Συντάκτης: Γιώργος Σπανός

Φτάνοντας στη γραμμή του τερματισμού του 76^ου Φεστιβάλ Καννών, ολοκληρώνουμε τη σύνοψη των κριτικών απόψεων των διεθνών μέσων για τις ταινίες του Διαγωνιστικού και κάνουμε μια πρόβλεψη για τους νικητές! Με όλες τις νέες ταινίες να έχουν κάνει την πρεμιέρα τους και έχοντας πια τη συνολική εικόνα, μεταξύ των περισσότερων από όσους παραβρέθηκαν αυτές τις δέκα μέρες στην Croisette επικρατεί η άποψη ότι το φετινό Φεστιβάλ ήταν ένα από τα δυνατότερα των τελευταίων ετών, γεγονός που μας γεμίζει με ενθουσιασμό και προσμονή για την προσεχή κινηματογραφική χρονιά. Μπορεί να έλλειψε αυτή η ΜΙΑ ταινία που θα συγκεντρώσει τον απόλυτο θαυμασμό και για την οποία όλοι θα παραμιλούν μαζικά, όμως, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, λίγοι είναι αυτοί που έχουν παράπονο. Είναι ενδεικτικό ότι πάνω από τις μισές ταινίες του Διαγωνιστικού συγκέντρωσαν κατά μέσο όρο πολύ καλές κριτικές από τους έμπειρους και αυστηρούς κριτικούς των έγκριτων διεθνών μέσων. Αλλά και από τις υπόλοιπες, οι περισσότερες έχουν τους φανατικούς θαυμαστές τους. Και βέβαια, τουλάχιστον 5-6 ταινίες ξεχώρισαν ακόμα περισσότερο και είναι αυτές που (λογικά) θα παίξουν για τον Χρυσό Φοίνικα, αλλά και αυτόματα θα μπουν στη λίστα των σινεφίλ με τις πιο πολυαναμενόμενες ταινίες της νέας σεζόν.

Ας συνεχίσουμε λοιπόν από εκεί που είχαμε μείνει στο πρώτο μέρος αυτής της περίληψης.

Όπως προβλέψαμε, η μινιμαλιστική, ρομαντική τραγικωμωδία “Fallen Leaves” του Aki Kaurismäki απέσπασε κριτικές που κυμαίνονται από πολύ καλές έως και διθυραμβικές και προβάλλει ως ένα από τα μεγάλα φαβορί για τα βραβεία. Στις τελικές λίστες σχεδόν όλων των κριτικών polls βρίσκεται στην πρώτη με δεύτερη θέση και θεωρούμε ότι, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, ο αξιαγάπητος Φινλανδός δεν θα φύγει με άδεια χέρια. Το σινεμά του, γεμάτο ευγένεια και του ανθρωπισμό, αξίζει μια τέτοια διάκριση.

Αντίθετα, η κλινική σάτιρα της Hausner για μια νέα γενιά σε πνευματική σύγχυση, πρόσφορη για χειραγώγηση, δεν φαίνεται να βρήκε μεγάλη απήχηση. Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι το “Club Zero” έχει μεγαλύτερη συγγένεια με το πρόσφατο, μετριότατο «Λουλούδι της Ευτυχίας» (2019) από ό,τι με το εξαιρετικό «Προσκύνημα στη Λούρδη» (2009). Πάντως, το “Club Zero” έχει και ένα club υποστηρικτών, οπότε καλύτερα να μη βιαστούμε να ξεγράψουμε ούτε την ίδια την ταινία, ούτε τις πιθανότητές της για βράβευση.

Το “Asteroid City” επίσης έλαβε ανάμεικτες κριτικές και προσπεράστηκε σχετικά γρήγορα. Είναι φανερό και από την προηγούμενη ταινία του Wes Anderson ότι το ιδιαίτερο στυλ του, που κορυφώθηκε ποιοτικά στο «Ξενοδοχείο Grand Budapest», έχει αρχίσει να κουράζει κάπως, εγκλωβισμένο σε μια νευρωτική τελειομανία του κάδρου και της φόρμας, χωρίς το σενάριο, το συναίσθημα ή την ουσία που θα του δώσουν «ψυχή». Και πάλι πάντως υπήρξαν κάποιοι ένθερμοι οπαδοί.

Την ίδια μέρα, ο βετεράνος Marco Bellocchio απέσπασε ομόφωνα καλές γνώμες για το ιστορικό δράμα “Kidnapped” και θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελεί ένα δυνατό outsider για κάποιο βραβείο, ειδικά αυτό του Καλύτερου Σκηνοθέτη, αφού οι περισσότεροι συμφώνησαν ως προς την εντυπωσιακή σκηνοθεσία και την οπτικοακουστικό πλούτο της ταινίας.

Μια πολύ ευχάριστη έκπληξη ήταν η ιδιαίτερα θετική υποδοχή της νέας ταινίας του Tran Anh Hung, “The Pot au Feu” (με πρωτότυπο τίτλο “La Passion de Dodin Bouffant”). Λέμε έκπληξη, γιατί ο Hung μετά τα εντυπωσιακά πρώτα βήματά του τη δεκαετία του 90, τα επόμενα χρόνια είχε περιπέσει σε αφάνεια και κριτική αδιαφορία. Να που το εστέτ σινεμά του εκτιμάται ξανά και το ρομαντικό γαστριμαργικό δράμα του, που έκανε τα σάλια πολλών κριτικών να τρέχουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, φαίνεται να αποδεικνύει με συγκίνηση και υψηλή αισθητική ότι η αγάπη περνάει από το στομάχι. Είχαμε γράψει ότι η ταινία «ενδέχεται να μην περάσει απαρατήρητη» και χαιρόμαστε που χώρεσε και αυτή ανάμεσα στα φετινά μεγαθήρια. Δεν ξέρουμε αν θα κερδίσει κάποιο βραβείο (σκηνοθεσίας ίσως;), πάντως είναι οπωσδήποτε από αυτές που ανυπομονούμε να δούμε.

Η νέα ταινία του Nanni Moretti, “A Brighter Tomorrow”, παρότι αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς στην Ιταλία πριν από τις Κάννες, έχει διχάσει αρκετά. Αν και υπάρχει μη αμελητέα μερίδα κριτικών που απόλαυσε το χιούμορ της, οι περισσότεροι δεν εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα και ορισμένοι μάλιστα τη θεώρησαν τη χειρότερη ταινία του. Έχοντας αγαπήσει έργα του Moretti όπως το πρόσφατο «Η Μητέρα Μου», ελπίζουμε να μην απογοητευτούμε τόσο.

Την προτελευταία μέρα, ακόμα ένα ευχάριστο νέο, η ταινία του Wim Wenders, “Perfect Days”, χαιρετίστηκε ως η επιστροφή του θρυλικού δημιουργού που ήταν μάλλον εκτός φόρμας τα τελευταία χρόνια. Κατά τα λεγόμενα, είναι ένας χαμηλότονος ύμνος στην απλότητα και στην ομορφιά των μικρών καθημερινών πραγμάτων, με πρωταγωνιστές έναν ήσυχο, καλλιεργημένο άνθρωπο, αλλά και την ίδια την πόλη του Τόκυο. Ειδικά ο Koji Yakusho, ένας σημαντικός Ιάπωνας ηθοποιός, γνωστός κυρίως από τις ταινίες του Kiyoshi Kurosawa, ακούγεται ιδιαίτερα ως φαβορί για βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού.

Μία από τις ταινίες που δίχασαν ήταν και αυτή της Breillat. Ορισμένοι έκριναν το “Last Summer” ως συμβατικό και αχρείαστο remake της δανέζικης ταινίας από την οποία εμπνεύστηκε, άλλοι είδαν σε αυτό μια σημαντική ταινία που σπάει τα κοινωνικά ταμπού της σεξουαλικής επιθυμίας, αναδεικνύοντας τις πολύπλοκες δυναμικές μιας ερωτικής σχέσης μεταξύ μιας μεσήλικης δικηγόρου και του ανήλικου θετού γιού της.

Την τελευταία μέρα του Φεστιβάλ, αρκετοί εντυπωσιάστηκαν από το φελινικό “La Chimera” της Alice Rohrwacher, μια ιστορία μαγικού ρεαλισμού για τυμβωρύχους που αναζητούν προσωπικές χίμαιρες από το παρελθόν. Ακούστηκαν και πιο χλιαρές γνώμες, πάντως δεν είναι απίθανο η ταινία να διεκδικήσει κάποιο βραβείο.

Τέλος, όπως σε όλα αυτά τα χρόνια της καριέρας του, αρκετά πολωμένες ήταν οι απόψεις για το κύκνειο άσμα του Ken Loach, “The Old Oak”. Δεν γνωρίζουμε αν το ύστατο κάλεσμα σε ταξική αλληλεγγύη του Βρετανού που ταύτισε το όνομά του με τον κοινωνικό ρεαλισμό θα κερδίσει κάποιο βραβείο, αλλά δεν μπορούμε παρά να υποκλιθούμε μπροστά σε έναν δημιουργό που παρέμεινε πιστός από την αρχή ως το τέλος σε ένα κοινωνικό σινεμά ανθρώπινο, δίκαιο, αγωνιστικό, αναγκαίο.

Έχει διαμορφωθεί λοιπόν ένα τοπίο με πολλά φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα που έχουν μοιραστεί τον θαυμασμό των κριτικών, χωρίς όμως κανένα να έχει συγκεντρώσει το απόλυτο της κριτικής αποδοχής. Αυτό κάνει δύσκολη την πρόβλεψη, ας πάρουμε όμως το «ρίσκο», κρατώντας κατά νου ότι τα βραβεία δεν τα απονέμουν οι δημοσιογράφοι, αλλά η κριτική επιτροπή, η οποία είναι πολύ πιθανό να έχει διαφορετική άποψη, όπως και συμβαίνει συνηθέστερα. Οπότε καμία «έκπληξη» δεν θα είναι πραγματικά έκπληξη. Τα Βραβεία που δίνονται είναι τα εξής: Χρυσός Φοίνικας (1^ο βραβείο), Μεγάλο Βραβείο, Βραβείο της Επιτροπής (κάτι σαν 2^ο και 3^ο βραβείο αντίστοιχα), Καλύτερος Σκηνοθέτης, Καλύτερο Σενάριο, Καλύτερος Ηθοποιός, Καλύτερη Ηθοποιός. Απαριθμούμε τις ταινίες κατά φθίνουσα πιθανότητα (κατά τη γνώμη μας) να κερδίσουν τον Χρυσό Φοίνικα:

1) Fallen Leaves (εναλλακτικά: Καλύτερο Σενάριο)

2) The Zone of Interest (εναλλακτικά: Καλύτερος Σκηνοθέτης)

3) Anatomy of a Fall (εναλλακτικά: Καλύτερη Ηθοποιός)

4) About Dry Grasses (εναλλακτικά: οποιοδήποτε άλλο βραβείο)

5) The Pot au Feu (εναλλακτικά: Καλύτερος Σκηνοθέτης)

6) Perfect Days (εναλλακτικά: Καλύτερος Ηθοποιός)

7) Monster (εναλλακτικά: Καλύτερο Σενάριο)

8) May December (εναλλακτικά: Καλύτερη Ηθοποιός)

9) La Chimera (εναλλακτικά: Καλύτερο Σενάριο ή Καλύτερος Ηθοποιός)

10) The Old Oak (εναλλακτικά: κάποιο ειδικό βραβείο για σύνολο καριέρας)

11) Club Zero

12) Kidnapped

13) Last Summer

14) Youth (Spring)

15) Four Daughters

16) Banel & Adama

17) A Brighter Tomorrow

18) Asteroid City

19) Firebrand

20) Homecoming

21) Black Flies

Σε λίγες ώρες ξεκινάει η τελετή απονομής!

Φέτος την παράσταση έκλεψε το Διαγωνιστικό, με ελάχιστες ταινίες να αναδεικνύονται από τα υπόλοιπα τμήματα σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Τις τελευταίες μέρες ξεχώρισαν τα “Close Your Eyes” του Victor Erice, “Inside the Yellow Cocoon Shell” του Βιετναμέζου Pham Thien An (που παρομοιάστηκε με τον Tarkovsky), και η ταινία μικρού μήκους του εκλιπόντος Godard, “Phony Wars”. Εν τω μεταξύ, το παράλληλο τμήμα “Un Certain Regard” απένειμε τα βραβεία του, αναδεικνύοντας νικήτρια τη Molly Manning Walker για το γυρισμένο στην Κρήτη και ελληνικής συμπαραγωγής “How to Have Sex”.