Ο Ντέιβιντ Μαν προσπαθεί να πάει με το αυτοκίνητό του στην Καλιφόρνια για ένα σημαντικό ραντεβού. Σε μια προσπάθειά του να προσπεράσει μια νταλίκα, ο οδηγός για κάποιον λόγο προσβάλλεται και αφιερώνει όλη την ημέρα του απλά για να τον βγάλει απ’ τη μέση…
Σκηνοθεσία:
Steven Spielberg
Κύριοι Ρόλοι:
Dennis Weaver … David Mann
Jacqueline Scott … Κα Mann
Eddie Firestone … ιδιοκτήτης καφετέριας
Lou Frizzell … οδηγός λεωφορείου
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Richard Matheson
Παραγωγή: George Eckstein
Μουσική: Billy Goldenberg
Φωτογραφία: Jack A. Marta
Μοντάζ: Frank Morriss
Σκηνικά: Robert S. Smith
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Duel
- Ελληνικός Τίτλος: Μονομαχία
- Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Η Μονομαχία
Σεναριακή Πηγή
- Διήγημα: Duel του Richard Matheson.
Κύριες Διακρίσεις
- Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης τηλεταινίας.
- Βραβείο Emmy ηχητικών εφέ.
- Καλύτερη ταινία στο φεστιβάλ Αβοριάζ.
Παραλειπόμενα
- Μια παραγωγή της Universal Television, που προβλήθηκε για πρώτη φορά στο κανάλι ABC (74 λεπτά διάρκειας). Η επιτυχία της ώθησε σε πρόσθεση υλικού με νέα γυρίσματα (δύο ημερών), και η ταινία βρέθηκε να παίζεται στις μεγάλες οθόνες. Έτσι έγινε το επίσημο κινηματογραφικό ντεμπούτο του Steven Spielberg, αν και νεαρότερος είχε ήδη δημιουργήσει κάποιες ερασιτεχνικές ταινίες, όπως το μεγάλου μήκους Firelight του 1964 (προβολή σε μία μόνο αίθουσα στην πόλη του).
- Ο Richard Matheson είδε το διήγημα του να εκδίδεται στο περιοδικό Playboy, στο τεύχος Απριλίου του 1971, το οποίο και εμπνεύστηκε από μια κάπως παρόμοια περίπτωση που είχε βιώσει το 1963 (ακριβώς την ημέρα της δολοφονίας του Κένεντι). Η γραμματέας του, η Nona Tyson, το παρέδωσε στον νεαρό Spielberg και του πρότεινε να αιτηθεί να το σκηνοθετήσει εκείνος για τη μικρή οθόνη. Του σκηνοθέτη τού άρεσε το κείμενο, και έδειξε στον παραγωγό George Eckstein τη δουλειά που είχε κάνει για ένα επεισόδιο του Columbo, κερδίζοντας το πόστο.
- Ο Spielberg επέμεινε να γυριστεί όλη η ταινία υπαίθρια, αν και με αυτό κινδύνευε να φύγει εκτός μπάτζετ και χρονοδιαγράμματος. Έτσι τον άφησαν να κάνει τρεις ημέρες γυρισμάτων εκτός στούντιο, και το αποτέλεσμα κρίθηκε ικανό για να συνεχίσει όπως εκείνος ήθελε. Συνολικά χρειάστηκαν 13 ημέρες για την ολοκλήρωση της ταινίας, 3 περισσότερες από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
- Το σενάριο του Matheson ήταν αυστηρό ως προς το να μη φαίνεται ποτέ ο οδηγός, πέρα από τα χέρια του ή τις μπότες του όταν αυτό ήταν αναγκαίο. Τη θέση του “αόρατου” οδηγού είχε ο κασκαντέρ Carey Loftin. Ο δε Dale Van Sickel ήταν ο αντίστοιχος που αντικαθιστούσε τον Dennis Weaver, στην έσχατη δουλειά της μακράς καριέρας του (από το 1939).
- Αυτή η ταινία ήταν αρκετή για να καθιερώσει τον Spielberg ως ένα νέο μεγάλο ταλέντο στον χώρο. Πλέον η Μονομαχία θεωρείται μία από τις καλύτερες τηλεταινίες όλων των εποχών, ενώ η cult απήχηση του και η επιρροή του σε ερχόμενα έργα είναι πλέον ισχυρή.
Κριτικός: Νίκος Ρέντζος
Έκδοση Κειμένου: 5/9/2013
Από το 1971 μέχρι το 1973 ο Steven Spielberg σκηνοθέτησε τρείς τηλεταινίες για λογαριασμό της Universal. Η πρώτη από αυτές είχε τον τίτλο Duel και ήταν βασισμένη σε μια μικρή ιστορία του Richard Matheson, που είχε δημοσιευτεί στο Playboy! Η επιτυχία της τηλεταινίας ήταν τόσο μεγάλη, που προστέθηκαν 15 λεπτά υλικού, για να φτάσει τα 90 και να γίνει έτσι η διανομή της σε κινηματογραφικές αίθουσες.
Η ταινία είναι ένα χιτσκοκικού τύπου θρίλερ με άψογη κινηματογράφηση και με τον πολύ καλό Richard Weaver στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Στην ουσία πρωταγωνιστεί ο Weaver και δύο αυτοκίνητα, η Πλίμουθ την οποία οδηγεί ο ίδιος και το βυτιοφόρο, του οποίου ο οδηγός δεν αποκαλύπτεται ποτέ. Αυτό είναι και το πιο ευρηματικό τρικ της ταινίας, για να δημιουργηθεί μεγαλύτερο σασπένς στο θεατή αλλά και για να δοθεί μια πιο μεταφυσική διάσταση. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθεις ότι το φορτηγό είναι ζωντανό. Η εν κινήσει κινηματογράφηση του Spielberg και ο τρόπος που παρουσιάζει το φορτηγό, μαζί με την επιλογή του να μην υπάρχει μουσική στην ταινία μέχρι και το 23ο λεπτό, αφήνοντας να φτάσουν στα αυτιά μας μόνο οι ήχοι των δύο αυτοκινήτων και του δρόμου, βοηθούν στο να δούμε το τεράστιο βυτιοφόρο σαν μια απειλή έξω από αυτόν τον κόσμο.
Το Duel ήταν στην ουσία η ταινία που άνοιξε το δρόμο του Spielberg προς τον κινηματογράφο (η πρώτη του προσπάθεια ήταν το 1964 με μια ανεξάρτητη παραγωγή επ/κης φαντασίας με τον τίτλο Firelight) και την αναγνώριση της αξίας του. Οι μετέπειτα ταινίες με αυτοκίνητα, φορτηγά και κυνηγητά δέχτηκαν φανερά την επιρροή τους από το Duel και τον τρόπο κινηματογράφησης του Spielberg.
Βαθμολογία:
Κριτικός: Σταύρος Γανωτής
Έκδοση Κειμένου: 21/11/2017
Μπορεί ελάχιστοι να το πήραν χαμπάρι στην εποχή του, άλλα είναι σίγουρο ότι όσοι το είχαν πάρει, ήταν πανέτοιμοι για το φαινόμενο που μόλις ξεπετάγονταν από το αβγό του.
Η «Μονομαχία» είναι από αυτές τις ταινίες που μέσα σε μια πρόταση (αλά «Ο Παίκτης») μπορείς να συνοψίσεις από την αρχή ως το φινάλε της. Πιο απλοϊκή κι από τη μέση ταινία δράσης. Μέσα όμως σε αυτό το αχανές, μονόχρωμο και μονοδιάστατο τοπίο, ο νεαρός Spielberg χτίζει την κάθε σκηνή σαν να σκηνοθετεί στην Επίδαυρο, σαν να μην έχει τα βασικά ένστικτα ενός νεαρού πρωτάρη, αλλά αυτά ενός έμπειρου κινηματογραφιστή. Είναι σαν να βλέπεις συνέχεια storyboard μπροστά σου. Κάθε μικρή κίνηση, κάθε λέξη διαλόγου και κάθε στροφή της δράσης μοιάζουν και είναι μελετημένα εκ πρωίμου στην εντέλεια. Κύριο χαρακτηριστικό ανάμεσα σε αυτά είναι ο τρόπος που ο δημιουργός τραβάει τα όρια αντοχής του θεατή, πέρα από το φυσιολογικό σημείο που έθετε τότε ο κινηματογράφος (εκτός από λαμπρές εξαιρέσεις, όπως τα ζόμπι του Romero) ιδίως ως προς το να αναμένει με τη βασική ασφάλεια ένα αίσιο τέλος για τον ήρωα. Το μάθημα του Tourneur και του Polanski δε για υπαινικτικό τρόμο, το πάει ένα βήμα παραπέρα με την ολική απόκρυψη του προσώπου και των κινήτρων του νταλικέρη, αφήνοντας τον θεατή να αλλάξει με τη φαντασία του ακόμα και το είδος ταινίας που παρακολουθεί.
Όλα καλώς καμωμένα και στην εντέλεια, αλλά, αλίμονο, η «Μονομαχία» δεν είναι χορταστική. Όπως και να τη δεις, δεν μπορείς να παραβλέψεις ότι στο σύνολο της κρύβει έναν εκκολαπτόμενο και όχι έναν δημιουργό που τα έχει όλα στο πιάτο, υπηρετώντας ένα είδος που θέλει το μπάτζετ του και όχι τη μορφή μιας αλά 1970’s b-movie. Είναι σαν να παρέδωσε κάποιος φοιτητής σκηνοθεσίας την τέλεια εργασία, με τα μέσα πάντα που διέθετε, χωρίς ταυτόχρονα να δείχνει ότι έχουν πάρει τα μυαλά του αέρα. Συναρπαστικό, εν ολίγοις, μα μικρό ως ολότητα. Αλλά, από την άλλη, είναι τρελό για την άμεση αντίληψη που είχε ο Spielberg για τη δουλειά που έμελλε να τον κάνει αθάνατο, ότι τόσο πολλές καλύτερες ταινίες από αυτή δεν έκανε ποτέ…
Βαθμολογία:
Γκαλερι φωτογραφιων
