Η Μνηστή του Φρανκενστάιν
- Bride of Frankenstein
- Η Νύφη του Φρανκενστάιν
- 1935
- ΗΠΑ
- Αγγλικά
- Επιστημονικής Φαντασίας, Εποχής, Τέρατα, Τρόμου
- 22 Απριλίου 1936
Ο Χένρι Φρανκενστάιν και το δημιούργημά του είναι ακόμη ζωντανοί. Ενώ το Τέρας συνεχίζει το δολοφονικό του έργο, ο Φρανκενστάιν ανακαλύπτει πως ο πρώην μέντοράς του, ο παρανοϊκός Δρ Πρετόριους, σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα ακόμη «ανθρώπινο» πλάσμα, αυτή τη φορά μια γυναίκα που θα κρατάει συντροφιά στο Τέρας. Το ηλεκτρικό ρεύμα μπαίνει σε ισχύ, οι επίδεσμοι ξετυλίγονται και η Μνηστή του Τέρατος σηκώνεται όρθια…
Σκηνοθεσία:
James Whale
Κύριοι Ρόλοι:
Boris Karloff … το Τέρας
Colin Clive … Henry Frankenstein
Valerie Hobson … Elizabeth Frankenstein
Ernest Thesiger … Δρ Pretorius
Elsa Lanchester … Mary Wollstonecraft Shelley/η Νύφη
Gavin Gordon … λόρδος Byron
Douglas Walton … Percy Bysshe Shelley
Una O’Connor … Minnie
E.E. Clive … ο δήμαρχος
O.P. Heggie … ο ερημίτης
Dwight Frye … Karl
Reginald Barlow … Hans
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: William Hurlbut
Στόρι: William Hurlbut, John L. Balderston
Παραγωγή: Carl Laemmle Jr.
Μουσική: Franz Waxman
Φωτογραφία: John J. Mescall
Μοντάζ: Ted J. Kent
Σκηνικά: Charles D. Hall
Κοστούμια: Vera West
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Bride of Frankenstein
- Ελληνικός Τίτλος: Η Μνηστή του Φρανκενστάιν
- Εναλλακτικός Τίτλος: The Bride of Frankenstein
- Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Η Νύφη του Φρανκενστάιν [επανέκδοση]
Άμεσοι Σύνδεσμοι
- Φρανκενστάιν (1931)
- Ο Υιός του Φρανκενστάιν (1939)
- Το Φάντασμα του Φρανκενστάιν (1942)
- Φρανκενστάιν Εναντίον Λυκάνθρωπου (1943)
- Το Σπίτι του Φρανκενστάιν (1944)
- Το Σπίτι του Καπετάν Δράκουλα (1945)
- Οι Άμποτ και Κοστέλλο Συναντούν τα Τέρατα (1948)
- Η Μάσκα του Φρανκενστάιν (1957)
- Φρανκενστάιν Τζούνιορ (1974)
- Η Νύφη (1985)
- Φρανκενστάιν της Μαίρη Σέλλεϋ (1994)
- Φρανκενστάιν (2014)
- Victor Frankenstein (2015)
- Φρανκενστάιν (2015)
Σεναριακή Πηγή
- Μυθιστόρημα (μέρος): Frankenstein; or, The Modern Prometheus της Mary Shelley.
Κύριες Διακρίσεις
- Υποψήφιο για Όσκαρ ήχου.
Παραλειπόμενα
- Πρώτο από τα πολλά σίκουελ του Φρανκενστάιν (1931), τοποθετημένο αμέσως μετά τα γεγονότα της πρώτης ταινίας, και με τους ίδιους βασικούς συντελεστές.
- Η Νύφη υπάρχει και στο κλασικό έργο της Mary Shelley, απλά αφορά ένα μικρό του σημείο, και έχει διαφορετική εξέλιξη.
- Η Universal είχε αποφασίσει να δοθεί συνέχεια ήδη από τις δοκιμαστικές προβολές του ορίτζιναλ μέρους, κάτι που είχε ωθήσει στην αλλαγή του φινάλε του. Ο James Whale όμως δεν δέχονταν να το αναλάβει, θεωρώντας ότι η ιδέα είχε ήδη “ξεζουμιστεί”. Ο Kurt Neumann που καλέστηκε να τον αντικαταστήσει, προτίμησε εντέλει άλλη ταινία. Μετά την επιτυχία του Αόρατου Άνθρωπου, ο παραγωγός Carl Laemmle, Jr. συνειδητοποίησε πως μόνο ο Whale έπρεπε να αναλάβει το σίκουελ. Και ο σκηνοθέτης το είδε αυτό ως ευκαιρία για “αρπαχτή”, μην πιστεύοντας ότι θα έβγαινε κάτι καλό, κάνοντας συμφωνία με το στούντιο και για μια άλλη ταινία.
- Από τις αρχές του 1932 και με πρώτο τον Robert Florey, τα σενάρια απορρίπτονταν το ένα μετά το άλλο. Το τελικό όμως κείμενο εμπεριείχε στοιχεία από όλα αυτά τα σενάρια.
- Κάποιες πηγές θέλουν τους Bela Lugosi και Claude Rains υποψήφιους για τον μέντορα του Φρανκενστάιν, κάποιες λένε ότι ο ρόλος γράφτηκε ειδικά για τον Ernest Thesiger.
- Η Mae Clarke δεν επέστρεψε τον ρόλο της Ελίζαμπεθ λόγω προβλημάτων υγείας.
- Ο Whale είχε αποφασίσει εξαρχής η Νύφη και η Mary Shelley να ερμηνεύονται από την ίδια ηθοποιό, για καθαρά συμβολικούς λόγους. Πριν την τελική του επιλογή, είχε σκέψεις για τις Brigitte Helm και Phyllis Brooks. Η Elsa Lanchester είχε συνοδέψει τον σύζυγο της Charles Laughton στο Χόλιγουντ, αλλά εκείνη δεν είχε καμία τύχη στα πρώτα της βήματα, επιστρέφοντας μόνη στο Λονδίνο. Από εκεί δέχτηκε κλήση από τον Whale για τον ρόλο.
- Ο αλκοολισμός του Colin Clive είχε φτάσει στο ζενίθ του, αλλά ο σκηνοθέτης το βρήκε αυτό βοηθητικό για την ερμηνεία του και δεν τον αντικατέστησε.
- Στους τίτλους ο ρόλος της Νύφης αναγράφεται με ένα απλό ερωτηματικό, όπως είχε γίνει στην πρώτη ταινία με το Τέρας.
- Η εικονική κόμμωση της Νύφης προήλθε από τη βασίλισσα Νεφερτίτη, κάτι που είχε υποδείξει ο σκηνοθέτης στον εξπέρ μακιγιέρ του στούντιο Jack Pierce.
- Τόσο ο Karloff όσο και ο Colin Clive έσπασαν γοφό και πόδι αντίστοιχα κατά τα γυρίσματα.
- Η αρχική μορφή της ταινίας ήταν στα 90 λεπτά. Όπως όμως είχε συμβεί και στο πρώτο μέρος, έγιναν ξανά επαναληπτικά γυρίσματα ώστε στο φινάλε να μην πεθαίνει ο Φρανκενστάιν. Δέκα μόλις ημέρες πριν την πρεμιέρα, ο Whale αποφάσισε να τη μοντάρει ξανά, μειώνοντας δραστικά τη διάρκεια.
- Το διαβόητο γραφείο Χέιζ επέβαλε έντονη λογοκρισία σε σημεία που παρέπεμπαν σε θρησκευτικά ζητήματα. Παρά όμως την αρχική άρνηση, πέρασε η σκηνή του “σταυρώματος” του τέρατος. Ακόμα κι έτσι, μετά την πρεμιέρα του δέχτηκε εξίσου ισχυρή περαιτέρω λογοκρισία, αρχικά από την πολιτεία του Οχάιο, και έπειτα από μεγάλο αριθμό κρατών ανά τον κόσμο.
- Οι αρχικές κριτικές ήταν θετικές (είχε και κάποια κέρδη στα ταμεία), αλλά κυρίως επικεντρώνονταν στο είδος του τρόμου. Με το πέρασμα των χρόνων, το φιλμ απέκτησε μυθική αξία, αναγνωρισμένο ευρέως ως γοτθικό αριστούργημα.
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Ο Franz Waxman συνέθεσε ατομικά θέματα για τον Φρανκενστάιν, το Τέρας και τον μέντορα, ενώ για το φινάλε επέλεξε κάτι που θα το “αισθάνονταν δυνατά όλη η αίθουσα”.
Κριτικός: Νίκος Ρέντζος
Έκδοση Κειμένου: 14/11/2014
Τέσσερα χρόνια μετά τον αριστουργηματικό Φρανκενστάιν, ο Τζέιμς Γουέιλ δίνει μία ακόμα σημαντική και σαφώς πιο ιδιαίτερη ταινία στον παγκόσμιο κινηματογράφο, τη Μνηστή Του Φρανκενστάιν. Για τους περισσότερους κριτικούς κινηματογράφου, η Μνηστή του Φρανκενστάιν αποτελεί την καλύτερη ταινία τρόμου της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ.
Η παρακολούθηση της Μνηστής αποδεικνύεται ακόμα και σήμερα μια περίεργη διαδικασία. Το θέαμα του Φρανκενστάιν του 1931 ήταν μεγαλειώδες για εκείνη την εποχή, με την επιρροή του εξπρεσιονισμού φανερή στο έργο του Τζέιμς Γουέιλ, την αριστοτεχνική δουλειά στο μακιγιάζ, αλλά και τις εξαιρετικές ερμηνείες των Καρλόφ και Κλάιβ. Ο Φρανκενστάιν παραμένει μέχρι σήμερα ένα εξαιρετικό δείγμα τέχνης κι ένα σχόλιο στον κοινωνικό ρατσισμό, αλλά και τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Στη Μνηστή του Φρανκενστάιν, ο Γουέιλ δέχτηκε να επιστρέψει στη σκηνοθεσία, με την προϋπόθεση ότι θα έχει πλήρη καλλιτεχνική ελευθερία. Το αποτέλεσμα ήταν η Μνηστή να γίνει μια πιο σινεφίλ ταινία που δύσκολα μπορείς να την αναγνώσεις μόνο ως ταινία τρόμου.
Ο εξπρεσιονιστής Γουέιλ κρατά κι εδώ τα πολλές φορές στρεβλά σκηνικά και παίζει με τις σκιές, αλλά τολμά να περάσει πίσω από τις εικόνες του μηνύματα δύσκολα για εκείνη την εποχή. Υπάρχουν για παράδειγμα νύξεις για την ομοφυλοφιλία, με τον δόκτορα Φρανκενστάιν και τον δόκτορα Πρετόριους να παραπέμπουν σε γονείς του τέρατος, ενώ το τέρας κι ο τυφλός ερημίτης αποτελούν για πολλούς ένα σχόλιο πάνω στο ίδιο θέμα. Επίσης, στοιχεία σουρεαλισμού κι επιθυμία σάτιρας θα βρούμε σε αρκετά σημεία του φιλμ, με το χιούμορ να είναι διάχυτο στη μεγαλύτερη διάρκεια.
Ο Καρλόφ στον ρόλο του τέρατος είναι ξανά εξαιρετικός. Διαφωνεί αρχικά με το ότι το τέρας σε αυτό το φιλμ μαθαίνει να μιλά και προτιμά τον βωβό ρόλο που είχε και στο πρώτο φιλμ. Όμως, παρά τις λίγες ατάκες του, δίνει στο τέλος μία από τις κορυφαίες ατάκες στην ιστορία του κινηματογράφου, όταν καταστρέφοντας το κάστρο του Πρετόριους μαζί με αυτόν και τη μνηστή του μέσα, και δίνοντας χρόνο στον Φρανκενστάιν και τη γυναίκα του να απομακρυνθούν λέει στον Πρετόριους και το θηλυκό τέρας: «We belong dead»…
Ο Πρετόριους είναι μια άλλη μορφή που σου μένει αποτυπωμένη στη μνήμη μέσα από αυτό το φιλμ. Ο κλασικός τρελός επιστήμονας, αυτός που βλέπουμε χρόνια να παρωδείται σε ταινίες, κόμικ, κινούμενα σχέδια, είναι βασισμένος στον Πρετόριους που ερμηνεύει ο Έρνεστ Θέσινγκερ με αρκετή υπερβολή. Άλλη μια μεγάλη μορφή για το σινεμά του τρόμου είναι αυτή της μνηστής του τέρατος. Η Έλσα Λάντσεστερ υποδύεται το θηλυκό τέρας και παρότι εμφανίζεται μόλις μερικά λεπτά στο τέλος του φιλμ, μένει για πάντα χαραγμένη στην κινηματογραφική μνήμη. Οι κινήσεις της, που θυμίζουν έντονα πτηνό (η ίδια έχει πει ότι εμπνεύστηκε τις κινήσεις αλλά και τους ήχους από τους κύκνους στο Ρίτζεντ Παρκ), και το περίεργο μαλλί της με την ανταύγεια που θυμίζει κεραυνό αποτελούν σημείο αναφοράς πλέον για τους λάτρεις του κινηματογράφου.
Όσο κι αν η Μνηστή του Φρανκενστάιν αποτελεί μια ιδιαίτερη ταινία, μια πιο καλλιτεχνική ταινία σε σχέση με τον Φρανκενστάιν του 1931, ομολογώ ότι προτιμώ την πρώτη ταινία. Η πρώτη ταινία μοιάζει πιο αγνή και μακριά από τους πολλούς συμβολισμούς ετούτου του φιλμ, του οποίου σαφώς υποκλίνομαι μπροστά στο μεγαλείο του και στον ιδιοφυή σκηνοθέτη του, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσα να το απολαύσω όπως το ορίτζιναλ. Ίσως, μερικά χρόνια μετά να έχω άλλη άποψη, καθώς, ομολογουμένως, η Μνηστή του Φρανκενστάιν είναι φιλμ που δεν αρκεί μία θέαση για να το καταλάβεις. Είναι από τα φιλμ που πρέπει να δεις ξανά και με απόλυτη προσήλωση κάθε φορά για να είσαι απόλυτα δίκαιος μαζί του. Επιφυλάσσομαι λοιπόν…
Βαθμολογία: