
Η Αλίκη στις Πόλεις
- Alice in den Städten
- Alice in the Cities
- 1974
- Γερμανία
- Γερμανικά, Αγγλικά, Ολλανδικά
- Δραματική, Σινεφίλ, Ταινία Δρόμου
Ο Φίλιπ Βίντερ είναι ένας γερμανός δημοσιογράφος που ταξιδεύει στην Αμερική για να γράψει ένα άρθρο για τη χώρα, αλλά δεν τα καταφέρνει, φαίνεται πως η έμπνευσή του τον έχει εγκαταλείψει. Αποφασίζει να γυρίσει πίσω στη Γερμανία, κι ενώ βρίσκεται στο αεροδρόμιο γνωρίζει μια Γερμανίδα με την 9χρονη κόρη της. Η μητέρα έχει μια σύντομη δουλειά και ζητάει από τον Φίλιπ να προσέξει για λίγα λεπτά τη μικρή Άλις μέχρι να γυρίσει πίσω. Ο Φίλιπ μένει μόνος με τη μικρή για πολύ περισσότερο, καθώς η μητέρα δεν επέστρεψε ποτέ, και μια αθώα φιλία αναπτύσσεται μεταξύ τους, καθώς ταξιδεύουν στις ευρωπαϊκές πόλεις ψάχνοντας για τη γιαγιά της μικρής.
Σκηνοθεσία:
Wim Wenders
Κύριοι Ρόλοι:
Rudiger Vogler … Philip Winter
Yella Rottlander … Alice van Damm
Lisa Kreuzer … Lisa van Damm
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Wim Wenders
Παραγωγή: Joachim von Mengershausen, Wim Wenders
Μουσική: Can
Φωτογραφία: Robby Muller
Μοντάζ: Peter Przygodda
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Alice in den Stadten
- Ελληνικός Τίτλος: Η Αλίκη στις Πόλεις
- Διεθνής Τίτλος: Alice in the Cities
Άμεσοι Σύνδεσμοι
- Λάθος Κίνηση (1975)
- Στο Πέρασμα του Χρόνου (1976)
Παραλειπόμενα
- Πρώτο μέρος της Road Movie τριλογίας του Wenders.
- Σύμφωνα με τον Wenders, αυτή η τέταρτη του ταινία ήρθε σε πολύ κρίσιμο στάδιο της καριέρας του, που αναρωτιόταν αν έπρεπε να συνεχίσει να ασκεί την τέχνη του κινηματογράφου. Οι δύο πρώτες ταινίες του ήταν άμεσες αναφορές στους John Cassavetes και Alfred Hitchcock, ενώ η τρίτη μια διασκευή του Άλικου Γράμματος. Για πρώτη φορά εδώ ένιωσε ότι έκανε αυτό που μπορούσε μόνο ο ίδιος.
- Το σενάριο με τη μικρή ηρωίδα προήλθε από τις εμπειρίες του σταθερού συνεργάτη του, Peter Handke, που ήταν εργένης γονιός. Έντονη ήταν και η συγκεκριμένη επιρροή του βιβλίου του Handke, Short Letter Long Farewell, όπου ένας γερμανόφωνος ταξιδεύει ανά τις ΗΠΑ.
- Την εποχή που προετοιμάζονταν να περάσει στην παραγωγή, έτυχε να παρακολουθήσει το Χάρτινο Φεγγάρι του Peter Bogdanovich. Σοκαρισμένος είδε πολλά στοιχεία από αυτά που είχε κατά νου για την ταινία, και στιγμιαία ματαίωσε τη δημιουργία του. Ήταν ο Samuel Fuller που τον μετέπεισε, ενώ έκανε έπειτα και κάποιες σεναριακές αλλαγές για να γίνει πιο έντονη η διαφορά μεταξύ των δύο ταινιών.
- Γυρίστηκε με κάμερα 16 mm και κάδρο 1.66:1 wide-screen. Λόγω όμως των τηλεοπτικών αναγκών, το φιλμ μετατράπηκε σε 4:3 full-frame, και έπρεπε να περιμένει την αποκατάσταση του 2014 για να έρθει στην αρχική του μορφή.
- Οι σκηνές γυρίστηκαν με χρονολογική σειρά, αλλά όπως αποκάλυψε ο δημιουργός τελειώνοντας, το σενάριο γενικά αγνοήθηκε από όλους.
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Ως έμπνευση της στιγμής, ο Wenders συμπεριέλαβε τον Chuck Berry που εμφανίζεται στη Φρανκφούρτη να ερμηνεύει το Memphis, Tennessee. Παρόλα αυτά, η πλευρά του διάσημου τραγουδιστή απαίτησε χρήματα για τη συμπερίληψη του υλικού στο φιλμ, και τα οποία ο γερμανός δημιουργός δεν διέθετε. Τότε, προσέγγισε τον ντοκιμαντερίστα D.A. Pennebaker, κι εκείνος του έδωσε υλικό με τον Berry από συναυλία. Αυτό κόστισε πολύ λιγότερο στον Wenders, και το προτίμησε.
- Σύμφωνα με τον Irmin Schmidt των Can, το γερμανικό γκρουπ έπρεπε να βγάλει ολόκληρη τη σύνθεση της ταινίας δίχως να την έχει δει. Έπειτα από διάλογο με τον δημιουργό περί της προσέγγισης που επιθυμούσε, το γκρουπ ηχογράφησε ολόκληρο το σκορ σε μία ημέρα.
Κριτικός: Σταύρος Γανωτής
Έκδοση Κειμένου: 8/7/2008
Ο γερμανικός κινηματογράφος πέρασε, μέχρι σήμερα, δύο χρυσές δεκαετίες. Η πρώτη ήταν τα 1920 και η δεύτερη τα 1970. Στα δεύτερα πετυχαίνεται, καθυστερημένα, το καλλιτεχνικό γερμανικό θαύμα, και ένα νέο κύμα σκηνοθετών έρχεται να εδραιώσει έναν φιλοσοφικό τρόπο σκέψης που είχε χαθεί για πολλές δεκαετίες. Πάνω σε αυτή τη λογική, δεν είναι τυχαία η ιστορία της άτσαλης φιλίας ανάμεσα στο παλιό και το νέο…
Ένας δημοσιογράφος από τη Γερμανία βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και γυρίζοντας φορτώνεται ένα μικρό κοριτσάκι. Μαζί αναζητούν μια συγγενική στέγη για το μικρό παιδί, κάτι που αποδεικνύεται δύσκολο. Αυτή η απλή ιστορία δίνεται από τον Wim Wenders μέσω ελάχιστων σημαντικών διαλόγων, και επικεντρωμένη στη σχέση ανάμεσα στους δύο αυτούς ανθρώπους. Τρυφερός και στοργικός, αλλά ποτέ επιτηδευμένα υπερ-συναισθηματικός.
Την τέχνη του θα την αναπτύξει πάνω στην έννοια του Road-Movie, δηλαδή της ταινίας δρόμου. Γοητευμένος από το αμερικανικό αχανές τοπίο και τους φαρδείς δρόμους, αναζητεί εικόνες που θα τον διεγείρουν. Βρίσκει το νόημα στην έννοια μιας Ιθάκης, που παραμένει ιδεατή και καλύτερα είναι να μη βρεθεί ποτέ, για να απολαύσει περισσότερο ταξίδι. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, τεχνάζεται τρόπους να «χαθεί», λάθη που θα τον πάνε από λάθος δρόμο, ανθρώπους ανίκανους να του σταματήσουν την πορεία. Ο σκηνοθέτης έχει αναπτύξει μια ρομαντική σχέση με το ανόμοιο ζευγάρι, και δεν δείχνει θέληση να μοιραστεί και με άλλους αυτή την παρέα.
Η Ταινία Δρόμου είναι κάτι που θα σημαδέψει ολόκληρη την καριέρα του Wim Wenders. Η Αλίκη θα γίνει το άτυπο πρώτο μέρος μιας τριλογίας δρόμου, που θα συνεχιστεί με τα Λάθος Κίνηση (1975) και Το Πέρασμα του Χρόνου (1976). Το 1984, δε, θα κάνει την καλύτερη του ταινία, ενώνοντας το αμερικανικό τοπίο και τον δρόμο, στο Παρίσι, Τέξας.
