Συντάκτης: Νάνσυ Μιχαηλίδου

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Θεσσαλονίκης έχει καταφέρει να ενταχθεί στη λίστα με τα 45 καλύτερα φεστιβάλ όλου του κόσμου και τα 28 καλύτερα της Ευρώπης, κάτι που οφείλεται στην αγάπη και την επιμονή του ιδρυτή του, Γιάννη Ζαχόπουλου. Ο ιδιοκτήτης του θρυλικού βίντεο κλαμπ της Θεσσαλονίκης “AZA”, που αναθρέφει γενιές σινεφίλ από τη δεκαετία του `80, αποφάσισε πριν από 8 χρόνια, να περάσει στο επόμενο βήμα: την ίδρυση ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ μικρού μήκους. Με αφορμή το 8ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους, που θα πραγματοποιηθεί από τις 25 έως και τις 29 Οκτωβρίου στο πολιτιστικό κέντρο “Αλέξανδρος”, συναντήσαμε τον Γιάννη Ζαχόπουλο, ο οποίος μας μίλησε για αυτόν τον θεσμό που, δικαίως, έχει ταυτιστεί με το όνομά του.

Πώς ξεκίνησαν όλα…

Μετανιώνω που δεν το ξεκίνησα 15 χρόνια νωρίτερα. Πέρα από την προσωπική μου αγάπη για το σινεμά, έβλεπα ότι η ανάγκη για την δημιουργία ενός τέτοιου φεστιβάλ ήταν επιτακτική. Οι φοιτητές της νεοσύστατης τότε Σχολής Κινηματογράφου ερχόταν σε επαφή μαζί μου και μου έλεγαν ότι στη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχει φεστιβάλ μικρού μήκους. Τα παιδιά αυτά, σπούδασαν σινεμά, γύρισαν δικές τους ταινίες και μου έλεγαν “Γιατί δεν κάνουμε ένα φεστιβάλ μικρού μήκους;” Κάπως έτσι, η ιδέα του να προωθήσουμε το καλό σινεμά, σε συνδυασμό με το “σκούντηγμα” των φοιτητών, τους οποίους τους είχα πολύ στο μυαλό μου, ξεκίνησε το “1ο AZA Short film festival” για ταινίες μυθοπλασίας κυρίως. Βέβαια, αν βρεθούν στις συμμετοχές κάποια εξαιρετικά έργα και από άλλα είδη, όπως ντοκιμαντέρ, animation ή ακόμα και πειραματικά, δεν έχω κανένα δισταγμό να τα εντάξω στο πρόγραμμα. Στη συνέχεια, στο 2ο φεστιβάλ με πλησίασε ο Βασίλης Γάκης, ο τότε αντιδήμαρχος πολιτισμού, ο οποίος παρακολούθησε το φεστιβάλ κι ενθουσιάστηκε. Μου πρότεινε να το μετονομάσουμε σε “Thess Short Film Festival” ώστε να γίνει θεσμός της πόλης. Συμφώνησα, γιατί μου ήταν απαραίτητη η υποστήριξη της αντιδημαρχίας και γιατί ήθελα αυτό το φεστιβάλ να καθιερωθεί μακροπρόθεσμα.

H επιλογή των ταινιών…

Το πιο δύσκολο κομμάτι στις μικρού μήκους, και όχι μόνο, είναι το σενάριο. Χρειάζεται πολύ φαντασία και ικανότητα ώστε να φτιάξεις κάτι εξαιρετικό μέσα σε περιορισμένο χρονικό διάστημα. Φανταστείτε ένα μισάωρο έργο, που να ξεπερνάει σε επίπεδο κινηματογραφικής ποιότητας, σεναρίου ή μηνύματος, ένα μεγάλο βραβευμένο δίωρο έργο. Εκεί είναι το μεγαλείο. Αν το καταφέρει αυτό μια μικρού μήκους, εγώ της βγάζω το καπέλο. Έχω τέτοιες ταινίες στην φετινή επιλογή. Διαλέγω ανάμεσα σε 1.000 ταινίες περίπου. Με βοηθάει πολύ η γυναίκα μου, LjiLja Jaric, η οποία ως ζωγράφος έχει εξαιρετικά κριτικό μάτι. Έχω κι άλλους συνεργάτες, τους οποίους πολλές φορές συμβουλεύομαι. Αφού γίνει η επιλογή, ανοίγει άλλη ιστορία, επίσης δύσκολη… Να καταφέρουμε να χωρέσουμε τις ταινίες σε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα. Αναγκαστικά, κάποιες ταινίες θα μείνουν εκτός, κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα φεστιβάλ. Γίνεται κατά κάποιο τρόπο, μια δεύτερη επιλογή, από την οποία μένουν εκτός αξιόλογες δουλειές. Αναφορικά μ`αυτό το πρόβλημα, υπάρχει ένα σχετικό άρθρο στο ίντερνετ που εξηγεί, γιατί οι κινηματογραφιστές δεν πρέπει να στεναχωριούνται αν η ταινία τους απορριφθεί από κάποιο φεστιβάλ.

Το φετινό πρόγραμμα

Έχω προγραμματίσει απογευματινή και βραδινή ομάδα προβολών, διάρκειας περίπου 3,5 ωρών. Και οι απογευματινές και οι βραδινές προβολές έχουν το ίδιο ποιοτικό βάρος. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια ταινία, δεν ξέρω τι να πρωτοπώ για την φετινή επιλογή. Είναι περίπου 117 ταινίες από τις οποίες οι 15 είναι ελληνικές. Οι υπόλοιπες προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου, πολλές από τις οποίες έχουν βραβευτεί σε διεθνή φεστιβάλ και οργανισμούς, όπως το “Helium” του Anders Walter, που κέρδισε το φετινό βραβείο όσκαρ. Τα αφιερώματα του 8ου φεστιβάλ, χωρίζονται σε πέντε τμήματα: 9 ταινίες στο αφιέρωμα από τη Γερμανία, στο οποίο παρουσιάζονται ταινίες όχι μόνο γερμανών σκηνοθετών, αλλά και μεταναστών που ζουν στη Γερμανία. Το γαλλικό τμήμα που αποτελείται από 11 ταινίες, ανάμεσα στις οποίες και το “Avant que de tous Perdre”, των Xavier Legrand και Αλεξάντρ Γαβρά – γιο του Κώστα Γαβρά, τους οποίους θα έχουμε την τιμή να υποδεχτούμε στο φεστιβάλ. Η ταινία τους κέρδισε βραβείο Cesar, βραβείο Clermont Ferrand και μια υποψηφιότητα για όσκαρ στην κατηγορία μικρού μήκους. Υπάρχει επίσης, το αφιέρωμα στον πολωνικό κινηματογράφο, μια επιλογή των καλύτερων ταινιών του φεστιβάλ Pielagos, στο οποίο ήμουν κριτική επιτροπή, καθώς και 6 ταινίες στο αφιέρωμα στον βασκικό κινηματογράφο. Πρόκειται για εξαιρετικές δουλειές.

Οι καλεσμένοι της φετινής διοργάνωσης

Θα υποδεχθούμε τον Αλέξανδρο Γαβρά, γιο του σκηνοθέτη του Κώστα Γαβρά, ο οποίος θα έρθει με την ιδιότητα του παραγωγού της ταινίας “Avant que de tout perdre”, μαζί με τον σκηνοθέτη Ζαβιέ Λεγκράν. Θα βρίσκονται στην πόλη από την Παρασκευή και είναι καλεσμένοι στο πάρτι που θα κάνουμε την παραμονή της έναρξης. Πιθανόν να πραγματοποιηθεί ένα masterclass, ή έστω μια συζήτηση με ανθρώπους που ασχολούνται με τον κινηματογράφο, ανοιχτό για το κοινό, το οποίο προσπαθώ να οργανώσω αυτές τις μέρες. Προσπάθησα να φέρω και τον δανό Tivi Magnusson, συνεργάτη της Σούζαν Μπίερ και παραγωγό της ταινίας “Helium”, που κέρδισε το περσινό όσκαρ μικρού μήκους, ενώ ήταν υποψήφιος και την προηγούμενη χρονιά. Ο Magnusson μας έδωσε την ταινία του για να την προβάλλουμε στο φεστιβάλ και ήθελε να έρθει να το παρακολουθήσει ολόκληρο, αλλά δυστυχώς αυτό είναι ένα κόστος που ένα μικρό φεστιβάλ δεν μπορεί να καλύψει. Η χρηματοδότηση είναι πολύ μικρή, κι αυτό είναι κάτι που μας εμποδίζει από το να προσφέρουμε περισσότερες παράλληλες εκδηλώσεις.

Η εμπειρία του από άλλα φεστιβάλ…

Βρέθηκα ως μέλος της κριτικής επιτροπής στο φεστιβάλ μικρού μήκους Pielagos, στο Santander της Ισπανίας. Ήταν υπέροχα, όλη η πόλη ήταν ζωντανή και κινούνταν στους ρυθμούς του φεστιβάλ. Ήμασταν 5 άτομα στην επιτροπή, όλοι από διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, ενώ παρόντες ήταν και οι σκηνοθέτες των ταινιών. Όλα αυτά συνέβησαν σε μια πόλη των 180.000 κατοίκων, πράγμα που αποδεικνύει πόση ζωή μπορεί να δώσει ένα φεστιβάλ ακόμα και σε μια μικρή πόλη όπως το Santander.
Υπέροχη ήταν η εμπειρία μου και στο φεστιβάλ μικρού μήκους των Βρυξελλών, όπου κλήθηκα να παρουσιάσω μια επιλογή με τις καλύτερες ελληνικές ταινίες μικρού μήκους. Μια πόλη λίγο πιο μικρή από τη Θεσσαλονίκη, που βρίσκεται όμως στο κέντρο της Ευρώπης, δέχτηκε επισκέπτες απ`όλο τον κόσμο και τα εισιτήρια ξεπέρασαν τα 25.000. Μου έκανε εντύπωση η ποιότητα του σινεφίλ σ`αυτά τα φεστιβάλ και η γιορτινή διάθεση. Όσον αφορά την ποιότητα των ταινιών, αυτό που έχω να πω είναι ότι το Thessaloniki Short Film Festival δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από αυτά.

Οι προσδοκίες του…

Θέλω όσο το δυνατόν περισσότερο κοινό. Δεν με ενδιαφέρουν οι τίτλοι ή τα βραβεία. Με ενδιαφέρει οι σπουδαστές της Σχολής κινηματογράφου και οι απλοί επισκέπτες, να έρθουν σε επαφή με την ποιότητα του σινεμά που δείχνουμε. Αυτή είναι η προτεραιότητά μου. Σε δεύτερο επίπεδο, θα ήταν υπέροχο να είχαμε μεγαλύτερη υποστήριξη από τις αρχές της πολιτείας, ώστε να καταφέρουμε να το απογειώσουμε. Να γίνει φιέστα.