
Θρίαμβος για τον Γιώργο Λάνθιμο στο Φεστιβάλ Βενετίας!
Συντάκτης: Γιώργος Σπανός
Το φετινό 80ό Φεστιβάλ Βενετίας έριξε χθες αυλαία με τις απονομές των μεγάλων βραβείων του και τα προγνωστικά έπεσαν απόλυτα μέσα, με τον Γιώργο Λάνθιμο να κατακτά θριαμβευτικά τον Χρυσό Λέοντα για το “Poor Things”, επάξια σύμφωνα με τη συντριπτική κριτική πλειοψηφία. Έτσι, μετά τον Θόδωρο Αγγελόπουλο (Χρυσός Φοίνικας 1998 για το «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα») και τον Κώστα Γαβρά (Χρυσός Φοίνικας 1982 για το “Αγνοούμενος”), γίνεται ο τρίτος μόλις έλληνας σκηνοθέτης που γράφει ιστορία κερδίζοντας το πρώτο βραβείο σε κάποιο από τα μεγάλα διεθνή φεστιβάλ, και ο πρώτος που κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα! Το “Poor Things” ξεχώρισε από νωρίς στο διαγωνιστικό, συγκεντρώνοντας τον ενθουσιασμό κοινού και κριτικών, και όσο περνούσαν ο μέρες ήταν εμφανές ότι δύσκολα θα μπορούσε κάποια άλλη ταινία να το φτάσει. Το μεταμοντέρνο γοτθικό παραμύθι του Λάνθιμου για μια βικτωριανή γυναίκα με σώμα ενήλικης και μυαλό παιδιού, η πιο αναπολογητικά σουρεαλιστική κωμωδία του, έχει στο επίκεντρό του θέματα όπως η σεξουαλική ελευθερία, η γυναικεία χειραφέτηση, οι υποκριτικές κοινωνικές προκαταλήψεις και (αυτο)περιορισμοί, και αιχμή του δόρατος τη λανθιμική μούσα Emma Stone σε μια ερμηνεία που όμοιά της δεν έχουμε ξαναδεί. Θα κερδίσει άραγε η ταινία και τους πιο επιφυλακτικούς απέναντι στον πρωτότυπο σκηνοθέτη; Το “Poor Things” έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες στις 4 Ιανουαρίου του 2024 και αναμφίβολα θα αποτελέσει το “talk of the town” των αρχών του νέου έτους, ενώ σίγουρα βάζει και ισχυρή υποψηφιότητα για τα Oscars.
Το δεύτερο βραβείο (Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής) κατέκτησε το έτερο μεγάλο φαβορί, ο ανθρωποκεντρικός Ruysuke Hamaguchi, για το χαμηλότονο και αινιγματικό οικολογικό δράμα “Evil Does Not Exist”. Ο Ιάπωνας μπορεί να μην έφυγε ούτε από τη Βενετία με το πρώτο βραβείο στις αποσκευές του, όμως, με σημαντικές διακρίσεις διαδοχικά σε όλα πλέον τα μεγάλα φεστιβάλ, θα είναι σίγουρος ότι η εξαιρετική ποιότητά του αναγνωρίζεται ήσυχα, όπως οι ταινίες του. Το “Evil Does not Exist” κέρδισε επίσης το σημαντικό βραβείο FIPRESCI της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου.
Το τρίτο βραβείο (Ειδικό Βραβείο τη Επιτροπής) πήγε στην Πολωνή βετεράνο Agnieszka Holland και στο “Green Border”, ένα, στρατευμένο με τον ανθρωπισμό, σκληρά ρεαλιστικό πολιτικό δράμα για την συνεχιζόμενη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στα πολωνικά σύνορα. Διόλου τυχαία, οι αρχές της χώρας έθεσαν εμπόδια στην ολοκλήρωση της ταινίας και τελικά την χαρακτήρισαν ως αντεθνική «προπαγάνδα».