Εν κατακλείδι, έχουμε αυθεντική ταινία δρόμου, που από κάποιο σημείο και μετά καταλαβαίνεις ότι δεν έχει νόημα η κατάληξη, αλλά αυτό το τώρα που ήδη ζεις. Ένα απλό σενάριο γίνεται εφαλτήριο και δικαιολογία για περιπλάνηση και συναισθηματισμό. Υπέροχη η παρουσία τόσο του ανέμελου Rudiger Vogler, όσο και της ευαίσθητης Yella Rottlander, κι ακόμα καλύτερη η χημεία ανάμεσα τους. Πάντα ανθρώπινο, αλλά ποτέ επιτηδευμένο στις προθέσεις του, με προσεχτική επεξεργασία της παιδικής ψυχοσύνθεσης. Τρομερή ασπρόμαυρη φωτογραφία από τον Robby Muller, που καθόλου τυχαία (κι από πλευράς επιρροών) έγινε ο αγαπημένος φωτογράφος του Jim Jarmusch.
Βαθμολογία:
Κριτικός: Σοφία Γουργουλιάνη
Έκδοση Κειμένου: 15/6/2010
O Wenders, το 1974, αποφασίζει να ασχοληθεί με ένα θέμα που παρότι στις μέρες μας έχει καταντήσει σχεδόν κλισέ, ήταν για την εποχή εκείνη κάτι το διαφορετικό. Και παρά τα χρόνια που έχουν περάσει, καταφέρνει να το προσεγγίσει με έναν τρόπο που ακόμη διατηρεί μια μαγεία και μια μοναδική πρωτοτυπία. Δεν μας δίνει εδώ μια ταινία δυνατή που θα συγκινήσει το εκάστοτε κοινό της, μας χαρίζει όμως ένα ιδιαίτερο ταξίδι. Και όχι δεν η Νέα Υόρκη, το Άμστερνταμ και η Γερμανία, είναι η φωτογραφία του Robby Muller και η σκηνοθεσία του Wenders. Καταφέρνει με έναν κόσμο τόσο λιτό να «πατήσει κάτω» εκατοντάδες παραγωγές, που κάπου ανάμεσα στα πανάκριβα κοστούμια και τους καλοπληρωμένους σταρ ξεχνούν να επενδύσουν στη δύναμη της εικόνας.
Αυτό που κάνει την ταινία ακόμη πιο ξεχωριστή είναι το σενάριο της, γιατί έχει ταυτόχρονα ένα μεγάλο πλεονέκτημα κι ένα μειονέκτημα. Ας αρχίσω από το κακό νέο: το σενάριο είναι το στοιχείο που κάνει την ταινία αρκετά δυσπρόσιτη και της προσδίδει έναν ελιτισμό. Όταν οι πρωταγωνιστές δεν μιλάνε παρά ελάχιστα, ακόμη και μια μεγάλη μερίδα του σινεφιλικού κοινού δεν θα γλιτώσει τα χασμουρητά. Οι αργοί αυτοί ρυθμοί είναι ακριβώς το στοιχείο που κάνει την ταινία να χάνει ένα μεγάλο μέρος της δύναμης που θα μπορούσε να έχει. Το καλό νέο, τώρα, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σενάριο-αυθεντικό έργο τέχνης. Αν οι διάλογοι σάς φανεί ότι δεν προωθούν υπόθεση και ότι είναι τελείως «άσχετοι» με τα όσα συμβαίνουν, να είστε σίγουροι ότι έχετε πέσει θύματα της καλοστημένης παγίδας του Wenders. Λίγη σκέψη θέλει και η παγίδα θα είναι πια παρελθόν, και το νόημα της ταινίας θα είναι όλο δικό σας να το κάνετε ό,τι θέλετε και να το ερμηνεύσετε όπως θέλετε…
Σίγουρα δεν είναι μια ταινία που απευθύνεται σε όλους, αν όμως μπορείτε να αντέξετε τους αργούς της ρυθμούς, να είστε βέβαιοι πως θα σας ανταμείψει…
Βαθμολογία: