Γούντι Άλεν (Μέρος ΙV): Ο αυτοσαρκαζόμενος υπαρξιστής του σινεμά
Συντάκτης: Γιώργος Ξανθάκης
ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΝΕΑ ΧΙΛΙΕΤΙΑ
- «Μικροαπατεώνες» (Small Time Crooks) (2000): Ο Ρέι, πρώην κατάδικος, αποφασίζει ν’ αφήσει την έντιμη μη προσοδοφόρα δουλειά του και να ληστέψει μια τράπεζα. Επιστρατεύει τρεις παλιούς συγκρατούμενούς του για να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιό του: να νοικιάσει ένα ισόγειο κατάστημα, ώστε να σκάψει ένα τούνελ που να οδηγεί στην κεντρική θυρίδα της διπλανής τράπεζας. Η γυναίκα του, πρώην στριπτιζέζ, αντιμετωπίζει με δυσπιστία την ιδέα του, αλλά δέχεται να παίξει τη ζαχαροπλάστισσα στο νέο μαγαζί. Κι ενώ σκάβουν ανενόχλητα, τα κουλουράκια της αρχίζουν να σπάνε ταμεία… Το ζευγάρι γίνεται σ’ έναν χρόνο ζάμπλουτο. Έχοντας αφήσει πίσω το εγκληματικό του σχέδιο, θέλει τώρα να γίνει αποδεκτός στην υψηλή κοινωνία. Το μόνο που του λείπει είναι η πνευματική καλλιέργεια… Ξεκαρδιστική καθαρόαιμη κωμωδία που θυμίζει τα «Born Yesterday» και «I Soliti Ignoti».
- «Η Κατάρα του Πράσινου Σκορπιού» (The Curse of the Jade Scorpion) (2001): Ο Άλεν γράφει και σκηνοθετεί μια απολαυστική κωμωδία μυστηρίου, γεμάτη ανατροπές και εξωφρενικές υποθέσεις με φόντο την τζαζ Νέα Υόρκη των 1940. Για ακόμη μια φορά αποδεικνύεται αξεπέραστος στη διαμόρφωση των χαρακτήρων, στη δομή της πλοκής, ενώ τα χιουμοριστικά γκαγκ και οι πνευματώδεις ατάκες διαδέχονται το ένα το άλλο με καταιγιστικούς ρυθμούς. Χάρη στην εξαιρετική σκηνογραφία και φωτογραφία, οι ήρωές του κινούνται σε χώρους όμοιους μ’ εκείνους της «Κολασμένης Αγάπης» και του «Κοριτσιού της Παρασκευής», δίνοντας στον Άλεν την άνεση να κάνει μια «χρωματιστή» ταινία-φόρο τιμής στις μέρες των ασπρόμαυρων φιλμ.
- «Παίζοντας στα Τυφλά» (Hollywood Ending) (2002): Οι εποχές που μεσουρανούσε ο βραβευμένος με δύο Όσκαρ σκηνοθέτης Βαλ Γουάξμαν μοιάζουν να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Προκειμένου να βγάλει τα προς το ζην, γυρίζει διαφημίσεις για αποσμητικά, αλλά ακόμα κι από εκεί απολύεται. Η μοίρα τού δίνει συνεχή χτυπήματα. Ακόμα και η γυναίκα του, Έλι, τον έχει παρατήσει για τον μεγαλοπαραγωγό Χαλ. Ενώ έχει φτάσει ένα βήμα πριν την απελπισία, η τύχη δείχνει να του χαμογελά. Η Galaxy Pictures, η εταιρεία στην οποία εργάζεται ο Χαλ, πρόκειται να γυρίσει το ριμέικ μιας ταινίας του ’40 που διαδραματίζεται στο Μανχάταν. Η πρόκληση είναι μεγάλη: του δίνεται η ευκαιρία να αναστήσει την καριέρα του και ίσως να αναθερμάνει τη σχέση με την πρώην σύζυγό του. Έχει όμως να αντιμετωπίσει μια απίστευτη ομάδα συνεργατών -από τον καλλιτεχνικό διευθυντή που θέλει να ξαναχτίσει το Σέντραλ Παρκ σε ένα στούντιο μέχρι τον κινέζο κάμεραμαν που δεν μιλάει λέξη αγγλικά! Η ένταση είναι τόσο μεγάλη που ο νευρωτικός σκηνοθέτης τυφλώνεται εξαιτίας μιας ψυχοσωματικής αντίδρασης… Δεν επιτρέπει όμως σε μια τόσο «μικρή» λεπτομέρεια να καταστρέψει τα πάντα. Κατάμαυρη, πικρή και ειρωνική κωμωδία που σχολιάζει τα παρασκήνια του Χόλιγουντ και επιτίθεται στον κυνισμό του.
- «Έρωτας και Τίποτα Άλλο» (Anything Else) (2003): Ο Τζέρι, ένας φιλόδοξος συγγραφέας, ερωτεύεται κεραυνοβόλα μια ατίθαση νεαρή γυναίκα. Ο Τζέρι έχει ακούσει συχνά να λέγεται πως η ζωή είναι σαν «οτιδήποτε άλλο», όμως σύντομα ανακαλύπτει πως η ζωή με την Αμάντα δεν είναι σαν τίποτα άλλο. Ρεαλισμός και έρωτας, έρωτας και πρόβλημα, το αγαπημένο θέμα του Γούντι Άλεν. Ο κεραυνοβόλος έρωτας δεν είναι κάτι το απόλυτα σίγουρο… και τα προβλήματα αρχίζουν. Στο φιλμ αυτό συγκεντρώνονται όλα τα μόνιμα συστατικά του έργου του: το Μανχάταν, ο θάνατος, ο αντισημιτισμός και οι γυναίκες.
- «Mελίντα και Mελίντα» (Melinda and Melinda) (2004): Κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, τέσσερις διανοούμενοι της Νέας Υόρκης διαφωνούν για τη λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του δράματος και της κωμωδίας. Πόσο εύκολα μπορεί μια κατάσταση να εξελιχθεί σε τραγωδία και πόσο εύκολα θα μπορούσε να γίνει μια ξεκαρδιστική ιστορία; Αρχίζουν λοιπόν να πλάθουν μια φανταστική ιστορία με ηρωίδα τη Μελίντα. Μια ιστορία που ο καθένας θα τη σπρώξει προς την κατεύθυνση που του ταιριάζει… Ο Άλεν συνέχισε την τάση του για δραματικές κωμωδίες εξερευνώντας τα αγαπημένα του θέματα, όπως η προσωπική πάλη του ανθρώπου με την ηθική, ο προσδιορισμός της ταυτότητας και ο παραλογισμός του έρωτα, και στηρίζοντας τη θεωρία ότι η ζωή είναι κωμωδία ή τραγωδία ανάλογα με την οπτική του καθενός.
- «Match Point» (2005): Προερχόμενος από ένα ταπεινό υπόβαθρο και με τις παραδοσιακές αξίες της Ιρλανδίας, ο Κρις Γουίλτον εξακολουθεί να αγωνίζεται για τα οικονομικά του, παρά το γεγονός ότι πρόσφατα συνταξιοδοτήθηκε ως υψηλής βαθμίδας επαγγελματίας τενίστας. Έχει αναλάβει μια δουλειά ως δάσκαλος του τένις σε ένα πολυτελές τένις κλαμπ στο Λονδίνο, αν και ξέρει ότι υπάρχει μια καλύτερη ζωή γι’ αυτόν κάπου στην πορεία. Έτσι αποφασίζει ν’ ανέβει κοινωνικά με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο. Ο Άλεν μετέφερε το σκηνικό της δουλειάς του στη Βρετανία γυρίζοντας ένα από τα αριστουργήματα του. Με πρωταγωνιστές τους Scarlett Johansson και Jonathan Rhys Meyers, το φιλμ έχει επιρροές από Ντοστογιέφσκι , αλλά λίγοι παρατήρησαν πόσο έντονα θυμίζει το κλασικό «Μια Θέση στον Ήλιο» (1951) του Τζορτζ Στίβενς. Μια σκοτεινή ταινία για την απληστία, την υποκρισία, την ενοχή.
- «Scoop» (2006): Μια αρχάρια, αφελής δημοσιογράφος κι ένας μάγος προσπαθούν να αποκαλύψουν την ταυτότητα ενός «σίριαλ κίλερ». Ελπίζοντας ίσως ότι θα μπορούσε να είναι η τυχερή νέα μούσα του, ο σκηνοθέτης έβαλε ξανά τη Γιόχανσον σε αυτή την απλά συμπαθητική κωμωδία και συνέχισε να εξερευνά τις σκοτεινές γωνίες της άλλης πλευράς του Ατλαντικού.
- «Το Όνειρο της Κασσάνδρας» (Cassandra’s Dream) (2007): Το «όνειρο της Κασσάνδρας» είναι το ιστιοπλοϊκό που αγοράζουν τα αδέλφια Τέρι και Ίαν Μπλέιν. Ο Τέρι δουλεύει σε συνεργείο αυτοκινήτων, ενώ ο Ίαν έχει την οικογενειακή επιχείρηση των γονιών τους. Κάποια ημέρα, ο Τέρι θα χάσει πολλά χρήματα στα χαρτιά, ενώ ο Ίαν θα ερωτευτεί παράφορα μια όμορφη ανερχόμενη ηθοποιό. Τα αδέλφια θα βρεθούν σε αδιέξοδο, οπότε θα αναγκαστούν να ζητήσουν χρηματική βοήθεια από τον θείο τους, ο οποίος θα τους ζητήσει με τη σειρά του… μια χάρη! Ο Άλεν βρίσκεται εμφανώς σε μεγάλη φόρμα, και με τη βοήθεια του Βίλγκος Ζίγκμοντ στη φωτογραφία και του Φίλιπ Γκλας στη μουσική, παραδίδει μια μεστή, δυνατή και ώριμη ταινία, ένα ακόμη κλασικό δράμα στηριγμένο στην αρχαία ελληνική τραγωδία, σχολιάζοντας συγκλονιστικά τη σύγχρονη διάλυση της ανθρώπινης συνείδησης.
- «Vicky Cristina Barcelona» (2008): Δύο νέες και όμορφες Αμερικανίδες, η Βίκι και η Κριστίνα, αποφασίζουν να περάσουν το καλοκαίρι τους κάτω από τον ήλιο της Βαρκελώνης. Σοβαρή και στα πρόθυρα του γάμου η πρώτη, σεξουαλικά απελευθερωμένη η δεύτερη, θα πιαστούν και οι δυο στον ιστό του Χουάν Αντόνιο, ενός αρρενωπού ζωγράφου που παραμένει υπερβολικά δεμένος με την πρώην σύζυγό του. Η νέα δημιουργική τάση του Άλεν να κινηματογραφεί έξω από τις ΗΠΑ έχει ως απότοκο αυτή τη γήινη ισπανική ρομαντική κωμωδία. Απολαυστικές ατάκες, αέρινη αφήγηση, έντονος ερωτισμός, αλλά και μια δόση νοσταλγίας και πίκρας.
- «Κι Αν Σου Κάτσει;» (Whatever Works) (2009): Κυνικό και κωμικά ευφυές φιλμ με καταιγισμό από ξεκαρδιστικές ατάκες που εκτοξεύει κατά ριπάς ένας μισογύνης θεωρητικός φυσικός που αρχίζει να βλέπει τη ζωή πιο ανθρώπινα, χάρη στη σχέση του με μια νεαρή κοπέλα. Στην πορεία εμπλέκονται η μητέρα και η κωμικοτραγική φιγούρα του πατέρα της κοπέλας. Καθώς οι ερωτικοί σύντροφοι επαναπροσδιορίζουν τις ανάγκες τους, όλοι θα αναγκαστούν να γίνουν πιο ευέλικτοι και ρεαλιστές, βρίσκοντας τελικά τρόπο να λειτουργήσει η κατάσταση.
Συνέχεια με το πέμπτο και τελευταίο μέρος το επόμενο Σάββατο…