Με το προσφυγικό καταπιάνεται και ο Matteo Garrone στο “Io Capitano” («Εγώ, Καπετάνιος», σε σπαστά ιταλικά), με τρόπο πιο ποιητικό, ακολουθώντας την αβέβαιη οδύσσεια δύο νεαρών αφρικανών μέσα από την αχανή έρημο και την αδυσώπητη θάλασσα, με προορισμό τη φαντασιακή «γη της επαγγελίας» της Ευρώπης. Η, κατά τα λεγόμενα, ίσως καλύτερη ταινία του Ιταλού βραβεύτηκε με τον Αργυρό Λέοντα (βραβείο σκηνοθεσίας) και ο νεαρός πρωταγωνιστής της, Seydou Sarr, με το Βραβείο Marcello Mastroianni (για πρωτοεμφανιζόμενο ηθοποιό). Επιπλέον, κυριολεκτικά σάρωσε όλα τα ιταλικά ανεξάρτητα βραβεία.
Βραβείο Volpi Καλύτερης Γυναικείας και Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας κατέκτησαν αντίστοιχα η Cailee Spaeny για τον ρόλο της Priscilla, γυναίκας του Elvis Presley, στην βιογραφική ταινία της Sofia Coppola, που κατά τα άλλα δεν εντυπωσίασε, και ο Peter Sarsgaard για την ερμηνεία ενός άνδρα με πρόωρη άνοια που ξανασυναντά μια παλιά γνωστή στο ψυχολογικό δράμα “Memory” του Michel Franco.
Η ευφάνταστη μαύρη κωμωδία “El Conde”, με τον στυγερό δικτάτορα Pinochet ως απέθαντο φάντασμα του φασισμού πάνω από τη Χιλή, παρόλο που θεωρήθηκε άνιση από πολλούς κριτικούς, χάρισε στον Pablo Larrain και τον συν-σεναριογράφο του, Guillermo Calderón, το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου.
Ταινία που απέσπασε ιδιαίτερα θετικές κριτικές, αλλά έμεινε εκτός βραβείων, ήταν το “La Bête” του Bertrand Bonello, όπου ο αιώνιος έρωτας του “Cloud Atlas” συναντά τις φουτουριστικές δυστοπίες του Cronenberg και του Ballard, σε μια δυσοίωνη προφητεία για το μέλλον της ανθρώπινης κατάστασης μέσα στο αυξανόμενα τεχνολογικό περιβάλλον.
Το ρομαντικό “Hors Saison” του Stéphane Brizé συγκίνησε ιδιαίτερα με το αυθεντικό συναίσθημά του, αλλά επίσης δεν βραβεύτηκε. Με άδεια χέρια έφυγε και ο David Fincher (“The Killer”).
Συνοπτικά, το φετινό πρόγραμμα της Βενετίας θεωρήθηκε κάπως μέτριο, με αρκετές πάντως καλές ταινίες που ξεχώρισαν, και που ήταν αυτές που βραβεύτηκαν τελικά, πολλούς mainstream τίτλους που δεν βραβεύτηκαν, και μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον. Μετά και από τις Κάννες, και η Βενετία επιβεβαιώνει ότι θα έχουμε μια πολύ γεμάτη κινηματογραφική σεζόν.
Εκτός διαγωνιστικού, ξεχώρισε η νέα ταινία του Richard Linklater, “Hit Man”, που συνδυάζει φιλοσοφικά θέματα με κωμωδία δράσης. Πολλοί αναρωτήθηκαν για ποιον λόγο δεν συμπεριλήφθηκε στον συναγωνισμό. Μέγιστη απογοήτευση του Φεστιβάλ, ίσως και της χρονιάς ολόκληρης, ήταν η επιστροφή του 90χρονου Roman Polanski με την κωμωδία “The Palace”, που «θάφτηκε» ομόφωνα από τους κριτικούς. Πολύ κρίμα αν αυτό αποδειχθεί το κύκνειο άσμα του θρυλικού δημιουργού. Τέλος, ιδιαίτερα θετικό ήταν το κριτικό consensus για το “Coup de Chance” του αγαπημένου (ναι, ακόμα) Woody Allen, τον οποίον είχαμε τη χαρά να υποδεχθούμε στην Αθήνα τις προηγούμενες μέρες για την avant-première της ταινίας του στο Ζάππειο, αλλά και για τη συναυλία του στο Ηρώδειο. Το “Coup de Chance” («Γυρίσματα της Τύχης»), κατά κοινή ομολογία η καλύτερη ταινία του Woody της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον, θα προβληθεί στις ελληνικές αίθουσες στο τέλος Σεπτεμβρίου.