Συντάκτης: Γιώργος Σπανός

Καθώς το καλοκαίρι οδεύει προς το τέλος του, οι τυχεροί παραθεριστές επιστρέφουν από τις διακοπές και τα σινεμά συνεχίζουν να κάνουν χρυσές δουλειές χάρη στο εμπορικό φαινόμενο “Barbenheimer”, στη Βενετία αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη οι πυρετώδεις προετοιμασίες για τη διεξαγωγή του μεγάλου ετήσιου φεστιβάλ κινηματογράφου που θα διεξαχθεί από την ερχόμενη Τετάρτη 30 Αυγούστου ως και τις 9 Σεπτεμβρίου. Υπό τη διεύθυνση του Alberto Barbera, και με τον προγραμματισμό ταινιών να έχει ανακοινωθεί από τον προηγούμενο μήνα, το φετινό Φεστιβάλ Βενετίας έχει φροντίσει να είναι πλούσιο σε “arthouse”, κυρίως ευρωπαϊκές επιλογές, αλλά και ταυτόχρονα να κλείνει το μάτι και σε περισσότερο εμπορικούς και λαμπερούς αμερικανικούς τίτλους. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, η Βενετία έχει στρατηγικά επιλέξει να είναι σαφώς το πιο «οσκαροκεντρικό» φεστιβάλ σε σχέση με Κάννες και Βερολίνο (αρκεί να κοιτάξει κανείς τους Χρυσούς Λέοντες των τελευταίων έξι ετών), και σε μια αμοιβαία επωφελή άτυπη «σύμπραξη», αποτελεί βασική δεξαμενή για τα Oscars και όχημα ανάδειξης επίδοξων οσκαρικών φαβορί, ενώ εκείνο εξασφαλίζει για τον εαυτό του λάμψη και προβολή από τους μεγάλους αμερικανούς σταρ. Κάτι που φέτος εν μέρει θα περιοριστεί λόγω της απεργίας των ηθοποιών, η οποία πάντως, σε αντίθεση με τις προβλέψεις, δεν επηρέασε ιδιαίτερα τον προγραμματισμό των ταινιών από τον Barbera. Παρακάτω συνοψίζουμε όσα γνωρίζουμε για τις ταινίες που θα κάνουν πρεμιέρα στο Φεστιβάλ.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Οι Αμερικανοί

Από τις Ηνωμένες Πολιτείες, λοιπόν, θα δώσουν το «παρών», έστω και χωρίς τους ηθοποιούς τους μάλλον, ο David Fincher, που αξίζει να προσέξουμε, με το, πολυαναμενόμενο για αρκετούς, ψυχολογικό θρίλερ δράσης-εκδίκησης “The Killer” (στο στοιχείο του δηλαδή), ο Michael Mann με μια βιογραφία του Enzo “Ferrari” (λες και μας έλειπαν οι βιογραφίες επιχειρηματιών – γκρίζες διαφημίσεις brands) με τους Adam Driver και Penélope Cruz, και ο Bradley Cooper με το, επίσης βιογραφικό, “Maestro”, για τη σχέση του διάσημου ομοφυλόφιλου συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας, Leonard Bernstein, με τη γυναίκα του, τους οποίους υποδύονται ο ίδιος ο Cooper και η Carey Mulligan. Ακόμα, θα δούμε την Sofia Coppola με άλλη μία pop αισθητικής βιογραφία της γυναίκας του Elvis Presley, “Priscilla”, ταινία για την οποία δεν ακούμε και τα καλύτερα, και την Ava DuVernay με το “Origin”, μια μελέτη για τον διαχρονικό ρατσισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες, βασισμένη στο βιβλίο “Caste: The Origins of Our Discontents” της δημοσιογράφου Isabel Wilkerson. Στη Βενετία επιστρέφει με μια αμερικάνικη παραγωγή (“Memory”) και ο Μεξικανός Michel Franco, που είχε προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις το 2020 για το “New Order”.

Ο μοναδικός διαγωνιζόμενος από τη Νότια Αμερική θα είναι ο αξιόλογος Pablo Larraín, ειδικευμένος στις φορμαλιστικά αντισυμβατικές βιογραφίες (“Neruda”, “Spencer”), που αυτή τη φορά συμμετέχει με αξιώσεις με τη μαύρη κωμωδία – σάτιρα τρόμου “El Conde”. Στο σύμπαν της ταινίας, ο διαβόητος δικτάτορας της Χιλής Augusto Pinochet δεν έχει πεθάνει, παρά είναι ένα βαμπίρ 250 ετών που, έχοντας χορτάσει αίμα, πλέον αποζητά τον θάνατο λόγω της ατίμωσης προς το πρόσωπό του, ώσπου κάνει μια νέα γνωριμία που θα του αναζωπυρώσει την όρεξη για «ζωή» και… αντεπαναστατική δράση. Σκόρδα…

Δυνατά arthouse φαβορί

Ως φαβορί έρχεται ο Γιώργος Λάνθιμος στο Lido, με μια ταινία πάντως που προβλέπεται να διχάσει. Το “Poor Things”, μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Σκωτσέζου Alasdair Gray, είναι οπωσδήποτε ένα στοίχημα για αυτόν, αφού, όπως θα διαπιστώσει κανείς βλέποντας το σουρεαλιστικό trailer της ταινίας, αποτελεί μια σαφή στυλιστική αναχώρηση από το ως τώρα έργο του. Και το πράγμα γίνεται ακόμα πιο αλλόκοτο διαβάζοντας το σενάριο: στη Βικτωριανή Βρετανία, η νεαρή Bella Baxter (Emma Stone, σταθερά) επιστρέφει στη ζωή με τον εγκέφαλό της να έχει αντικατασταθεί από αυτόν του αγέννητου παιδιού της από έναν παρανοϊκό επιστήμονα (Willem Dafoe) (που, όχι, δεν τον λένε Frankenstein). Η γυναίκα-βρέφος, χωρίς παρελθόν, απελευθερωμένη από κάθε κοινωνικό περιορισμό και με ακόρεστη επιθυμία να γνωρίσει τον κόσμο, το σκάει με έναν άλλον άνδρα (Mark Ruffalo) για να γυρίσει τις ηπείρους.

Μια νέα δουλειά του Γιώργου Λάνθιμου είναι κάθε φορά σημαντικό γεγονός, όμως η ταινία που, κάποιοι τουλάχιστον, περιμένουμε με τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό από αυτό το φεστιβάλ είναι το “Evil Does Not Exist” του σπουδαίου Ryusuke Hamaguchi, προερχόμενου από τον διπλό θρίαμβο του 2021 με τα εξαιρετικά “Ιστορίες της Τύχης και της Φαντασίας” και “Drive my Car” (που είναι αδιανόητο ότι έχασε τον Χρυσό Φοίνικα από το “Titane”…). Η συμμετοχή και μόνο του Ιάπωνα στη φετινή Βενετία ήταν μεγάλη ευχάριστη έκπληξη, αφού, ελλείψει πληροφοριών, λίγοι περίμεναν ότι θα έχει φέτος έτοιμη νέα δουλειά. Στην ταινία λοιπόν, και σύμφωνα με την περιγραφή, η γαλήνη ενός μικρού ειδυλλιακού χωριού, χαμένου βαθιά μέσα στο δάσος, διαταράσσεται από την επικείμενη κατασκευή ενός χώρου πολυτελούς camping για τουρίστες, που πρόκειται να καταστρέψει την οικολογία και την αγνότητα του τοπίου και να ανατρέψει τη ζωή των κατοίκων. Μάλιστα, αργότερα μέσα στη χρονιά θα κυκλοφορήσει και μια μικρού μήκους εκδοχή της ταινίας, χωρίς διαλόγους και μόνο με μουσική συνοδεία. Ήδη βραβευμένος σε Κάννες, Βερολίνο και Λοκάρνο, οι πιθανότητες του Hamaguchi να συμπληρώσει τη συλλογή του είναι μεγάλες.

Γυναικεία κοινωνική ευαισθησία

Με επίκαιρα κοινωνικά θέματα καταπιάνονται οι δύο γυναικείες συμμετοχές από την Πολωνία. Η βετεράνος Agnieszka Holland έρχεται με το “Green Border”, για μια οικογένεια Σύρων προσφύγων που, στα σύνορα Πολωνίας και Λευκορωσίας, βρίσκονται παγιδευμένοι στη μέση γεωπολιτικών παιχνιδιών. Η Małgorzata Szumowska θα παρουσιάσει το “Woman Of”, που ακολουθεί μέσα στα χρόνια έναν άνδρα, σύζυγο και πατέρα, που αρχίζει να νιώθει δυσφορία ως προς το φύλο του.

Τελευταία, αλλά διόλου αμελητέα, από τις συνολικά πέντε σκηνοθέτιδες του διαγωνιστικού, η Βελγίδα Fien Troch έρχεται με το δραματικό “Holly”, στο οποίο ένα κορίτσι που είχε κάποιο προαίσθημα την ημέρα που το σχολείο της τυλίχτηκε στις φλόγες με αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών μαθητών, γίνεται το επίκεντρο και η παρηγοριά της τραυματισμένης κοινότητας.

Απρόβλεπτα outsiders

Η πιο αινιγματική υπόθεση της φετινής Βενετίας δεν είναι άλλη από το ασπρόμαυρο «κβαντικό θρίλερ» “The Theory of Everything” του νέου Γερμανού σκηνοθέτη Timm Kröger. Η επίσημη περιγραφή: «1962. Ένα συνέδριο φυσικής στις Άλπεις. Ένας Ιρανός προσκεκλημένος. Ένας μυστηριώδης πιανίστας. Παράξενα σύννεφα στον ουρανό και ένα βροντώδες μυστήριο κάτω από το βουνό.»

Ο ακατάτακτος Δανός Nikolaj Arcel, που ακροβατεί από κωμωδίες σε πολιτικά θρίλερ και επιστημονική φαντασία, παρουσιάζει αυτή τη φορά ένα δράμα εποχής. Στο “The Promised Land”, στα μέσα του 18^ου αιώνα παραχωρείται από τον βασιλιά μια έκταση γης σε έναν φτωχό στρατιώτη. Εκεί όμως αυτός κάνει εχθρό έναν αδίστακτο ιδιοκτήτη. Πρωταγωνιστεί ο αγαπημένος Mads Mikkelsen.

Και οι δύο προηγούμενες ταινίες θα έρθουν στη Βενετία με αρκετό θετικό buzz γύρω τους.

Οι Γάλλοι

Ο Stéphane Brizé, ιδιαίτερα αξιόλογος εκπρόσωπος του κινηματογραφικού κοινωνικού ρεαλισμού που ευδοκιμεί στη Γαλλία, μετά το «Ένας Άλλος Κόσμος» (στην Ελλάδα από 7 Σεπτεμβρίου) επιστρέφει στη Βενετία με το “Hors Saison”, αυτή τη φορά ένα ρομαντικό δράμα για ένα χωρισμένο ζευγάρι που μετά από πολλά χρόνια ξανασυναντιέται τυχαία σε ένα σπα.

Το sci-fi μελόδραμα “The Beast” του Bertrand Bonello εκτυλίσσεται σε ένα κοντινό μέλλον όπου τα ισχυρά συναισθήματα θεωρούνται απειλή και ακολουθεί μια γυναίκα (Léa Seydoux) που αποφασίζει να τα ξεφορτωθεί επιστρέφοντας στις προηγούμενες ζωές της, όπου συναντά έναν άνδρα που νιώθει σαν να τον ήξερε από πάντα. Ακούγεται ότι θα είναι από τους δυνατούς τίτλους του φεστιβάλ.

Τέλος, «ο πιο Χολυγουντιανός από τους Γάλλους σκηνοθέτες», Luc Besson, αγαπητός στην Ελλάδα για το «Απέραντο Γαλάζιο», φέρνει το “Dogman”, την ιστορία ενός κακοποιημένου αγοριού που αγαπά τα σκυλιά.

Και, φυσικά, οι Ιταλοί

Τέλος, επειδή η Βενετία είναι και ιταλικό φεστιβάλ, από τη «σοδειά» δεν μπορεί να λείπουν και οι εγχώριοι δημιουργοί, έξι σε αριθμό, με σημαντικότερο τον Matteo Garrone που έρχεται με το “Io Capitano”, που ακολουθεί το ταξίδι δύο παιδιών από την Αφρική στην Ευρώπη και περιγράφεται ως «μια σύγχρονη Οδύσσεια μέσα από τους κινδύνους της ερήμου, της θάλασσας και τις αμφισημίες της ανθρώπινης ψυχής». Οι υπόλοιποι είναι οι Stefano Sollima (“Adagio”) (με τους Pierfrancesco Favino και Toni Servillo), Edoardo De Angelis (“Comandante”) (ταινία έναρξης), Pietro Castellitto (“Enea”), Saverio Costanzo (“Finalmente l’alba”) και Giorgio Diritti (“Lubo”).

Τη φετινή κριτική επιτροπή που θα απονείμει τα μεγάλα βραβεία του Φεστιβάλ απαρτίζουν οι διακεκριμένοι (αρκετοί εξ’ αυτών στη Βενετία) σκηνοθέτες Damien Chazelle (πρόεδρος), Martin McDonagh, Jane Campion, Laura Poitras, Mia Hansen-Løve, Santiago Mitre και Gabriele Mainetti και οι ηθοποιοί Saleh Bakri και Shu Qi.

ΕΚΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον φέτος παρουσιάζει και το μη-διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ, όπου συναντούμε ταινίες που προκαλεί μια κάποια εντύπωση (ή και όχι) το ότι έμειναν εκτός.

Καταρχάς, εκεί συναντάμε το “Coup de Chance” του Woody Allen, ο οποίος τα τελευταία χρόνια απουσίαζε από το ετήσιο ραντεβού του με τους σινεφίλ, που τηρούσε αδιαλείπτως εδώ και δεκαετίες με αποτέλεσμα να τον θεωρούμε δεδομένο. Πόσοι δεν ανυπομονούσαμε κάθε χρόνο για την καινούργια ταινία του, αγαπώντας να σχολιάζουμε ότι, πια, μόνο επαναλαμβάνει τον εαυτό του, αλλά και με την ενδόμυχη ελπίδα ότι αυτή θα είναι η ταινία που θα φτάσει τα παλιά μεγαλεία του -και κάποιες φορές όντως τα προσέγγιζε. Τίποτα όμως δεν είναι δεδομένο και ο Woody είναι 88 ετών, κουρασμένος, και με το νέο δόγμα «κατηγορία=ενοχή» σε βάρος του. Πάντως για το “Coup de Chance”, τη μοναδική του γαλλόφωνη ταινία, που διαδραματίζεται στο Παρίσι και παρομοιάζεται με το “Match Point”, ακούγονται τα καλύτερα. Μήπως είναι αυτή η ύστερη μεγάλη ταινία του που περιμέναμε χρόνια; Στην Ελλάδα θα πάρουμε την απάντηση στις 28 Σεπτεμβρίου.

Στη Βενετία, εκτός διαγωνιστικού θα βρεθεί και ο ακούραστος 90χρονος Roman Polanski, παρά τις αντιδράσεις που συνεχίζει να προκαλεί η περίπτωσή του. Ο θρυλικός σκηνοθέτης, που είχε αποσπάσει σημαντικά βραβεία και πολύ καλές κριτικές και για την προηγούμενη ταινία του, «Κατηγορώ…!» (2019), επιστρέφει με τη μαύρη κωμωδία “The Palace”, η οποία διαδραματίζεται σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο στις Ελβετικές Άλπεις, όπου σε ένα πάρτι την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 2000 τα γεγονότα παίρνουν απρόοπτη τροπή. Η ελπίδα του συντάκτη, καθώς φέτος ίσως να είναι και η τελευταία ευκαιρία να γιορτάσουμε νέες ταινίες αυτών των θρύλων όσο εκείνοι βρίσκονται εν ζωή, είναι να μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε τον καλλιτέχνη από τον άνθρωπο και να τιμήσουμε τουλάχιστον τον πρώτο όπως του αξίζει…

Και, ενώ μαίνεται η συζήτηση περί της «ακύρωσης» ή μη των προαναφερθέντων, «έφυγε» πριν λίγες μέρες στα 88 του και ο William Friedkin (“The French Connection”, «Ο Εξορκιστής»), μέλος και εκείνος αυτής της μεγάλης γενιάς των ατίθασων φερέλπιδων νέων που από τα τέλη των 60s άλλαξαν για πάντα το αμερικανικό, και όχι μόνο, σινεμά. Η τελευταία ταινία του, “The Caine Mutiny Court-Martial”, θα κάνει πρεμιέρα εκτός διαγωνιστικού στη Βενετία, που σίγουρα θα επιφυλάξει ειδική τιμή στον σημαντικό σκηνοθέτη.

Στο Lido θα φέρει και ο Richard Linklater την κωμωδία δράσης του, “Hit Man”. Ο αγαπημένος δημιουργός της σπουδαίας τριλογίας «Πριν το Ξημέρωμα/Ηλιοβασίλεμα/Μεσάνυχτα» μάς είχε και πέρυσι χαρίσει το απολαυστικά νοσταλγικό “Apollo 10½”, που αξίζει να το αναζητήσετε.

Η 90χρονη κυρία του Ιταλικού σινεμά, Liliana Cavani, που θα βραβευτεί με τον φετινό τιμητικό Χρυσό Λέοντα για το σύνολο του έργου της, θα παρουσιάσει στη Βενετία και την νέα ταινία της, “L’ordine del tempo”, με θέμα τη ροή του χρόνου λίγο πριν το τέλος του κόσμου (!), εμπνευσμένη από ένα επιστημονικό βιβλίο του θεωρητικού φυσικού Carlo Rovelli.

Τέλος, για τους fans του, ο Harmony Corine ετοιμάζει το τελείως πειραματικό (ή απλά ανυπόφορο) “Aggro Dr1ft”, γυρισμένο σε υπέρυθρο, ενώ, για όποιον ενδιαφέρεται να δει και δεύτερη ταινία του Wes Anderson φέτος, πρεμιέρα θα κάνει και το “The Wonderful Story of Henry Sugar”, μικρού μήκους, διάρκειας 37 λεπτών, βασισμένο στην ομότιτλη συλλογή ιστοριών του Roald Dahl.