Ο Επιφανής Πολίτης (2016)

ΣΥΝΟΨΗ

Αφού πρώτα αρνείται μεγάλα βραβεία ανά τον πλανήτη, ο Κος Μαντοβάνι, κάτοχος Νόμπελ λογοτεχνίας, αποδέχεται την πρόσκληση να επισκεφτεί τη γενέτειρα του πόλη στην Αργεντινή, η οποία άλλωστε είναι η έμπνευση για όλα του τα βιβλία. Αλλά αποδεικνύεται ότι αυτή ήταν η χειρότερη ιδέα στη ζωή του. Να περιμένεις το απροσδόκητο όταν χρησιμοποιείς αληθινούς ανθρώπους ως χαρακτήρες στα μυθιστορήματα σου.

Σκηνοθεσία:

Gaston Duprat

Mariano Cohn

Κύριοι Ρόλοι:

Oscar Martinez … Daniel Mantovani

Dady Brieva … Antonio

Andrea Frigerio … Irene

Nora Navas … Nuria

Manuel Vicente … Cacho

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Andres Duprat

Παραγωγή: Fernando Sokolowicz

Μουσική: Toni M. Mir

Φωτογραφία: Mariano Cohn, Gaston Duprat

Μοντάζ: Jeronimo Carranza

Σκηνικά: Maria Eugenia Sueiro

Κοστούμια: Laura Donari

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: El Ciudadano Ilustre
Ελληνικός Τίτλος: Ο Επιφανής Πολίτης
Διεθνής Τίτλος: The Distinguished Citizen

Κύριες Διακρίσεις

3 βραβεία στα εθνικά βραβεία της Αργεντινής. Υποψήφιο για ακόμα 5, μεταξύ αυτών και καλύτερης ταινίας.
Καλύτερη ιβηρο-αμερικανική ταινία στα βραβεία Goya.
Καλύτερη ταινία στα ιβηρο-αμερικανικά βραβεία, γνωστά κι ως Platino.
Βραβείο κοινού στο τμήμα Ορίζοντες του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας. Βραβείο αντρικής ερμηνείας (Oscar Martinez).
Επίσημη πρόταση της Αργεντινής για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.

Παραλειπόμενα

Χρειάστηκαν πέντε έτη για να πραγματωθεί η ταινία, και ένας προϋπολογισμός 1,7 εκατομμυρίων δολαρίων για 8 εβδομάδες γυρισμάτων. Οι εισπράξεις όμως ήταν στο συν, στα 3,6, χάρις στη διεθνή της πορεία.
Η κοντινή στο Μπουένος Άιρες πόλη Ναβάρο υποκατέστησε το Σάλας, που είναι καθαρά μυθοπλαστικό.
Ο Andres Duprat κυκλοφόρησε το σενάριο μετά την προβολή της ταινίας σε μυθιστόρημα. Σε αυτό ο χαρακτήρας του Μαντοβάνι μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, αναφερόμενος σαν να είναι ο συγγραφέας του.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 22/3/2017

Ο Daniel Mantovani είναι ένας συγγραφέας με ειδικό βάρος, όντας ο μοναδικός Αργεντίνος που έχει ποτέ καταφέρει να αποσπάσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, μια διάκριση για την οποία ωστόσο δεν αισθάνεται ιδιαίτερη περηφάνια. Έχοντας ακυρώσει πολλές δημόσιες εμφανίσεις το τελευταίο χρονικό διάστημα, αποφασίζει να κάνει την εξαίρεση όταν λαμβάνει μια πρόσκληση από το χωριό της καταγωγής του, για το οποίο έχει αφιερώσει το σύνολο σχεδόν των λογοτεχνικών του δημιουργιών. Εκεί θα συναντήσει τη θερμή κι ενθουσιώδη υποδοχή ολόκληρης της κοινότητας και θα βρεθεί ξανά κοντά με παλιά του αγαπημένα πρόσωπα ύστερα από χρόνια, μόνο που δεν θα πάνε όλα ρόδινα στο πρόγραμμα αυτό της επίσκεψής του.

Το φιλμ συμμετείχε και στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βενετίας του 2016, όπου και ο πρωταγωνιστής Oscar Martinez απέσπασε βραβείο για την ερμηνεία του, όχι αδίκως: κατορθώνει να χτίσει με αξιοθαύμαστη πειστικότητα μια περσόνα καλλιεργημένου καλλιτέχνη χωρίς υπερβολές και με εξαιρετική φινέτσα, προσδίδοντας στον ρόλο του μια λεπτότητα και μια κομψότητα που έρχεται σε οξεία αντίθεση με το άξεστο περιβάλλον που τον περιτριγυρίζει. Πέραν των όποιων βραβεύσεων, η ουσία της ταινίας είναι να καυτηριάσει αλλά και να σπάσει πλάκα με το μικρόψυχο και διπρόσωπο τρόπο σκέψης τού κακώς εννοούμενου επαρχιωτισμού: μια ψευδεπίγραφη διάθεση φιλοξενίας, μια επίπλαστη χαρά και καλοσύνη που ξεφτίζει άμεσα μόλις γίνει αντιληπτό πως ο επισκέπτης και πρώην συγχωριανός δεν μοιράζεται μια κοινή νοοτροπία με τους υπόλοιπους κατοίκους. Η γραφή είναι εξόχως καυστική και σατιρική, και υπάρχουν ουκ ολίγες στιγμές που φλερτάρουν με το φαρσικό χιούμορ, είναι όμως σχεδόν όλες τους εύστοχες κι εξόχως αστείες (αν και μια υποπλοκή που αφορά την κόρη ενός ζευγαριού φίλων του πρωταγωνιστή και μοιάζει να είναι βγαλμένη από βουλεβάρτο δεν φαντάζει απαραιτήτως ζωτική και ουσιώδης για το σύνολο της ταινίας).

Αν μπορεί κάποιος να ψέξει το φιλμ για κάποια στοιχεία, είναι ότι η επιλογή του να γυριστεί σε ψηφιακή κάμερα αφαιρεί πόντους από το κομμάτι της εικαστικής αρτιότητας και δίνει πολλάκις την εντύπωση μιας δουλειάς γυρισμένης για την τηλεόραση. Επιπροσθέτως, το σενάριο σχεδόν ποτέ δεν στέκεται απέναντι από τον ήρωά του, ανυψώνοντάς τον σε ένα βάθρο όπου δεν τον καθιστά υπόλογο σε καμία κριτική, παρουσιάζοντάς τον ως υποδειγματικό κι ως αλάνθαστο φάρο μιας οικουμενικής αλήθειας, ακόμη κι αν μερικές πράξεις του αποτυπώνουν ένα χαρακτήρα στα όρια της υποκρισίας (ναι μεν αποκηρύσσει τον συμβολισμό που φέρει η βράβευσή του με ένα βραβείο Νόμπελ, όμως αποδέχεται να ζει απομακρυσμένος από τη γενέτειρά του στην άνεση του ευημερούντος κομματιού της Ευρώπης χάρη στην επιτυχία της συγγραφικής του δουλειάς, μην επιστρέφοντας ούτε καν για να κηδέψει τον πατέρα του).

Παρόλα αυτά τα προβλήματα που καθηλώνουν την ταινία των Duprat και Cohn στον χαρακτηρισμό του καλού, χωρίς να την απογειώνουν στο εξαιρετικό, το τελικό αποτέλεσμα καταλήγει να διατηρεί το ενδιαφέρον μέχρι και το φινάλε του. Η παρατήρηση των εναλλασσόμενων συμπεριφορών των κατοίκων όπως και των μηχανισμών της μικρής κοινότητας που σταδιακά περιθωριοποιούν και καταδιώκουν το εξέχον πνεύμα του Mantovani είναι απολαυστική στις λεπτομέρειές της, δριμεία στην κριτική της ματιά και με μια γεωγραφική καθολικότητα στις διαπιστώσεις της και τα συμπεράσματά της. Όποιος τυχόν ισχυριστεί ότι τα δρώμενα του «Επιφανή Πολίτη» αφορούν μονάχα τις μικρές κωμοπόλεις σε διάσπαρτες άκρες της Αργεντινής, ψεύδεται οικτρά. Διότι παρόλο που το στοιχείο της εντοπιότητας είναι ισχυρό στο φιλμ που εξετάζεται (αρκετές οι σπόντες του χαρακτήρα του Mantovani σχετικά με τη μη βράβευση του Jorge Luis Borges με Νόμπελ, κάτι που αφορά και το συλλογικό ψυχισμό της Αργεντινής όσον αφορά το πολιτισμικό κομμάτι, μια και θεωρείται από τις μεγάλες παραλείψεις των βραβεύσεων αυτών), δεν είναι δύσκολο για κανένα να φανταστεί την ανάπτυξη ενός τέτοιου σεναρίου αντικαθιστώντας εθνικότητες και τοποθεσίες για να εξακριβώσει την παγκοσμιότητά της, ειδικά όσον αφορά ακόμη και την Ελλάδα μας. Ένα απολαυστικό και ξεκάθαρο στις προθέσεις του έργο.

Βαθμολογία: