Συντάκτης: Γιώργος Σπανός

Αναμένοντας από τα τέλη του καλοκαιριού στις αίθουσες τις μεγάλες ταινίες της νέας σεζόν και βιώνοντας, εν μέσω θερινής ραστώνης, και τη συνηθισμένη κινηματογραφική ξηρασία της εποχής, ρίχνουμε μια ματιά σε αυτά που μας ετοιμάζουν για τα φεστιβάλ του 2024 μερικοί από τους σημαντικότερους εν ενεργεία δημιουργούς του σινεμά. Κρίνοντας και μόνο από τα ονόματα, είναι προφανές ότι μετά τη φετινή, και η επόμενη χρονιά προοιωνίζεται εντυπωσιακή.

Francis Ford Coppola (“Megalopolis”)

Ο 84χρονος θρύλος, μετά από χρόνια κινηματογραφικής απραξίας, έχει μια τελευταία (;) κουβέντα να πει και αυτό από μόνο του είναι λόγος προσμονής για κάθε λάτρη του σινεμά. Και ακόμα περισσότερο όταν μαθαίνουμε ότι το project του δημιουργού των επικών «Αποκάλυψη Τώρα» και της τριλογίας του «Νονού» είναι και το πιο φιλόδοξο της μεγάλης καριέρας του και όνειρό του από τη δεκαετία του 80, που λόγω οικονομικών δυσκολιών μόνο τώρα μπόρεσε να πραγματοποιηθεί και μάλιστα με χρήματα που έβαλε ο ίδιος. Ο λόγος για το “Megalopolis”, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ένα πολιτικό δράμα επιστημονικής φαντασίας που διαδραματίζεται σε μια φουτουριστική Νέα Υόρκη όπου, μετά από μία ολοκληρωτική καταστροφή, η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά στο ερώτημα πώς θα πρέπει να δομήσει τη νέα κοινωνία του μέλλοντος. Ο Coppola έχει δηλώσει ότι οι ιδέες της ταινίας του είναι επηρεασμένες από σημαντικούς όσο και πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους στοχαστές, όπως ο αναρχικός David Graeber (“Bullshit Jobs”), ο Francis Fukuyama του «Τέλους της Ιστορίας» και ο νομπελίστας Herman Hesse. Άνθρωποι στο πλευρό του Coppola την περιέγραψαν ως «ο Καίσαρας συναντά το Blade Runner». Αυτό θα πει μεγαλεπήβολο όραμα! Στην κυνική εποχή μας όπου σπαταλούνται από executives δισεκατομμύρια σε κονσερβοποιημένα «προϊόντα» άμυαλης διασκέδασης, μια τέτοια ταινία έρχεται να καλύψει ένα τεράστιο κενό. Έχουμε κάθε λόγο να ευχόμαστε το όραμα του Coppola να επιτύχει. Το “Megalopolis” βρίσκεται σε φάση post-production και πιθανότατα θα  κάνει πρεμιέρα στις επόμενες Κάννες.

Bong Joon-ho (“Mikey 17”)

Στα χνάρια της επιστημονικής φαντασίας θα κινηθεί μετά τον θρίαμβο των σπουδαίων «Παρασίτων» και ο Bong Joon-ho, είδος με το οποίο έχει καταπιαστεί και στο παρελθόν με το “Snowpiercer”. Πρωταγωνιστής στη νέα του ταινία θα είναι ο… Mikey 17 (Robert Pattinson), ένας «Αναλώσιμος» που συμμετέχει σε μια αποστολή αποικισμού του παγωμένου πλανήτη Niflheim. Ως «Αναλώσιμος», ο Mikey 17 χρησιμοποιείται σε επικίνδυνες αποστολές αυτοκτονίας και μετά από κάθε θάνατό του το σώμα του αναδημιουργείται με τις αναμνήσεις του ακέραιες. Από τις μικρότερες -και καλύτερες- κορεατικές παραγωγές του ως τις μεγαλύτερες αγγλόφωνές του, το πολιτικό σχόλιο έβρισκε πάντα θέση στις ταινίες του Bong Joon-ho (με αποκορύφωμα βέβαια την αριστουργηματική ταξική αλληγορία των «Παρασίτων») και δεν περιμένουμε το “Mikey 17” να αποτελέσει εξαίρεση. Η ταινία βρίσκεται σε φάση post-production και ορισμένοι δημοσιογράφοι που τον Ιούνιο είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν ένα πρώτο cut δήλωσαν εντυπωσιασμένοι. Η ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες έχει ανακοινωθεί για τις 29 Μαρτίου 2024, αλλά, δεδομένου ότι οι Κάννες περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες τον τιμημένο με τον Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτη, το πιθανότερο είναι αυτή να αναβληθεί για μετά τον Μάιο.

David Cronenberg (“The Shrouds”)

Από τους πιο παρεξηγημένους από το ευρύ κοινό σκηνοθέτες ο David Cronenberg. Δε θα μπορούσε άλλωστε να είναι και διαφορετικά για τον «πατέρα» του σωματικού τρόμου, που, όμως, σόκαρε, όχι τόσο με τις εικόνες του όσο με τις ιδέες από πίσω τους. Η πιο πρόσφατη κατάθεσή του ήταν τα οραματιστικά «Εγκλήματα του Μέλλοντος», ταινία ίσως όχι απόλυτα επιτυχημένη, αλλά από πλευράς φιλοσοφικού βάθους εφάμιλλη των κορυφαίων του (“Crash”, ”Videodrome”), θίγοντας θέματα βιοηθικής και τρανσ-ουμανισμού. Τώρα μαθαίνουμε ότι ο Καναδός έχει ήδη ολοκληρώσει τα γυρίσματα της επόμενης ταινίας του με τίτλο “The Shrouds” και θέμα, πιο κεντρικά από ποτέ, τον θάνατο, την υπέρτατη σωματική μεταμόρφωση που τόσο απασχολεί το έργο του. Είναι εμφανές ότι ο 80χρονος Cronenberg, που πριν λίγα χρόνια έχασε και τη σύζυγό του, σκέφτεται όλο και περισσότερο τον θάνατο και αυτό δεν θα μπορούσε παρά να έχει αντίκτυπο στις ταινίες του. Στο “The Shrouds” λοιπόν, ένας εκατομμυριούχος που πενθεί για τον θάνατο της γυναίκας του αποφασίζει να κατασκευάσει μια συσκευή που επιτρέπει σε αυτούς που έμειναν πίσω να παρακολουθούν το σώμα του νεκρού αγαπημένου τους να αποσυντίθεται… Οι εξελίξεις όμως θα τον αναγκάσουν να επανεξετάσει τη μνήμη της σχέσης του με τη νεκρή γυναίκα του και να προσπαθήσει να κάνει μια νέα αρχή. Είναι για όλους; Σίγουρα όχι. Θα αξίζει; Cronenberg είναι αυτός!

Sean Baker (“Anora”)

Από τις πιο σπουδαίες φωνές του σύγχρονου ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, ο Sean Baker έχει χτίσει ένα ανθρωποκεντρικό, κοινωνικό σινεμά ηρώων που επιβιώνουν στο περιθώριο του αμερικανικού ονείρου, περιμένοντας πότε, ίσως, θα πιάσουν την καλή, κάνοντας περιστασιακές δουλειές και συνηθέστερα ως σεξεργάτες/τριες. Με μεγάλη φρεσκάδα και ενέργεια, με ενσυναίσθηση αλλά όχι εξιδανίκευση των χαρακτήρων του, έχει φτιάξει μια μοντέρνα ποίηση του αμερικανικού λούμπεν. Οι ταινίες του, εκτός από το εξαιρετικό “The Florida Project”, για ακατανόητους λόγους δυστυχώς δεν έχουν βρει το δρόμο για τους ελληνικούς κινηματογράφους και έχουν προβληθεί μόνο στο πλαίσιο φεστιβάλ. Στη φιλμογραφία του, που πραγματικά αξίζει να ανακαλύψουν περισσότεροι Έλληνες θεατές (“Starlet”, “Tangerine” και δευτερευόντως το πρόσφατο “Red Rocket”), θα έρθει σύντομα να προστεθεί το “Anora”. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα είναι η μεγαλύτερή του παραγωγή ως τώρα, θα κινείται μεταξύ δράματος και κωμωδίας και θα έχει πάλι να κάνει με μια εργάτρια του σεξ, αλλά ενδέχεται να ξεφεύγει αισθητικά από τις προηγούμενες ταινίες του. Πολύ πιθανό να τον δούμε ξανά στις Κάννες το 2024.

Γιώργος Λάνθιμος (“AND”)

Ιδιαίτερα παραγωγικά τα προηγούμενα χρόνια για τον Έλληνα σκηνοθέτη. Αφού ολοκλήρωσε πέρυσι τη μικρού μήκους «Βληχή» για λογαριασμό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ετοιμάζεται σε ένα μήνα να παρουσιάσει στη Βενετία το σουρεαλιστικό και αλλόκοτο, ακόμα και για τα δεδομένα του πατέρα του Greek weird wave, “Poor Things”. Εν τω μεταξύ έχει ήδη έτοιμη ακόμα μια ταινία, με τίτλο “AND”, την οποία αναμένουμε μέσα στο 2024. Λέγεται ότι πρόκειται για ένα τρίπτυχο σύντομων ιστοριών, με κάθε γράμμα να αντιστοιχεί και σε μία ιστορία, ενώ και στις τρεις θα εμφανίζονται οι ίδιοι ηθοποιοί σε διαφορετικούς ρόλους. Το cast περιλαμβάνει τη Λανθιμική μούσα, Emma Stone (πρωταγωνίστρια σε όλες τις προαναφερθείσες ταινίες), τον, πάντα αντισυμβατικό στην επιλογή ρόλων, Willem Dafoe (πρωταγωνιστή και στο “Poor Things”), τη Margaret Qualley και τον Jesse Plemons, ενώ το σενάριο συνυπογράφει ο Ευθύμης Φιλίππου.

Mike Leigh (άγνωστος τίτλος)

Οι δυο βετεράνοι του βρετανικού κοινωνικού ρεαλισμού, Ken Loach και Mike Leigh, μεγάλωσαν. Ο πρώτος, στα 87 του, μάλλον παρέδωσε το κύκνειο άσμα του φέτος, ο δε 80άρης Leigh, μετά το μέτριο Peterloo, που όπως αποκάλυψε ο ίδιος απορρίφθηκε από το Φεστιβάλ Καννών, δυσκολεύτηκε ιδιαίτερα να βρει χρηματοδότηση για το νέο του project. Σε αυτό συνέβαλε και η συνήθειά του να αποφασίζει σε συνεργασία με τους ηθοποιούς του την τελική δομή της ταινίας αφού έχουν προηγηθεί από κοινού πειραματισμοί και αυτοσχεδιασμοί. Εν τέλει, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, λύση βρέθηκε και τα γυρίσματα της, ατιτλοφόρητης ως τώρα, νέας ταινίας του έχουν ξεκινήσει στο Λονδίνο. Οι πληροφορίες λένε ότι η πρόκειται για μια ανθρωποκεντρική τραγικωμωδία που εξερευνά τις οικογενειακές σχέσεις στη μετα-πανδημική εποχή και ότι σε αυτήν πρωταγωνιστούν αποκλειστικά μαύροι ηθοποιοί. Εμείς ελπίζουμε σε ένα ακόμα από τα βαθιά ανθρώπινα και συγκινητικά δράματα που τον καθιέρωσαν («Γυμνός», «Μυστικά και Ψέματα», «Μια Χρονιά Ακόμα»).

Jim Jarmusch (άγνωστος τίτλος)

Κάθε νέα ταινία του αγαπημένου, ιδιοσυγκρασιακού Αμερικανού είναι ένα γεγονός από μόνη της. Η αλήθεια είναι ότι μετά το διασκεδαστικό, αλλά πολύ κατώτερο των προσδοκιών μας από αυτόν, «Οι Νεκροί δεν Πεθαίνουν» (2019), λίγο η πανδημία, λίγο η ενασχόλησή του με τη μουσική, τον είχαμε χάσει από το κινηματογραφικό ραντάρ. Τώρα μαθαίνουμε ότι επιτέλους είναι έτοιμος να ξεκινήσει τα γυρίσματα της καινούργιας του ταινίας το φθινόπωρο (εκτός βέβαια κι αν η απεργία των Αμερικανών ηθοποιών ανατρέψει τα προγράμματα). Όπως αποκάλυψε σε πρόσφατη συνέντευξη, σκοπεύει να φτιάξει μια «ήσυχη» ταινία, «αστεία, αλλά και μελαγχολική». Μια ταινία Jim Jarmusch σα να λέμε. Με μόνη λεπτομέρεια ότι, σύμφωνα τουλάχιστον με το ως τώρα πλάνο του, η ταινία δεν θα περιέχει μουσική, δομικό στοιχείο της ατμόσφαιρας των περισσότερων ταινιών του ως τώρα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα scores των “Dead Man”, “Broken Flowers”, “Only Lovers Left Alive”, η τη θεϊκή βραχνάδα του Tom Waits; Δεν γνωρίζουμε ακόμα ούτε τίτλο, ούτε περισσότερες πληροφορίες για την ταινία που πιθανότατα θα είναι έτοιμη μέσα στο 2024.

Joshua Oppenheimer («The End»)

Ο Joshua Oppenheimer μπορεί να μην έχει το έργο των προαναφερθέντων μεγαθηρίων, εντυπωσίασε όμως πολλούς με τα δύο συμπληρωματικά ντοκιμαντέρ του «Η Πράξη του Φόνου» (2012) και «Η Όψη της Σιωπής» (2014), όπου αποκάλυπτε ευρηματικά την απόλυτη «κοινοτοπία του κακού» μέσα από τις μαζικές σφαγές κομμουνιστών και λοιπών αντιφρονούντων το 65-66 από το δικτατορικό καθεστώς της Ινδονησίας, το οποίο συνεχίζεται ως και σήμερα χωρίς να λογοδοτήσει ποτέ. Η πρώτη του απόπειρα μυθοπλασίας, που θα προβληθεί μέσα στο 2024, έχει τίτλο “The End”, περιγράφεται ως μετα-αποκαλυπτικό μιούζικαλ-δράμα-κωμωδία. Αυτό θα πει παράξενος συνδυασμός. Συγκεκριμένα, διαδραματίζεται είκοσι χρόνια μετά το «τέλος του κόσμου», σε ένα υπερπολυτελές καταφύγιο όπου έχει διασωθεί μια πάμπλουτη οικογένεια που συνέβαλε άμεσα στην καταστροφή.

Bi Gan (άγνωστος τίτλος)

Κλείνουμε με μια ευχή, χωρίς να έχουμε ακόμα κάποια βέβαιη πληροφορία. Ο νεαρός Κινέζος Bi Gan, με τρεις ταινίες μεγάλου μήκους ως τώρα, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα νέα ταλέντα της εποχής μας. Όποιος έχει δει το (άσχετο με το ομώνυμο θεατρικό του O’Neill) «Μακρύ Ταξίδι της Μέρας Μέσα στη Νύχτα» (2018), γνωρίζει. Η ταινία ακολουθεί την αναζήτηση ενός μοναχικού άνδρα για μια χαμένη πια γυναίκα μέσα στους λαβυρίνθους της μνήμης και του ονείρου, και καταλήγει σε ένα τεχνικά ανυπέρβλητο και αισθητικά μοναδικό 60λεπτο 3D μονοπλάνο στα βάθη της νύχτας και του νου. Ποτέ άλλοτε το σινεμά δεν έμοιαζε τόσο με τα όνειρά μας. Για τον συντάκτη, μια από τις κορυφαίες και πλέον πρωτοποριακές δημιουργίες της προηγούμενης δεκαετίας. Από τότε ο Κινέζος έκανε μόνο μια ταινία μικρού μήκους και ακούγεται ότι ετοιμάζεται να επιστρέψει πίσω από την κάμερα. Ευχόμαστε λοιπόν το 2024 να είναι η χρονιά που ο Bi Gan θα κάνει πάλι το ξόρκι του.

Ενδεικτικά για την ποσότητα και την ποιότητα της σοδειάς της επόμενης χρονιάς, αναφέρουμε ότι, ακόμα, νέες δουλειές ετοιμάζουν σκηνοθέτες όπως οι Jacques Audiard (“Emilia Perez”), Quentin Tarantino (“The Movie Critic”), Kirill Serebrennikov (“Limonov”), Paul Verhoeven (“Young Sinner”), Lucrecia Martel (“Chocobar”), Audrey Diwan (“Emmanuelle”), Paul Thomas Anderson, Pedro Almodóvar, Joachim Trier και Na Hong-Jin.