5 Φορές το 2

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 30/4/2008

Το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης και της αδυναμίας των φύλων να ταυτιστούν συναισθηματικά, απασχολούσαν πάντα το σκηνοθέτη Francois Ozon. Ο τελευταίος μεγάλος του γαλλικού σινεμά όπως τα ξέραμε, στην πιο ώριμη σκηνοθετική του στιγμή, μέσα από μια εκ των ελάχιστων straight ταινιών της καριέρας του, ακροβατεί ανάμεσα στο εμφανές και το κεκαλειμένο. Ανάμεσα στο προφανές και το μυστηριακά δομημένο.

Το Πέντε Φορές το δύο μπολιασμένο με αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία, περίτεχνα διασκορπισμένα και καλά κρυμμένα, τμήμα του κινηματογραφικού σύμπαντος ενός σκηνοθέτη που ψάχνει να βρει πάντα τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι ποτέ δεν ζουν ευτυχισμένοι αποτελεί κατά μία έννοια φόρο τιμής σε εκείνους που ζουν όχι μόνο αντιλαμβανόμενοι τη διαφορετικότητά τους, αλλά και δεχόμενοι αυτή, απαλλαγμένοι από συντηρητισμούς, μικροαστικές αντιλήψεις και φόβους που δημιουργεί η σημερινή κοινωνική δομή.

Στο κατά Ozon «ευαγγέλιο» πέντε είναι τα στάδια των ανθρωπίνων σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ δύο ετεροφυλόφιλων (;) ατόμων και δύο οι βασικότεροι λόγοι της μοιραίας κατάληξης αυτών, η οποία επέρχεται μόνο μέσα από τη συναισθηματική σύγκρουση και ρήξη. Άντρας και γυναίκα, συνιστώσες δυνάμεις μιας αρχικά πετυχημένης συναισθηματικής μίξης, ενός ενιαίου κόσμου με κοινά βιώματα, αμφότεροι συμβάλουν στην ισοπέδωση αυτών, την ψυχική κατρακύλα και τη συναισθηματική απομόνωση. Επιλέγοντας μια αριστοτεχνικά δομημένη αντίστροφη κινηματογραφική ροή, αναλύει (μονόπλευρα;) με ακρίβεια τα πέντε αυτά στάδια, καταδύοντας ταυτόχρονα στην άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής και κατατάσσει τους θεατές σε κατηγορίες, προσδιοριζόμενες από τη στάση που αυτοί λαμβάνουν έναντι των προσώπων και το βαθμό επιείκειας και οίκτου που δείχνουν γι’ αυτά. Ο Ozon αφήνει να φανεί με ευκολία και για το ευρύτερο κοινό, ότι το βασικότερο μερίδιο ευθύνης για την επερχόμενη ρήξη κατέχει η Marion (Valeria Bruni Tedeschi). Καλύπτει τον Gilles (Stephane Freiss) με ένα συναισθηματικό πέπλο μυστηρίου, λόγο για τον οποίο, μαζί και με τις συναισθηματικές μεταπτώσεις αυτού, καθίσταται υπαίτιος των γεγονότων, αλλά εν τέλει υπονοεί ή απλά δηλώνει εμμέσως ότι η αδυναμία αυτού να προσδιορίσει τη σεξουαλική του ταυτότητα και η προσπάθεια που καταβάλει να αποκρύψει της όποιες επιθυμίες του μα και την πραγματική σεξουαλική του φύση, τον οδηγούν στον συναισθηματικό και ηθικό πάτο συμπαρασύροντας εκεί και την ίδια τη Marion.

Στάδιο 5ο: Ο χωρισμός – Ο Gilles και η Marion συναντώνται για τελευταία φορά μετά το συναινετικό διαζύγιο στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου και βιώνουν τις τελευταίες τους κοινές στιγμές, την τελευταία τους σεξουαλική συνεύρεση, η οποία μετατρέπεται σε ένα συζυγικό βιασμό, η πρώτη δοθείσα αφορμή για να αντιληφθεί κάποιος τις επιθυμίες του Gilles και την ψυχολογική φθορά της Marion.

Στάδιο 4ο: Η κοινή συμβίωση (η σύγκρουση) – Γύρω από το τραπέζι ένα ετεροφυλόφιλο και ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι συναντιόνται και ανταλλάσουν απόψεις και εμπειρίες. Μεταξύ των δεύτερων επικρατεί αληθινή σχέση και συναισθηματική κατανόηση. Μεταξύ των πρώτων ψέμα και θλίψη. Ο Gilles από ζήλια για την ευτυχία που βιώνει ο αδερφός του, ομολογεί ενώπιον τους πως συμμετείχε σε σεξουαλικό όργιο με τη συγκατάθεση και μπροστά στα μάτια της συζύγου του. Της προκαλεί θλίψη και δάκρυ και εμάς, από τη μια την εντύπωση πως αυτή θέλει να εξιλεωθεί για κάτι που διέπραξε και από την άλλη μας γεννά αμφιβολίες αν πρόκειται για πραγματικό περιστατικό ή επινοημένο από τη νοσηρή φαντασία του Gilles που κρύβει τα θέλω και τις επιθυμίες του. Ο Gilles διαβάζει, η Marion γέρνει στο πλάι και κοιμάται. Την κοιτάει και κάνει κι εκείνος το ίδιο. Υπό τους ήχους του υπέροχου Paolo Conte παρακολουθούμε τα πρόσωπα ανθρώπων που ζουν την ευτυχία και εκείνων που την επιδιώκουν. Και ο Ozon μας προσφέρει μια από τις ωραιότερες στιγμές στην ιστορία του κινηματογράφου που θα έκαναν και τον πιο επιφυλακτικό να αγαπήσει την 7η τέχνη.

Στάδιο 3ο: Η γέννηση – Η Marion γεννάει. Ο Gilles δεν είναι εκεί. Φοβισμένος από το γεγονός, αρνείται να αντικρίσει βρέφος και σύζυγο, αρνείται να πλησιάσει την πόρτα του νοσοκομείου. Απομονωμένος απέχει, εσκεμμένα καθυστερεί και σκέφτεται. Αμφισβητεί την πατρότητα, αφού θεωρεί ότι το νεογνό δε του μοιάζει, αρνείται να ταυτιστεί με αυτή την έννοια και φοβάται τη δέσμευση. Ή απλά πιστεύει (και για τους δικούς του λόγους) ότι αυτό το παιδί δε θα μπορούσε ποτέ να κομμάτι της σάρκας του, να είναι πραγματικά δικό του;

Στάδιο 2ο: Ο γάμος – Ο Gilles και η Marion παντρεύονται. Η Marion φοβάται. Η πρώτη νύχτα και πριν από την ερωτική πράξη βρίσκει το Gilles να έχει αποκοιμηθεί, χωρίς τη βοήθεια που θα μπορούσε να προσφέρει ένα αλκοολούχο ποτό, τη Marion να περιπλανάτε, να βλέπει ευτυχισμένα πρόσωπα, την παντοτινή αγάπη στο βλέμμα άλλων και να ανησυχεί για το δικό της μέλλον. Λίγα λεπτά μετά θα βρεθεί στην αγκαλιά ενός ξένου, θα τελέσει μοιχεία και θα ομολογήσει στο Gilles ότι τον αγαπά.

Στάδιο 1ο : Η γνωριμία – Η Marion ταξιδεύει ούσα συναισθηματικά εύθραυστη. Ο Gilles με τη σύντροφο του στο ίδιο μέρος με τη Marion. Η γνωριμία αναπόφευκτη. Ο Gilles κάνει έρωτα στη Valerie και εκείνη αντιδρά σα να βιώνει τα ίδια συναισθήματα με τη Marion στο στάδιο του χωρισμού. Οι νύχτες κυλούν και ο Gilles διαβάζει, η Valerie γέρνει στο πλάι και κοιμάται. Την κοιτάει και κάνει κι εκείνος το ίδιο (επαναλαμβανόμενη σκηνή με διαφορετικά πρόσωπα). Η επερχόμενη ρήξη κάτι παραπάνω από εμφανής. Ο Gilles και η Marion συναντιόνται στην παραλία, βαδίζουν μαζί προς τη θάλασσα που μοιάζει ήρεμη και βυθίζονται σε αυτή υπό το φως του ήλιου που δύει…

Όπως και να δείτε το 5 x 2, όποια είδους στάση και αν κρατήσετε απέναντι σε πρόσωπα και γεγονότα, όποια κι αν είναι η άποψή σας, σίγουρα θα βρείτε 5 x 2 λόγους που θα σας επιβεβαιώνουν συνεχώς.

Βαθμολογία: