Αναρχία

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 16/4/2015

Μετά από αποχή αρκετών χρόνων, ο αμερικανός σκηνοθέτης Michael Almereyda επιστρέφει στο σινεμά της μυθοπλασίας, με μία ακόμα διασκευή σαιξπηρικού έργου, της όχι και τόσο προβεβλημένης κωμικοτραγωδίας του Κυμβελίνου. Συνεχίζοντας και πάλι τον πειραματισμό που είχε ξεκινήσει το 2000, όταν αποπειράθηκε να μεταφέρει αυτούσιο τον Άμλετ στη σύγχρονη Αμερική, συγκεντρώνει ένα αξιόλογο και σαφώς άνισο καστ, για να δομήσει το σύμπαν του βασιλιά Κυμβελίνου στην Αμερική του 2015.

Από εκεί και μετά τα πράγματα ακολουθούν μια συγκεκριμένη σειρά. Το πρώτο σοκ, στο άκουσμα αυτής της κινηματογραφικής απόπειρας, ακολουθεί ένα ελαφρύ μούδιασμα μπροστά σε «γκανγκστερικούς τύπους» που απαγγέλλουν Σαίξπηρ μέσα στην αχανή, ροκ, «βρώμικη» και σκοτεινή Αμερική του σήμερα. Το μούδιασμα, όμως, αντικαθιστά άμεσα ο ενθουσιασμός, όταν βλέπεις ότι ο Almereyda έχοντας επίγνωση ότι κάνει σινεμά, δεν θέλει να στερήσει από το θεατή την αίσθηση που αυτό του προσφέρει. Ούτε όμως θέλει να μειώσει την αξία της Σαιξπηρικής ιδιοσυγκρασίας. Έτσι, με απόλυτο σεβασμό στον Βρετανό ποιητή, τον θεατή και την ιστορία, ενορχηστρώνει με υπέροχες μουσικές τελευταίων δεκαετιών, ένα κείμενο πιστό στο σαιξπηρικό λόγο, με ήρωες τωρινούς, σύγχρονους και μοντέρνους. Άνθρωποι που με ροκ υπόσταση δολοπλοκούν, αγαπούν, συγχωρούν και σκοτώνουν. Και το περίεργο είναι ότι αυτοί, φέροντες μία σύγχρονη μορφή, ταιριάζουν απόλυτα στο θεατρικό ρομαντισμό και την ποιητική διάσταση της εποχής που ολοκληρώθηκε η συγγραφή του έργου.

Ο Almereyda πράττει κυρίως με γνώμονα την καρδιά και το μεράκι, παρά την εμφανώς «φτωχή» παραγωγή και σε κόντρα της συνομοταξίας φιλμικών συμπάντων και στούντιο που στέκονται με επιφυλακτικότητα απέναντι στις προθέσεις του, θέτει σε λειτουργία τους κρυφούς άσσους στο μανίκι του και εκμεταλλεύεται με τρόπο κεκαλυμμένο, την αδυναμία των ιστορικών να εντάξουν χρονολογικά το πρωτότυπο έργο, αλλά και να συμφωνήσουν εάν η πηγή αποτελούσε μία ομοφυλοφιλική ιστορία που τροποποιήθηκε από τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Ωστόσο ο σκηνοθέτης, δεν αρκείται μονάχα στα ίδια τα στοιχεία της ιστορίας μα και στην παραφιλολογία που επικρατεί για τα πρόσωπα της Ιμογένης και του Πόστουμο Λεονάτο, με τον «πατέρα φάντασμα» να διεισδύει περίτεχνα στο κινηματογραφικό σενάριο.

Ωστόσο οι αλλαγές, που γίνονται κατά την κινηματογραφική μεταφορά, στην τελευταία πράξη του κειμένου, δεν φαίνεται ότι θα ικανοποιήσουν τους γνώστες του σαιξπηρικού έργου. Αυτό όμως που μοιάζει ανέφικτο, είναι να ικανοποιηθούν και οι αδαείς επ` αυτού. Γιατί η κορύφωση δεν επέρχεται μέσα στο βιαστικό ξεκαθάρισμα που επιδιώκει ο Almereyda, με τους ήρωες και τις ιστορίες τους να συνωστίζονται στοιβαγμένοι σε ένα ακαδημαϊκό τέταρτο και τα αγχωτικά, γεμάτα κάδρα τηλεοπτικών προδιαγραφών να εναλλάσσονται συνεχώς, προδίδοντας την αυταρέσκεια του δημιουργού, τις υποκριτικές αδυναμίες των ηθοποιών και εκβιάζοντας αυτό που οι δημιουργοί προσπάθησαν διακαώς να κρατήσουν μακριά… το γέλιο. Όλα όσα προηγήθηκαν, οι διάχυτοι συμβολισμοί μέσα σε μουσική, ρούχα και αντικείμενα των ηρώων, καθώς και οι γέφυρες επικοινωνίας που τόσο διακριτικά ένωσαν το παρελθόν με το σήμερα, φανερώνουν την ανάγκη να δοθεί μία άλλη, αφαιρετικών διαστάσεων και σαφώς πιο λυρική και λιγότερο μελό διάσταση στο εγχείρημα. Ένα εγχείρημα που από την αρχή έμοιαζε κόντρα στις κινηματογραφικές συμβάσεις, τις συνθήκες υπό τις οποίες γυρίστηκε, την ανάγκη και τα θέλω της μάζας αλλά και σε κάθε κριτική.

Το Cymbeline, παρότι δραματουργικά άνισο, στέκει από μόνο του ως επιχείρημα στην άποψη που λέει ότι το σινεμά χωράει τα πάντα. Στέκει όμως και με αξιοπρέπεια στην ιστορία, στο ωριμότερο στάδιο του σαιξπηρικού λόγου, διαθέτοντας παράλληλα όλα όσα χρειάζεται ένα φιλμ για να αγαπηθεί ή να μισηθεί. Και όπως εύστοχα αναφέρεται στο τρέιλερ που ακολουθεί το φιλμ «αρκεί να αφεθείς και να βιώσεις μία άλλη τολμηρή σκοπιά ενός άγνωστου σαιξπηρικού αριστουργήματος».

Βαθμολογία: