Ο Τσαρλατάνος

Κριτικός: Δημήτρης Μπαμπούλης

Έκδοση Κειμένου: 3/11/2021

Η ταινία βασίζεται σε κάποια αληθινά γεγονότα από τη ζωή του βοτανολόγου Jan Mikolasek. Η υπόθεση μάς κατευθύνει στη ζωή του, τις μεθόδους του για να γιατρεύει τους ασθενείς και στους προσωπικούς του δαίμονες.

Η έμπειρη σκηνοθέτης Agnieszka Holland αφορμίζεται από μια βιογραφία -όπως και στο προτελευταίο της δημιούργημα «Ο Κύριος Τζόουνς»- αυτή τη φορά την ζωή του βοτανολόγου που έζησε στην Τσεχία και θεράπευε τους ασθενείς του κάνοντας διαγνώσεις από τα ούρα τους και προτείνοντας τους θεραπείες με βότανα. Η προσέγγιση της δημιουργού γίνεται μέσα από την πίστη του ίδιου του γιατρού στη θρησκεία και τη δύναμη του ανθρώπου, όπως λέει ο ίδιος. Ο Jan Mikolasek παρουσιάζεται ως ένα άτομο με θαυματουργικές ιδιότητες, δηλαδή ως ένα άτομο με χάρισμα που διακρίνει με απίστευτη ακρίβεια, μέσω των ούρων πάντα, την πάθηση των ασθενών, ενώ μέσω των βοτάνων τους γιατρεύει όλους. Επιπλέον, η κεντρική αφήγηση που αφορά την εποχή όπου ο Mikolasek είχε συλληφθεί από το κομμουνιστικό καθεστώς της Τσεχίας, σπάει και μας μεταφέρει στο παρελθόν, ώστε να δούμε τον τρόπο με τον οποίο έμαθε τις μεθόδους του, αλλά και διάφορα σημαντικά σημεία της ζωής του, καθώς ο Mikolasek φαίνεται ότι ήταν γιατρός του Martin Borman, o οποίος ήταν πολιτικό μέλος του ναζιστικού κόμματος, αλλά και γιατρός του κομμουνιστή ηγέτη Antonin Zapotocky.

Η ταινία ονομάζεται «Ο Τσαρλατάνος», καθώς μετά τον θάνατο του Zapotocky που βλέπουμε στην αρχή της ταινίας, η κομμουνιστική ηγεσία της περιόδου έδωσε στον Mikolasek αυτό το προσωνύμιο. Η θέση που παίρνει η δημιουργός μέσα από την ταινία και τα θαυματουργά χαρακτηριστικά που δίνει στον πρωταγωνιστή, θέλοντας να δείξει το αντίθετο, είναι κάπως υπερβολική. Επίσης, ιστορικά ο βοτανολόγος Jan Mikolasek ποτέ δεν κατηγορήθηκε για δολοφονία μελών του κομμουνιστικού κόμματος της Τσεχίας, αλλά για φοροαπαλλαγή, διαφθορά και υπερτιμολόγηση βοτάνων που πουλούσε σε ασθενείς. Προφανώς, η ανακρίβεια χρησιμοποιείται για να προβάλλει τον αυταρχισμό του κομμουνιστικού καθεστώτος της εποχής. Επιπλέον, η σχέση του με τον βοηθό του, Frantisek Palko, δεν έχει αναφερθεί στην αυτοβιογραφία του, μάλλον η ταινία κάνει υποθέσεις ή βασίζεται σε ιστορίες τρίτων.

Στο τεχνικό μέρος, ο «Τσαρλατάνος» κερδίζει από το σκηνοθετικό κομμάτι. Η σκηνοθεσία της Agnieszka Holland είναι βασισμένη κυρίως σε σταθερά πλάνα που πατούν πάνω στον αρκετά αργό ρυθμό της ταινίας. Στα πλάνα κυριαρχούν ψυχρά χρώματα, ενώ με ζεστά και φωτεινά καλύπτονται τα υλικά με τα οποία έκανε τα θαύματα του ο γιατρός (τα δοχεία με τα ούρα, τα λουλούδια και τα βότανα). Το σενάριο και το στόρι, ανεξάρτητα από το αν πατούν στην αληθινή ιστορία ή όχι, λειτουργούν για τον θεατή, καθώς υπάρχει αρκετή ισορροπία μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, των προσωπικών του δαιμόνων και της ερωτικής σχέσης του με τον βοηθό του. Όλα αυτά διατηρούν το ενδιαφέρον και κάνουν την ταινία να παρακολουθείται εύκολα από τον θεατή, παρά τον αργό ρυθμό.

Συνολικά, ο «Τσαρλατάνος» είναι προσεγμένη δουλεία, καλά σκηνοθετημένη, και που το στόρι της θα κρατήσει τον θεατή μέχρι τέλους. Επιπλέον, από τα θετικά της ταινίας είναι και η εξαιρετική ερμηνεία του πρωταγωνιστή Ivan Trojan, καθώς κινείται σωστά και αποδίδει τον πολύπλοκο και ιδιαίτερο χαρακτήρα του ρόλου. Τώρα, όσον αφορά τις ιστορικές ανακρίβειες που βοηθούν την πλοκή να γίνει ενδιαφέρουσα, αλλά και προωθούν και κάποια μηνύματα, δεν είναι κάτι που το βλέπουμε πρώτη φορά σε βιογραφικές μεταφορές στη μεγάλη οθόνη και σίγουρα όχι η τελευταία.

Βαθμολογία: