Ερίκ Ρομέρ, ο «Μπαλζάκ» του κινηματογράφου
Συντάκτης: Γιώργος Ξανθάκης
Το πιο διαυγές και φωτισμένο μυαλό του γαλλικού «Νέου Κύματος», ο Eric Rohmer, καθιερώθηκε στο κινηματογραφικό στερέωμα δημιουργώντας αιθέριες ρομαντικές κωμωδίες και δράματα δωματίου. Στην πενηντάχρονη πορεία του στον κινηματογράφο υπέγραψε 24 μεγάλου μήκους ταινίες, ένα ντοκιμαντέρ και εκπαιδευτικά προγράμματα για την τηλεόραση. Το εντελώς προσωπικό στυλ που επινόησε διακρίνεται για την οικονομία στα εκφραστικά μέσα, τον ζεστό ειρωνικό τόνο, τη στοργή για τη νεολαία και τη συναισθηματική πλαστικότητα των χαρακτήρων του. Οι ταινίες του διερευνούν με οικεία και φωτεινή λεπτομέρεια τις εμπλοκές, τις απογοητεύσεις και τις δυνατότητες που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες ερωτικές σχέσεις, συνήθως μεταξύ των νέων που βιώνουν τα πρώτα τραύματα της ρομαντικής αγάπης και εμπλέκονται σε ηθικά διλήμματα. Χάρη στη χρησιμοποίηση μη επαγγελματικών και άπειρων ηθοποιών και αυτοσχέδιου διαλόγου, οι ταινίες του έχουν φυσικό αυθορμητισμό και απατηλή αθωότητα που τις καθιστά διεισδυτικές και αυθεντικές εξερευνήσεις της ανθρώπινης ψυχής.
Αν και οι περισσότερες από τις ταινίες του είναι διαλογο-κεντρικές απέχουν πολύ από το να χαρακτηριστούν απλά κομμάτια συνομιλίας. Οι χαρακτήρες καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις σχέσεις τους με το αντίθετο φύλο. Οι πολυτελείς, ηδονιστικές συνθέσεις και οι σαγηνευτικοί χαρακτήρες καθορίζουν ουσιαστικά την πλοκή μέσα από ατέρμονες συζητήσεις, αφηγήσεις και αποστάγματα ημερολογίου. Για ταινίες που ασχολούνται σε μεγάλο βαθμό με την αντοχή στον πειρασμό, είναι βαθιά ερωτικές.
Ο Rohmer έγινε γνωστός για τις τρεις σειρές ταινιών που παρήγαγε από το 1963 έως το 1998. Σε κάθε φιλμ της πρώτης σειράς «Έξι Μύθοι περί Ηθικής», ένας άνθρωπος παραιτείται από το σεξ με μια γυναίκα για ηθικούς λόγους. Στη «Συλλέκτρια» (1966), ένας διανοούμενος απορρίπτει τις ερωτικές προκλήσεις ενός μπερδεμένου νυμφίδιου. Στη «Νύχτα με την Μοντ» ( 1969), ένας άντρας ξοδεύει μια ενάρετη νύχτα στο κρεβάτι με μια όμορφη γυναίκα. Στο «Γόνατο της Κλαίρης» (1970), ένας φετιχιστής διπλωμάτης που περνάει το καλοκαίρι σε θέρετρο λίμνης, συγκινείται από την ομορφιά και την φινέτσα μιας νεαρής κοπέλας.
Στη συνειδητοποίηση ότι η εμμονή μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματικότητα στηρίχτηκε η δεύτερη σειρά του, «Κωμωδίες και Παροιμίες»: «Η Γυναίκα του Αεροπόρου» (1980), «Ο Τέλειος Γάμος» (1981), «Η Πωλίν στην Πλαζ» (1982), «Νύχτες με Πανσέληνο» (1984), «Η Πράσινη Αχτίδα» (1986) και «Ο Φίλος της Φίλης μου» (1987).
Οι πνευματικές του αναζητήσεις για τις αυταπάτες του έρωτα συνεχίστηκαν με τον τελευταίο κύκλο ταινιών του, τις «Ιστορίες των Τεσσάρων Εποχών»: «Ιστορίες της Άνοιξης» (1990), «Ιστορίες του Χειμώνα» (1992), «Ιστορίες του Καλοκαιριού» (1996) και «Ιστορίες του Φθινοπώρου» (1998).
Οι τελευταίες τρεις ταινίες του Ρόμερ δείχνουν μια εκπληκτική ποικιλομορφία στην τεχνική, αν και κάθε μία είναι βασικά αφοσιωμένη στα επαναλαμβανόμενα Rohmer-esque θέματα του έρωτα και της πίστης. Η «Αγγλίδα και ο Δούκας» (2001) είναι ένα «κινούμενο» ιστορικό δράμα, που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης, το οποίο χρησιμοποίησε την τελευταία ψηφιακή τεχνολογία, με τους ηθοποιούς ενσωματωμένους σε ζωγραφισμένα σκηνικά. Ο «Τριπλός Πράκτορας» (2004) παρέχει μια συγκλονιστική εικόνα του τρόπου με τον οποίο τα εξωτερικά γεγονότα μπορούν να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ συζύγων. Το «Les Amours d’Astrée et de Céladon» (2007), η τελευταία ταινία του Ρόμερ, είναι ένα λυρικό, εξαιρετικά στυλιζαρισμένο έργο στη Γαλλία του 5ου αιώνα, που είναι τόσο μια γιορτή της ομορφιάς του φυσικού κόσμου, όσο είναι η ειλικρινής έκφραση του ποιητή εξαγοράζοντας τη δύναμη της αγάπης.
Σχεδόν σε όλες τις ταινίες του τα συναισθηματικά ευάλωτα άτομα υποχρεούνται να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για ερωτικές υποθέσεις, επαγγελματικές σταδιοδρομίες και διακοπές, και χαίρονται, κάνουν λάθη, μετανιώνουν και καταλήγουν σε συμπεράσματα, καθώς η επιθυμία συγκρούεται με την πραγματικότητα, την ηθική, τα καπρίτσια και την κοινή λογική. Με άλλα λόγια, ο Rohmer έκανε ταινίες για αληθινούς ανθρώπους και όχι για κινηματογραφικούς χαρακτήρες.