Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες

Γύρω στο 1872, ο Φιλέας Φογκ, ένας πλούσιος και σχολαστικός άγγλος τζέντλεμαν, ισχυρίζεται, συζητώντας με τα μέλη της λέσχης στην οποία συχνάζει, ότι μπορεί να κάνει τον γύρο του κόσμου σε 80 μέρες. Τα υπόλοιπα μέλη της λέσχης αντικρούουν τα επιχειρήματά του και αμφισβητούν τα λόγια του. Εκείνος βάλλεται να τους αποδείξει ότι έχει δίκιο, κάνοντας ο ίδιος τον γύρο του κόσμου. Στοιχηματίζει λοιπόν όλη του την περιουσία, η οποία ανέρχεται στις ₤20.000. Ο Φογκ αναχωρεί μαζί με τον υπηρέτη του, Πασπαρτού, διασχίζουν τη μια ήπειρο μετά την άλλη, κάθε φορά με διαφορετικά μέσα συγκοινωνίας, και ο Φογκ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ερωτεύεται την ινδή πριγκίπισσα Αούντα.

Σκηνοθεσία:

Michael Anderson

Κύριοι Ρόλοι:

David Niven … Phileas Fogg

Cantinflas … Passepartout

Shirley MacLaine … πριγκίπισσα Aouda

Robert Newton … επιθεωρητής Fix

Charles Boyer … Κος Gasse

Finlay Currie … Andrew Stuart

Robert Morley … Gauthier Ralph

Noel Coward … Roland Hesketh-Baggott

John Gielgud … Foster

Trevor Howard … Denis Fallentin

Gilbert Roland … Achmed Abdullah

Cedric Hardwicke … Σερ Francis Cromarty

John Carradine … συνταγματάρχης Stamp Proctor

Marlene Dietrich … ιδιοκτήτρια σαλούν

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: James Poe, John Farrow, S.J. Perelman

Παραγωγή: Mike Todd

Μουσική: Victor Young

Φωτογραφία: Lionel Lindon

Μοντάζ: Howard Epstein, Gene Ruggiero

Σκηνικά: Ken Adam

Κοστούμια: Miles White

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Around the World in 80 Days
• Ελληνικός Τίτλος: Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες
• Εναλλακτικός Τίτλος: Around the World in Eighty Days
• Εναλλακτικός Τίτλος: Michael Todd’s Around the World in 80 Days

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες (2004)
• Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Ημέρες (2021)

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: Around the World in Eighty Days του Jules Verne.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ καλύτερης ταινίας, διασκευασμένου σεναρίου, μουσικής, φωτογραφίας και μοντάζ. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια.
• Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας (δράμα) και πρώτου αντρικού ρόλου (Cantinflas) σε κωμωδία/μιούζικαλ. Υποψήφιο για σκηνοθεσία.

Παραλειπόμενα

• Ο παραγωγός Michael Todd ασχολούνταν αποκλειστικά με το θέατρο, αλλά και μετά από αυτή τη μεγάλη του επιτυχία δεν ασχολήθηκε ξανά με τον κινηματογράφο, μια και έφυγε από τη ζωή το 1958.
• Μία από τις πρώτες ταινίες με το σύστημα Todd-AO (30 καρέ ανά δευτερόλεπτο). Χρειάστηκε όμως να γυριστεί δύο φορές ταυτόχρονα, μια και το σύστημα αυτό δεν ήταν συμβατό με τα 24 καρέ ανά δευτερόλεπτο που είχαν οι περισσότερες αίθουσες. Μαζί με την πρώτη φορά που έγινε αυτό για τον ίδιο σκοπό (για το φιλμ Οκλαχόμα του 1955), ήταν και οι μοναδικές περιπτώσεις που χρειάστηκε.
• Ο Alexander Korda προσπαθούσε επί χρόνια να κάνει την ταινία, χωρίς επιτυχία. Η συμβουλή του στον Mike Todd ήταν να το αποφύγει κι εκείνος.
• Όταν ρώτησε ο παραγωγός τον David Niven αν ήθελε τον ρόλο, εκείνος απάντησε “θα το έκανα και τσάμπα”. Έκτοτε έλεγε πως ο Φιλέας Φογκ ήταν ο αγαπημένος του ρόλος.
• Ο Robert Newton ήταν αλκοολικός, και πήρε τον ρόλο με την προϋπόθεση πως δεν θα πιει καθόλου κατά την παραγωγή. Αυτό όμως έφερε σε κατάρρευση τον ηθοποιό, που έφυγε από τη ζωή πριν την πρεμιέρα.
• Ο Πασπαρτού στο βιβλίο είναι συνοδευτικός ρόλος, αλλά στην ταινία είναι σχεδόν ο πρωταγωνιστής. Επίσης, εκεί ήταν Παριζιάνος, ενώ εδώ ερμηνεύεται από τον διασημότερο -και πλουσιότερο- τότε λατινοαμερικανό ηθοποιό Cantinflas, παρότι διατηρεί το γαλλικό όνομα. Στην ισπανική βερσιόν, το όνομα άλλαξε σε Juan Picaporte.
• James Cagney, Gary Cooper και Kirk Douglas απορρίφθηκαν για τον ρόλο του συνταγματάρχη Τιμ ΜακΚόι, επειδή ήθελαν να κάνουν πλάκα με αυτόν. Από την άλλη, ο John Wayne τον απέρριψε ο ίδιος.
• Ο Gregory Peck είχε τον ρόλο ενός αξιωματικού του ιππικού αλλά απολύθηκε, μια και δεν έπαιρνε τον ρόλο σοβαρά.
• Σύμφωνα με τον ατζέντη του David Niven, κάτι όμως που αμφισβητείται, ο Mike Todd ήθελε αρχικά τον Cary Grant ως πρωταγωνιστή, αλλά αφού τον περίμενε για 6 μήνες, τα παράτησε.
• Αναφέρθηκε ότι ο Orson Welles είχε τσαντιστεί που δεν του πρόσφεραν κάποιο πέρασμα από την ταινία, όντας παραγωγός πριν 10 χρόνια μιας φιλόδοξης μιούζικαλ μεταφοράς του βιβλίου για το θέατρο. Εκείνη όμως είχε στεφθεί από αποτυχία.
• Κάποιοι επιμένουν ότι και η Ava Gardner είχε μικρό ρόλο, αλλά δεν φαίνεται πουθενά στην ταινία (μερικοί τη “βλέπουν” στο κοινό της ταυρομαχίας). Είτε αυτός κόπηκε, είτε είναι απλά φήμες.
• Η Shirley MacLaine έμεινε έγκυος κατά τα γυρίσματα στην Ιαπωνία.
• Η Donna Reed απέρριψε τον ρόλο της πριγκίπισσας.
• Η ταινία ξεκίνησε με συν-σκηνοθέτη τον John Farrow, και βοηθό του τον Emmett Emerson. Και οι δύο απομακρύνθηκαν μέσα σε μία εβδομάδα, κι ενώ είχαν προλάβει να γυρίσουν τις σκηνές με την Ισπανία.
• Γυρίστηκε σε 13 χώρες, 112 διαφορετικές τοποθεσίες και 140 κατασκευασμένα σκηνικά. Το καστ περιλάμβανε 68.894 ανθρώπους, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και 7.959 ζώα. 10.000 ήταν οι κομπάρσοι μόνο για τη σκηνή της ταυρομαχίας.
• Η λέξη cameo (γκεστ-σταρ) έγινε γνωστή από αυτή την ταινία. Ένας «στρατός» διάσημων κάνουν από ένα απλό και σύντομο πέρασμα. Ανάμεσα τους οι: Fernandel (γάλλος αμαξάς), Cesar Romero (ακόλουθος του Achmed Abdullah), Peter Lorre (καμαρότος), Martine Carol (τουρίστρια), Evelyn Keyes (φλερτ), Ronald Colman (προϊστάμενος σιδηροδρόμου), Charles Coburn (γραμματέας ατμόπλοιου), George Raft (παλικαράς σαλούν), Red Skelton (μεθυσμένος στο σαλούν), Frank Sinatra (πιανίστας στο σαλούν), Buster Keaton (σταθμάρχης), Victor McLaglen (πηδαλιούχος ποταμόπλοιου), Jack Oakie (καπετάνιος ποταμόπλοιου), John Mills (αμαξάς), Glynis Johns (φίλη αθλητικής κυρίας).
• Με 6 λεπτά και 21 δεύτερα, ήταν οι μεγαλύτεροι τίτλοι τέλους μέχρι τότε. Ο κεντρικός τίτλος φαίνεται τελευταίος.
• Αρχικά στο σενάριο αναγράφονταν μόνο ο S.J. Perelman. Αυτό άλλαξε μετά από μήνυση των James Poe και John Farrow.
• Το 6λεπτο καρτούν των τελικών τίτλων ήταν μια δουλειά του οσκαρικού Saul Bass, δημιουργού μερικών από των κλασικότερων αφισών ταινιών.
• Ο Mike Todd αρχικά υπολόγιζε ένα μπάτζετ των τριών εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό όμως εκτοξεύθηκε στα διπλάσια. Τα κέρδη όμως έφτασαν στα 42.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Το τραγούδι Around the World των Victor Young, Harold Adamson έγινε μεγάλη επιτυχία με τη φωνή του Bing Crosby.