηση. Και η ειρωνεία είναι ότι ενώ δεν έχουμε εμπιστοσύνη στο σύστημα εξουσίας, ακυρώνουμε τα ακράδαντα στοιχεία που ακούμε για κάποιον-κάποιους, αν αυτά δεν πάρουν τη δικαστική βούλα του ενόχου. Λες και είμαστε δικαστές, και όχι απλοί ψηφοφόροι με δική μας βούληση κι επιλογή στην ενημέρωση…

Πίσω στην ταινία… ο σκηνοθέτης χτίζει έναν λαβύρινθο για τον ήρωα του, που μοιάζει να έχει απώτερο τελειωμό μόνο την εξάντληση του και την πτώση στο έδαφος. Ως σιωπηλό θρίλερ, δεν του προσφέρει ποτέ μια ακτίδα φωτός, και τον αφήνει να κινείται ολομόναχος με ολοένα και λιγότερους συμμάχους όσο περνάει η ήρωα. Ο χρόνος κυλάει τάχιστα. Μπορεί να αργήσουμε να βρεθούμε σε δράση, αλλά οι γρήγοροι διάλογοι και το νευρώδες μουσικό μπιτ έχουν φροντίσει να μας κρατάνε συνεχώς σε διέγερση. Ο Antonio de la Torre βρίσκει μέσα σε όλα αυτά την ευκαιρία να ξεδιπλώσει πολλές παραμέτρους του αδιαμφισβήτητου ταλέντου του, βγάζοντας συναισθήματα ακραίων συνθηκών.

Καλά όμως ετούτα, αλλά αυτές οι δύο γεμάτες ώρες εσωτερικής έντασης υπάρχουν μονάχα για το απώτερο φινάλε που μας επιφυλάσσει ο Sorogoyen. Μπορεί μάλιστα κάποιοι να κουραστούν με τους ρυθμούς σε συνδυασμό με καταστάσεις που δεν θα τον κάνουν να πέσει κι από τα σύννεφα. Η επιμονή δε του δημιουργού να αφήνει τον Μανουέλ να επιλέγει να μην κρίνει ποτέ τον εαυτό του, μπορεί ακόμα και να εκνευρίσει. Και γενικά, μην αναζητήσετε ποτέ χαρακτήρες, ο κόσμος που περιγράφεται εδώ είναι τόσο ψυχρός εσωτερικά όσο οι πράξεις του. Μα μήπως αυτό το «ελάττωμα» της ταινίας κρύβει την πάσα αλήθεια για το ποιόν τους; Μήπως όλοι αυτοί ζουν σε μια ψευδαίσθηση ότι είναι τόσο ανθρώπινοι όσο ο καθένας; Έτσι κι αλλιώς, φόνο δεν θυμούνται να έχουν κάνει…

Βαθμολογία: