Αποκάλυψη Τώρα (1979)

ΣΥΝΟΨΗ

1969. Ο λοχαγός Γουίλαρντ της στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας επιφορτίζεται με μια αποστολή υψίστης σημασίας: να ανακαλύψει τον διαβόητο, παράφρονα σχεδόν, συνταγματάρχη Κουρτζ και να τον εξοντώσει. Ο Κουρτζ, παρασημοφορημένος ήρωας του Βιετνάμ, κρύβεται κάπου στην Καμπότζη, όπου διεξάγει τον δικό του προσωπικό πόλεμο με έναν στρατό ιθαγενών. Ο Γουίλαρντ επιβιβάζεται σε ένα ατμόπλοιο και διαπλέει τον ποταμό Μενκόνγκ, με ολιγομελές πλήρωμα. Στη διάρκεια της μικρής διαδρομής τους, παίρνουν μια γεύση από την παράνοια και τον παραλογισμό που επικρατεί στη ζούγκλα.

Σκηνοθεσία:

Francis Ford Coppola

Κύριοι Ρόλοι:

Martin Sheen … λοχαγός Benjamin L. Willard

Marlon Brando … συνταγματάρχης Walter E. Kurtz

Robert Duvall … αντισυνταγματάρχης William ‘Bill’ Kilgore

Frederic Forrest … Jay ‘Chef’ Hicks

Sam Bottoms … Lance B. Johnson

Albert Hall … αρχικελευστής George Phillips

Laurence Fishburne … Tyrone ‘Clean’ Miller

Dennis Hopper … ο φωτορεπόρτερ

Harrison Ford … συνταγματάρχης G. Lucas

G.D. Spradlin … αντιστράτηγος R. Corman

Jerry Ziesmer … Jerry

Scott Glenn … λοχαγός Richard M. Colby

Colleen Camp … Μις Μάιος

R. Lee Ermey … πιλότος ελικοπτέρου

Christian Marquand … Hubert de Marais (Redux εκδοχή)

Aurore Clement … Roxanne Sarrault (Redux εκδοχή)

Frank Villard … Gaston de Marais (Redux εκδοχή)

Roman Coppola … Francis de Marais (Redux εκδοχή)

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Francis Ford Coppola, John Milius, Michael Herr

Παραγωγή: Francis Ford Coppola

Μουσική: Carmine Coppola, Francis Ford Coppola

Φωτογραφία: Vittorio Storaro

Μοντάζ: Lisa Fruchtman, Gerald B. Greenberg, Walter Murch

Σκηνικά: Dean Tavoularis

Κοστούμια: Charles E. James

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Apocalypse Now
Ελληνικός Τίτλος: Αποκάλυψη Τώρα
Εναλλακτικός Τίτλος: Apocalypse Now Redux [2001]
Εναλλακτικός Τίτλος: Apocalypse Now Final Cut [2019]
Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Αποκάλυψη Τώρα Redux [2001]

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Στην Καρδιά του Σκότους (1993)

Σεναριακή Πηγή

Νουβέλα (άμεση επιρροή): Heart of Darkness του Joseph Conrad.

Κύριες Διακρίσεις

Όσκαρ φωτογραφίας και ήχου. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (Robert Duvall), διασκευασμένο σενάριο, μοντάζ και σκηνικά.
Χρυσή Σφαίρα σκηνοθεσίας, δεύτερου αντρικού ρόλου (Robert Duvall) και μουσικής. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία (δράμα).
Βραβείο Bafta σκηνοθεσίας και δεύτερου αντρικού ρόλου (Robert Duvall). Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, πρώτο αντρικό ρόλο (Martin Sheen), μουσική, φωτογραφία, μοντάζ, σκηνικά και ήχο.
Χρυσός Φοίνικας και βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ Κανών.
Βραβείο ξένου σκηνοθέτη στα David di Donatello.

Παραλειπόμενα

Το βιβλίο του Joseph Conrad, γραμμένο το 1899, τοποθετούνταν στο Κονγκό του 19ου αιώνα. Ο John Milius ήταν που είχε δείξει κατά τα τέλη των 1960 ενδιαφέρον για τη μεταφορά του στον πόλεμο του Βιετνάμ (υπό την ενθάρρυνση των φίλων Steven Spielberg και George Lucas), και ο πρώτος σχεδιασμός ήθελε τον Coppola ως παραγωγό και τον George Lucas στη σκηνοθεσία. Ο Lucas όμως δεν ήταν πλέον διαθέσιμος, με τον Coppola να αναλαμβάνει και αυτό το πόστο, και να έχει ως βασικό πρότυπο το γερμανικό Αγκίρε, η Μάστιγα του Θεού (1972) του Werner Herzog.
Ο Milius απέρριψε τις φήμες που ήθελαν το σενάριο να φέρει ως τίτλο το The Psychedelic Soldier.
Ο τίτλος προέκυψε από μια δημοφιλή κονκάρδα ανάμεσα στο χίπικο κίνημα. Εκείνη όμως ανέγραφε Nirvana Now.
Η Warner Bros.-Seven Arts είχε από το 1969 αποκτήσει δικαιώματα πάνω στο σενάριο, αλλά δεν είχε βάλει σε προτεραιότητα την παραγωγή. Ο Milius, από την άλλη, δεν έδειχνε διάθεση να το αναλάβει σκηνοθετικά, και αντιπρότεινε τον Lucas, με τον οποίο δούλεψαν για κάποιο καιρό μαζί πάνω στο κείμενο (την ίδια εποχή που εργάζονταν πάνω στον Πόλεμο των Άστρων). Ο Lucas το είχε προσεγγίσει ως μαύρη κωμωδία και ντοκιουντράμα, και ήθελε να κάνει γυρίσματα με κάμερες 16 mm στο Νότιο Βιετνάμ ενόσω ο πόλεμος ήταν ακόμα σε εξέλιξη, αλλά και με αληθινούς στρατιώτες αντί για καστ. Το στούντιο προσμέτρησε τα θέματα ασφαλείας για κάτι τέτοιο, με τον σκηνοθέτη να στρέφει το βλέμμα του σε άλλα -πλέον διάσημα- σχέδια.
Ο Coppola ανέλαβε το 1974, και αρχικά βρήκε κλειστές πόρτες από τον αμερικανικό στρατό, στον οποίο και απευθύνθηκε για συνεργασία. Αναζητώντας τοποθεσίες γυρισμάτων, ξεκίνησε από την Αυστραλία και τη Μαλαισία, για να καταλήξει οριστικά στις Φιλιππίνες, έχοντας πλήρη υποστήριξη από τον δικτάτορα Ferdinand Marcos. Η συμφωνία έκλεισε με τη United Artists, με το μπάτζετ να υπολογίζεται ανάμεσα σε 12 και 14 εκατομμύρια δολάρια. Εντέλει στα χέρια της εταιρίας του Coppola, της American Zoetrope, έφτασαν 15,5 εκατομμύρια δολάρια από το στούντιο, με την προϋπόθεση πως θα πρωταγωνιστούσε ένας εκ των Marlon Brando, Steve McQueen ή Gene Hackman. Πρώτη επιλογή ήταν ο δεύτερος, αλλά ο McQueen δεν συμφωνούσε να απομακρυνθεί για γυρίσματα τόσο καιρό εκτός ΗΠΑ. Η ίδια απάντηση δόθηκε ακολούθως τόσο από τον Al Pacino, όσο κι τον Clint Eastwood (σύμφωνα με δική του αποκάλυψη).
Οι ρόλοι του Κουρτζ και του Γουίλαρντ προσφέρθηκαν ανεπιτυχώς στους: Jack Nicholson, Robert Redford, James Caan, Orson Welles, Lee Marvin, Keith Carradine και Nick Nolte.
Ο Harvey Keitel πήρε τον ρόλο του Γουίλαρντ, αλλά μέσα στις πρώτες ημέρες των γυρισμάτων, ο Coppola απογοητεύτηκε από την προσέγγιση του ηθοποιού πάνω στον ρόλο, επέστρεψε στο Λος Άντζελες, και έφερε πίσω στις Φιλιππίνες τον Martin Sheen.
Ο Marlon Brando βγήκε πλουσιότερος κατά 9 εκατομμύρια δολάρια από την παραγωγή, μια και πέρα από τα 2 εκ. που είχε συμφωνήσει για έναν μήνα γυρισμάτων, απαίτησε και πήρε ποσοστά από τα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά κέρδη.
Ενώ το πρόγραμμα μιλούσε για 5μηνο γύρισμα, αυτό έφτασε να κρατήσει έναν ολόκληρο χρόνο. Τα γυρίσματα, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν “καταραμένα”, συμπεριλάμβαναν, μεταξύ και άλλων, κάκιστες καιρικέ συνθήκες καιρό και κατεστραμμένα σκηνικά, προβλήματα υγείας (με κυριότερο αυτό του Martin Sheen, που υπέστη καρδιακό επεισόδιο), καπρίτσια από τον Brando, ανεξέλεγκτη αύξηση προϋπολογισμού, και παρά λίγο να τερματίσουν την καριέρα του Francis Ford Coppola. Η σύζυγος του δημιουργού, η Eleanor Coppola, μαζί με τους George Hickenlooper και Fax Bahr παρουσίασαν όλη αυτή την περιπέτεια στο ντοκιμαντέρ του 1991 με τίτλο Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse, που έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ Κανών.
Με το πέρας των 238 ημερών των γυρισμάτων, ο Coppola βρέθηκε χρεωμένος ως τον λαιμό. Έφτασε σε σημείο να βάλει ως εγγύηση για δάνειο το σπίτι, το αυτοκίνητο του, αλλά και τα δικαιώματα του Νονού, ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει την ταινία. Έστειλε ακόμα και τηλεγράφημα στον George Lucas για χρήματα, αφού πλέον είχε τα κέρδη από τον Πόλεμο των Άστρων. Το τελικό κόστος έφτασε στα 31 εκατομμύρια δολάρια.
Αρκετοί ήταν που υπέδειξαν την περίπτωση του παραστρατιωτικού Tony Poe ως αληθινή πηγή έμπνευσης του Coppola για τον Κουρτζ. Ο σκηνοθέτης όμως επέμενε ότι ο χαρακτήρας προήλθε από τον συνταγματάρχη των ειδικών δυνάμεων Robert B. Rheault.
Η αμερικανική ανθρωπιστική ένωση δεν έδωσε την έγκριση της στην ταινία, μια και ήταν φανερό ότι το σφάξιμο μα ματσέτα που υπέστη ένας νεροβούβαλος ήταν αληθινό. Ακόμα όμως κι αν αυτό δεν ήταν επ’ ουδενί αποδεκτό με τους αμερικανικούς νόμους, στις Φιλιππίνες, που έλαβε χώρα, δεν επιδέχτηκε καν κριτική μια και ήταν μέρος τελετουργικού.
Αληθινά πτώματα ανθρώπων βρέθηκαν στον χώρο των σκηνικών, από έναν άντρα που αποδείχτηκε ότι ήταν τυμβωρύχος. Η αστυνομία ανάκρινε όλο το επιτελείο, και πήρε τα πτώματα. Εμείς φυσικά ως θεατές δεν τα βλέπουμε επί της οθόνης, αφού αντικαταστάθηκαν από κομπάρσους.
Dennis Hopper και Marlon Brando δεν τα πήγαιναν καθόλου καλά μεταξύ τους, σε σημείο ο Brando να μη δέχεται από κάποιο σημείο να βρίσκονται και οι δυο ταυτόχρονα στο πλατό.
Τον Απρίλιο του 1979, ο Coppola διοργάνωσε μια πρώτη προβολή του ακατέργαστου υλικού για 900 άτομα. Η αποδοχή δεν ήταν θετική, και τις επόμενες εβδομάδες δοκιμάστηκαν διάφορες ακόμα εκδοχές ποικίλων διαρκειών. Στο φεστιβάλ Κανών προβλήθηκε μια τρίωρη κόπια που δεν ήταν ούτε αυτή η τελική. Ο τύπος στο φεστιβάλ δεν ήταν με το μέρος του, αλλά και η βράβευση του θεωρήθηκε στημένη και αποδοκιμάστηκε.
Η οριστική πρεμιέρα των 70 mm με στερεοφωνικό surround ήχο έγινε μόλις τον Αύγουστο του 1979. Παρά τη πόλωση των κριτικών, η ταινία εισέπραξε 150 εκατομμύρια δολάρια, και με τον καιρό αποκαταστάθηκε η φήμη της, σε σημείο να αναγνωρίζεται πλέον ως μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Το 2001 (στη χώρα μας ήρθε στις 26/10/2001), κυκλοφόρησε το Apocalypse Now Redux με επιπλέον 49 λεπτά υλικού που είχαν κοπεί στο μοντάζ. Ακολούθησε το 2019 η επετειακή κυκλοφορία του Apocalypse Now Final Cut (183 λεπτά) σε 4K, που ο ίδιος ο Coppola δήλωσε πως αυτή ήταν η πλέον ικανοποιητική για εκείνον.
Το 1993 ήρθε η σειρά του Nicolas Roeg να διασκευάσει το Heart of Darkness, αυτή τη φορά για την τηλεόραση (εδώ κυκλοφόρησε σε βίντεο), έχοντας τους Tim Roth, John Malkovich, Isaach De Bankole και James Fox στους κυριότερους ρόλους.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος
Έκδοση Κειμένου: 7/4/2022

Ο Γουίλαρντ (Μάρτιν Σιν) είναι ένας μπαρουτοκαπνισμένος Αμερικανός λοχαγός που υπηρετεί στον πόλεμο του Βιετνάμ. Προσωρινά σταθμευμένος στη Σαϊγκόν, αναμένει τη νέα του αποστολή, τελώντας στα όρια της ψυχικής εξάντλησης, ανάμεσα σε αλκοόλ και αυτοκτονικές σκέψεις.

Κάποια στιγμή, αυτή καταφθάνει: στόχος του είναι να βρει τον αποστάτη συνταγματάρχη Κουρτς (Μάρλον Μπράντο), πάλαι ποτέ διακεκριμένο στέλεχός του αμερικανικού στρατού, ο οποίος έχει καταφύγει στα βάθη της ζούγκλας της Καμπότζης, έχοντας δημιουργήσει μία δική του αυτόνομη πολυπληθή ομάδα ακολούθων και να τερματίσει τη δραστηριότητά του. Έτσι, επιβιβάζεται σε ένα πολεμικό ποταμόπλοιο και μαζί με άλλους τέσσερις άνδρες του πολεμικού ναυτικού, οι οποίοι αγνοούν το περιεχόμενο της άκρως απόρρητης αποστολής του, διασχίζουν την εμπόλεμη ζώνη με απώτερο προορισμό την καρδιά του σκότους.

Το ταξίδι του λοχαγού Γουίλαρντ ομοιάζει με μία άλλη Οδύσσεια. Είναι ψυχοτροπικό, εξαντλητικό, τον φέρνει σε επαφή με κάθε λογής δοκιμασίες, ενώ και ο προορισμός του, η άβυσσος του Κουρτς, μοιάζει με την Ιθάκη, υπό την έννοια ότι προοδευτικά μετατρέπεται από σκοπός της αποστολής σε αιωνίως μεταβαλλόμενο νοερό σύμβολο. Ο ίδιος αντιμετωπίζει τη διαδρομή εσωτερικεύοντας όλες τις προκλήσεις της, είναι σχεδόν άλαλος κατά τη διάρκειά της.

Το σκοτάδι της ψυχής, άλλωστε, σαν αυτό που κατά τα φαινόμενα βρήκε τον Κουρτς, ποτέ δεν καταφθάνει με βοερές απειλές και τυμπανοκρουσίες∙ η κυριαρχία του είναι μία διαδικασία άφατη, διεργασία εσωτερική που επιτυγχάνει τον καθολικό έλεγχο και εμφανίζεται εξωτερικά μόνο όταν κυριαρχήσει πλήρως.

Όσο διασχίζουν τις καταπράσινες εκτάσεις στις οποίες μαίνεται ο πόλεμος, ο αξιωματικός και το αδαές πλήρωμα του πλοίου έρχονται σε επαφή με τους δικούς τους Λαιστρυγόνες. Πρώτος όλων, ο αξιωματικός Κίλγκορ (μνημειώδης Ρόμπερτ Ντιβάλ σε μία από τις σπουδαιότερες σύντομες παρουσίες που καταγράφηκαν στη μεγάλη οθόνη) που «λατρεύει τη μυρωδιά του Ναπάλμ το πρωί», ένας άνθρωπος για τον οποίο ο πόλεμος επιδρά σαν ναρκωτική ουσία.

Σαν μία ύπαρξη που σπαράζει στη σκέψη της λήξης του πολέμου, η ζωή του Κίλγκορ λαμβάνει για μετρονόμο τον ψυχοτροπικό θόρυβο των πολεμικών ελικοπτέρων και ρυθμίζεται αποκλειστικά στη φρενίτιδά του. Και αν αυτός δεν είναι το πρόσωπο της φρίκης, το οποίο διέπει την άρρητη σχέση του Γουίλαρντ με το αντικείμενο της αποστολής του, είναι σίγουρα η όψη της αφτιασίδωτης τρέλας, ένας προάγγελος διάλυσης κάθε λελογισμένης πορείας της ανθρώπινης σκέψης εντός της ζούγκλας που περιμένει να κατασπαράξει τους διαβάτες.

Η τίγρης που συναντούν στην πορεία τους, μία τρομακτική συνεκδοχή της αδάμαστης ζούγκλας και μία ιδανική προοικονομία, φέρνει την ομάδα στα όρια της ∙ η κάμερα του Βιτόριο Στοράρο έχει ήδη φροντίσει να αποτυπώσει την ελάχιστα σημαντική παρουσία τους σε σχέση με την απεραντοσύνη της φύσης που τους περιβάλλει.

Αν συνεχίσουν, θα τους κατασπαράξει, αλλά θα είναι δική τουςη ευθύνη. Με άλλα λόγια, ο Κόπολα λέει ότι οι πράσινες εκτάσεις του Βιετνάμ δεν είναι χώρος για ανθρώπινη δυτικότροπη παρουσία. Είναι, τρόπον τινά, ένα άβατο για τον αμερικανό στρατιώτη, ένα φυσικό όριο στην ανθρώπινη δράση του, μία θεϊκή, άχρονη, παρεμβολή στις αχαλίνωτες διαθέσεις του.

Η σκέψη του Γουίλαρντ (όπως και του Μάρλοου της Καρδιάς του Σκότους, του μυθιστορήματος του Τζόζεφ Κονραντ που αποτελεί το πρωτογενές υλικό της ταινίας του Φράνσις Φορντ Κόπολα) επιστρέφει συχνά στους γραφειοκράτες αξιωματικούς που όρισαν την αποστολή του. Η θλιβερή αδυναμία τους να περιγράψουν σε τι συνίσταται η «τρέλα» του παραστρατημένου Κουρτς εξάπτει τη φαντασία του∙ αισθάνεται άλλωστε μεγαλύτερη συγγένεια με τον Κουρτς που έχει βιώσει τον πόλεμο από την πρώτη γραμμή, παρά με τους αξιωματικούς γραφείου, ο φιλισταϊσμός των οποίων του προξενεί υπόκωφη οργή.

Είναι άλλωστε, οι διαθέσεις των ομοίων τους που υπαγορεύουν την νεοαποικιοκρατική σφαγή που συμβαίνει στην άλλη άκρη του κόσμου και στην οποία ο Γουίλαρντ και ο Κουρτς αντικρίζουν την μεγαλύτερη γνήσια ήττα του πολιτισμένου κόσμου τους, μια συντριβή της κοσμοθεωρίας του δυτικού ανθρώπου.

Το δέος του Γουίλαρντ απέναντι στον μύθο του Κουρτς αντικαθίσταται από την εγγύτητα που νιώθει, το μεγάλο ανοίκειο της ζούγκλας μοιάζει φιλικότερο από τη ζωή στην πατρίδα και η εντολή εξόντωσης, τελικά, γίνεται πρόσκληση καταβύθισης στο έρεβος μίας συνθήκης στην οποία μπορείς να υπάρχεις και να μην υπάρχεις ταυτόχρονα, στη σκιά του σύγχρονου κόσμου, σαν αυτή του Κουρτς.

Τι πολιτισμός είναι αυτός των αποικιοκρατών που τους υπαγορεύει να προβαίνουν σε πράξεις ανήκουστες, άνανδρες, καταστροφικές; Δεν είναι τίποτα παραπάνω από ηθικός αυτουργός μίας εξοντωτικής φρίκης που διαστρέφει το νου κάθε ανθρώπου που γίνεται μάρτυράς της. Απέναντι σε αυτόν τον πολιτισμικό όλεθρο, ο Γουίλαρντ δεν διαθέτει καμία πίστη, παρά μόνο αποτροπιασμό, όμοιο με αυτόν που διαβάζει μέσα στο μυαλό του εξαφανισμένου Κουρτς, όσο τον αναζητά.

Ο Κουρτς είναι πρωταγωνιστής καθ’ όλη τη διάρκεια της αναζήτησης, παρά την απουσία του (ίσως ο σπουδαιότερος απών ήρωας του σινεμά, χάρη στη μαεστρία του Κόπολα, και όπως τελικά ενσαρκώθηκε από τον Μάρλον Μπράντο)∙ αυτός υπαγορεύει την πορεία, αυτός διευθύνει την κατάβαση στην κόλαση, αυτός είναι ο πανταχού παρών πυρήνας του πολιτισμικού τέλματος.

Η ταινία που φιλοτεχνεί ο Κόπολα δεν είναι πολεμική (όχι μόνο κατά τον ορισμό του ίδιου: «My movie is not about Vietnam, my movie is Vietnam»). Είναι η εξιστόρηση μίας ματαίωσης σχεδόν θρησκευτικής αύρας που κοιτάει κατάματα μία αλλοφροσύνη που ο Κόνραντ στο βιβλίο του υπονόησε (αλλά και προεξόφλησε) και η οποία κορυφώνεται στη συνθήκη ενός τέτοιου παράλογου πολέμου.

Γραμμένο από τον ίδιο μαζί με έναν εκ των πολιτικά αμφιλεγόμενων του Χόλιγουντ, τον Τζον Μίλιους, είναι και η ίδια η ταινία αμφιλεγόμενη: ορισμένες σεκάνς εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς να τονώνουν το ηθικό των αξιόμαχων στρατιωτών, όπως απεικονίζεται και στο Jarhead του Σαμ Μέντες. Με άλλα λόγια, ο πόλεμος είναι πάντα εξιδανικευμένος στο σελιλόιντ, και ο Κόπολα το αναγνωρίζει σε όλα τα σημεία που το έργο του μοιάζει να ντύνεται τα άμφια μιας πολεμικής ταινίας. Οι Βαλκυρίες του Βάγκνερ πορώνουν, χτίζουν μάχιμο ηθικό, η άρνηση αυτού στο βωμό ενός αντιπολεμικού μηνύματος θα αποτελούσε συνειδητή εξαπάτηση, ασύμβατη με τον βάρος και την ηθική στάση της ταινίας.

Γιατί το Αποκάλυψη Τώρα του Κόπολα είναι μία ταινία που περικλείει μια αφόρητη αλήθεια και την εκτοξεύει μέσω του χαρακτήρα του Κουρτς δίχως να εκκινεί από μία θέση ανωτερότητας, απαλλαγμένη από διδακτισμούς. Κάτω από την υπεράνθρωπη μεγαλομανία του Κουρτς, όπως αποκαλύπτεται όταν ο Γουίλαρντ τον συναντά, κρύβεται μία τραγική συνειδητοποίηση ενός επίγειου διαταραγμένου θεού.

Εκτός από τη θνητότητα του ίδιου του ανθρώπου (μία διάσταση της ύπαρξης με την οποία οι βαπτισμένοι στον θάνατο στρατιώτες έχουν σχεδόν εξοικειωθεί), θνητές και μάταιες είναι και όλες του οι κατακτήσεις, όλα τα επιτεύγματά του. Ο τεχνητός πολιτισμός του αυτοκαταστρέφεται και υποκύπτει στο αιώνιο πρωτόγονο.

Η διαδρομή του Γουίλαρντ προς τον λόγο του Θεού, όπως σηματοδοτείται από τον Κουρτς και το «βασίλειό» του, έχει θλιβερή κατάληξη, όχι επειδή δεν βρήκε τελικά τον θεό, αλλά επειδή ακριβώς τον εντόπισε και αυτός αδυνατούσε να επιλύσει το βάσανο της ύπαρξής του. Δεν υπάρχει εξιλέωση και σωτηρία αν κάποιος έχει αντικρίσει και διαπράξει όσα ο Κουρτς και ο Γουίλαρντ έχουν ζήσει, δεν μπορεί να βρεθεί ούτε στο ύστατο ηθικό καταφύγιο, την άνευ όρων παράδοση και επιστροφή στο άγριο. Η θέα της φρίκης φέρνει τον εγκλωβισμό σε μία ενδιάμεση κατάσταση ζωής και θανάτου, σαν να βιώνει κανείς τον τρόμο πριν τη στιγμή της βιολογικής θανάτωσης εσαεί και κάθε στιγμή, μία παραλυτική ηθική κατάπτωση που ο θεατής της κουβαλά μαζί του όπου σταθεί.

Γι’ αυτό και η φυγή του Κουρτς, οι λατρευτές του και οι πιστοί ακόλουθοί του, δε μπορούν να σώσουν την ψυχή του. Γιατί είναι ήδη νεκρή, και όσο ζούσε, ήταν η ψυχή ενός αποικιοκράτη, και ανήκει σε έναν άνθρωπο που εισέπραξε τη ματαιότητα τόσο από τη θέση ενός ανθρώπου, όσο και από αυτήν του θεού. Αυτήν εντόπισε ο Κόπολα στο γραπτό του Κόνραντ και δοκίμασε να τη φέρει στην επιφάνεια μέσα από ακαταμάχητες δυσκολίες.

Το Αποκάλυψη Τώρα αποτελεί άλλωστε και μία από τις πιο ξακουστές «καταραμένες» ως προς τα γυρίσματα ταινίες στην ιστορία. Αντικατάσταση του Χάρβει Καϊτέλ από τον Μάρτιν Σιν μεσούντων των γυρισμάτων και καρδιακή προσβολή του τελευταίου, φυσική καταστροφή του σκηνικού, τεράστιο προσωπικό οικονομικό κόστος για τον Κόπολα που σχεδόν αποτρελάθηκε και μύρια όσα που συνέβησαν δεν στάθηκαν αρκετά για να τον εμποδίσουν να ολοκληρώσει το έργο. Ευτυχώς για τον κινηματογράφο.

Βαθμολογία: