Συντάκτης: Νάνσυ Μιχαηλίδου

Σήμερα το μεσημέρι προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ των Βάιου Σύρρου και Γρηγόρη Οικονομίδη, με τίτλο “128 Κερατέα: Μια Πραγματική Ιστορία“, μέσα στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα “Τζον Κασσαβέτης”. Μέσα στα 70 λεπτά της διάρκειάς του οι θεατές έγιναν μάρτυρες των γεγονότων που συνέβησαν στην μικρή αγροτική πόλη της Κερατέας, όταν οι κάτοικοι προσπάθησαν να ανατρέψουν μια πολιτική απόφαση, που ήθελε τη δημιουργία μιας τεράστιας χωματερής σε δασική περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μέσα σε αρχαιολογικό χώρο. Τα γεγονότα στην Κερατέα προκάλεσαν παγκόσμιο ενδιαφέρον. Η αντιπαράθεση διήρκεσε 128 μέρες, με την κάμερα να καταγράφει τις βίαιες αντιπαραθέσεις των κατοίκων με την κεντρική εξουσία, αποτυπώνοντας ρεαλιστικά τις ακραίες συνθήκες σύγκρουσης. Οι δυο σκηνοθέτες, είχαν άμεση πρόσβαση στα γεγονότα και μέσα από πλάνα που τράβηξαν οι ίδιοι, καθώς και συνεντεύξεις κατοίκων του χωριού ή πλάνα αρχείου, δημιούργησαν ένα ντοκιμαντέρ με αρχή, μέση και τέλος, με το οποίο παρουσίασαν την δική τους αλήθεια και πραγματικότητα. Εμείς ήμασταν εκεί και συναντήσαμε τους σκηνοθέτες Βάιο Σύρρο και Γρηγόρη Οικονομίδη, οι οποίοι μίλησαν για την κινηματογραφική τους εμπειρία:

Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες κινηματογραφιστές επιλέγουν να ασχοληθούν με κοινωνικοπολιτικά θέματα, λόγω των συνθηκών που επικρατούν και των προεκτάσεων που έχουν στον μέσο Έλληνα. Ανάμεσα στις αμέτρητες υποθέσεις που συμβαίνουν καθημερινά, γιατί επιλέξατε αυτήν της Κερατέας;

ΒΣ: Για εμάς ήταν βιωματική εμπειρία, γιατί ζούμε στην Κερατέα. Δεν ήταν κάτι που προέκυψε στην πορεία, το είδαμε ενδιαφέρον και ξεκινήσαμε να το κάνουμε. Ήταν κάτι που το ζούσαμε από την αρχή, συμμετείχαμε σε όλη την προσπάθεια των κατοίκων, γιατί ουσιαστικά ήταν όλοι ο κάτοικοι ενωμένοι σε έναν κοινό σκοπό, για να μη γίνει χωματερή η αρχαιολογική περιοχή του Οβριοκάστρου, που βρίσκεται περίπου 1,5 χιλιόμετρο από την πόλη. Δεν είχαμε στην αρχή την λογική ότι θα κάνουμε ντοκιμαντέρ. Απλά, λόγω επαγγέλματος, εγώ δημοσιογραφικά και ο Γρηγόρης από μεγάλο ενδιαφέρον για το ίδιο θέμα, καλύπταμε αυτά τα επεισόδια, που όσο προχωρούσε ο καιρός γινόταν όλο και πιο έντονα. Στην πορεία συγκεντρώσαμε ένα απίστευτα μεγάλο υλικό και θεωρήσαμε ότι αξίζει ο κόπος και είναι τιμητικό για την πόλη, να έχει αποτυπωμένη σε ένα βίντεο όλη αυτή την προσπάθεια, όλον αυτόν τον αγώνα που έκανε.

Είδαμε ότι μπήκατε στο πεδίο της μάχης και καταγράψατε τα γεγονότα ρισκάροντας την ζωή σας, καθώς οι εικόνες που βλέπαμε θύμιζαν σκηνικό πολέμου. Όπως ειπώθηκε και στο ντοκιμαντέρ ήταν θαύμα ότι δεν θρηνήθηκαν θύματα. Πολύς κόσμος φοβάται να συμμετέχει σε τέτοιου είδους κινητοποιήσεις, όταν βλέπει εικόνες σαν κι αυτές. Εσείς πώς βιώσατε αυτόν τον κίνδυνο;

ΒΣ: Εμείς συμμετείχαμε μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους. Τον ίδιο κίνδυνο που έχω εγώ κρατώντας την κάμερα, διατρέχει και ο άλλος που πετάει πέτρα. Βέβαια, ο αστυνομικός που βλέπει κάποιον να κρατάει κάμερα, είναι ενδεχομένως λίγο πιο ελαστικός απέναντί του.

Είναι στ`αλήθεια ελαστικός;

ΒΣ: Ναι, γιατί όταν βλέπεις κάποιον με κάμερα, θεωρείς ότι είναι δημοσιογράφος.

Ποιος από τους δυο σας κρατούσε την κάμερα;

ΓΟ: Και οι δύο έχουμε καλύψει.
ΒΣ: Το θέμα είναι το εξής. Εμείς οφείλαμε να έχουμε αποτυπωμένη σε κάμερα τη βία, γιατί προσπαθούσαμε να επικοινωνήσουμε αυτή την προσπάθεια προς τα έξω, μέσω διαδικτύου. Δηλαδή, έπρεπε να βρισκόμαστε στις συγκρούσεις, δεν υπήρχε περίπτωση να μείνουμε εκτός. Έπρεπε να τα καταγράψουμε αυτά για να δείξουμε ότι εδώ κάτι συμβαίνει, κάτι δεν πάει καλά.
ΓΟ: Είναι και θέμα ιδιοσυγκρασίας του καθενός. Εμένα δεν μ`εκφράζει να σηκώσω την πέτρα και να την πετάξω σε κάποιον, αλλά μπορώ να το τραβήξω στην κάμερα με μεγαλύτερη ευκολία. Ίσως έτσι να κάνω μεγαλύτερη ζημιά από αυτόν που θα πετάξει την πέτρα. Ο καθένας από την πλευρά του, ότι μπορούσε έκανε σ`αυτόν τον αγώνα.

Κάνατε κάποια προσπάθεια να επικοινωνήσετε με κάποιους κυβερνητικούς φορείς, ώστε να ακουστεί και η δική τους επιχειρηματολογία; Επιδιώξατε να τους δώσετε τον λόγο και σας απέρριψαν ή επιλέξατε να μην τους συμπεριλάβετε μέσα στην ταινία σας;

ΓΟ: Τα δικά τους επιχειρήματα, τα έχουμε σε κοινή θέα μέσα από το αρχειακό υλικό που χρησιμοποιήσαμε…
ΒΣ: Είδατε και τις αντιδράσεις του κόσμου μέσα στην αίθουσα, όταν έβλεπε τους κυβερνητικούς φορείς να μιλούν και να αυτοεκτίθενται.
ΓΟ: Το ενδιαφέρον από εμάς ήταν να παρουσιάσουμε και τη στάση των αστυνομικών. Δεν ήταν αυτή που φαινόταν. Όταν κλιμακώνεις τη βία, κάποια στιγμή η βία γίνεται βίωμά σου και ξεφεύγει από το υπηρεσιακό σου αξίωμα. Καταλήγει στο να σε χτυπήσω για να βγάλω το άχτι μου… Αυτό κατέληξε να είναι! 128 μέρες είναι 4,5 μήνες! Κάθε μέρα βία, αυτό είναι βίωμά τους πλέον. Το θέμα είναι ότι έγινε μια προσπάθεια εσωτερικά, υπόγεια… Μας έλεγαν οι συνδικαλιστές αστυνομικοί, παιδιά, δείξτε το θέμα, αναδείξτε ότι υπάρχει δυσφορία και στην αστυνομία, ώστε να μπορούμε κι εμείς να βγούμε να κάνουμε δηλώσεις. Προσπαθούσε ο ένας να βοηθήσει τον άλλο. Ουσιαστικά εμείς σκοτωνόμασταν, ζούσαμε καθημερινά σε ακραίες συνθήκες βίας, αλλά προσπαθούσαμε παράλληλα να βρούμε κάποιες άλλες πτυχές συνεννόησης για να αποκλιμακώσουμε αυτή τη βία. Γιατί όπως πήγαιναν τα πράγματα, την Ανάσταση θα είχαμε νεκρούς.

Έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι η κυβερνητική πλευρά, παρουσιάστηκε εκτενώς και μονομερώς από την πλειοψηφία των μέσων μαζικής ενημέρωσης την περίοδο που συνέβαιναν αυτά τα γεγονότα; Γι`αυτό το λόγο θέλατε κι εσείς να παρουσιάσετε την δική σας πραγματικότητα μέσα από αυτό το φιλμ;

ΓΟ: Ε ναι, έπαιξε. Επί 4,5 μήνες σχεδόν όλα τα μέσα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έκαναν πλύση εγκεφάλου στον κόσμο, αφού η μεγαλύτερη μάζα αυτών, επικεντρωνόταν μόνο στο ότι οι κάτοικοι έχουν τα δικά τους συμφέροντα για να αρνηθούν. Ακούσαμε τα πάντα, ότι μπορεί να φανταστεί κανείς, ακόμα και extreme πράγματα. Ότι για διάφορους λόγους, δεν θέλουμε ένα πολύ ωραίο σύγχρονο έργο στην περιοχή μας, κι άλλα πολλά κι ωραιοποιημένα. Νομίζω ότι οφείλαμε κι εμείς από την πλευρά μας, να ενημερώσουμε τον κόσμο, κι αυτός είναι ένας λόγος που μας ώθησε να φτιάξουμε αυτό το ντοκιμαντέρ. Να δείξουμε κάτι πέρα από αυτά που δείχνουν οι τηλεοράσεις, δηλαδή αυτά που συμβαίνουν σε μικρές τοπικές κοινωνίες, με αυτόν τον μηχανισμό. …γιατί δεν ήταν μόνο τα ΜΑΤ, υπήρχε κι ένας μηχανισμός, με τα κανάλια, τις εφημερίδες, που προσπαθούσαν να πείσουν την κοινή γνώμη, ότι θέλουν να κάνουμε κάτι καλό και οι κάτοικοι αντιδρούν.
ΒΣ: Την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο Παπουτσής, όταν αποκλιμακώνεται η ένταση. Τι λέει; Ότι οι κάτοικοι τελικά ανοίγουν τον δρόμο, άρα αφού ανοίγουν τον δρόμο, όλα είναι καλά. Όλα αυτά έγιναν για έναν κλειστό δρόμο, που τον έκλεισαν οι κάτοικοι. Για ποιο λόγο; Και, μας είπε ότι όλο αυτό δεν ήταν αστυνομική επιχείρηση. Το είδατε αυτό… Το έλεγε στη Βουλή.

Ένα κωμικό στοιχείο στο ντοκιμαντέρ ήταν ο ρόλος της εκκλησίας, καθώς κάποιες μικρές ανακωχές, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, μεταξύ πολιτών και αστυνομίας έγιναν για θρησκευτικούς λόγους.

ΒΣ: Ναι, αυτά έγιναν για τους τύπους. Δεν ήταν όμως ανακωχή. Μία φορά ήταν στα Θεοφάνεια, όπου ο παπάς ευλογούσε με ένα κλωνί βασιλικό κι έναν σταυρό τα ΜΑΤ, κι από πίσω ακουγόταν οι κάτοικοι, κι αυτό είναι πολύ κωμικό, που φώναζαν στον παπά “Διάβασέ τους!” Καταλαβαίνεις, τι υπονοούσαν! Και το άλλο ήταν την Μεγάλη Εβδομάδα, που αποχώρησαν οι αστυνομικές δυνάμεις.

Μας είπατε ότι οι κάτοικοι παρακολούθησαν το ντοκιμαντέρ σε μια τιμητική εκδήλωση. Ποια ήταν η αντίδραση τους;

ΓΟ: Επανήλθαν στην μνήμη τους, αυτά που πέρασαν. Για εμάς ήταν πολύ δύσκολο, γιατί θέλαμε να ξέρουμε την άποψη των κατοίκων για το αν αποτυπώσαμε σωστά όσα συνέβησαν. Γιατί όλοι βίωσαν την κατάσταση, και πολλές φορές ένα γεγονός μεταφράζεται από 10 διαφορετικές απόψεις και οπτικές. Αυτοί ήταν οι αυστηροί κριτές. Το έντονο παρατεταμένο χειροκρότημα στην Κερατέα, νομίζω ήταν αρκετό για να μας επιβραβεύσει.
ΒΣ: Όταν το βλέπει ο κόσμος, εκτός από το χειροκρότημα, έρχονται και μας ζητούν ένα αντίγραφο για να το έχουν στο σπίτι, για τα παιδιά τους, για να θυμούνται τι βίωσαν. Εισπράττεις μία ικανοποίηση με όλες αυτές τις αντιδράσεις. Άλλωστε γι`αυτούς το κάναμε.

Πέρα από τις προφανείς δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά την παραγωγή της ταινίας, συναντήσατε κάποιο πρόβλημα στη συνέχεια;

ΒΣ: Τώρα για να μιλήσουμε ευθέως, δεν πιστέψαμε ποτέ ότι θα περάσουμε σε ένα διαγωνιστικό τμήμα, δεν ήταν άλλωστε και ο στόχος μας αυτός. Ο στόχος είναι αυτός που είπε και ο Γρηγόρης, να καταγράψουμε και να αποτυπώσουμε τα πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στην Κερατέα, να έχουμε κι ένα dvd στην βιβλιοθήκη μας για να θυμόμαστε κι εμείς αλλά να μαθαίνουν και οι νεότερες γενιές. Από εκεί και πέρα, η υπόθεση της Κερατέας είναι ένα θέμα που ενοχλεί. Μία πολιτεία που σέβεται τον εαυτό της, δεν θα άφηνε ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ να είναι υποψήφιο για κάποιο βραβείο. Θεωρώ φυσιολογικό ότι η ταινία μας δεν βρίσκεται στο διαγωνιστικό τμήμα. Δεν με ενοχλεί, αφού έτσι κι αλλιώς κανένα κράτος δεν μπορεί να δεχθεί ότι έχασε.
ΓΟ: Εγώ θα ήθελα να προσθέσω, ότι αυτά που είδαμε στο ντοκιμαντέρ μέσα σε 70 λεπτά, καταλαβαίνετε ότι είναι ένα πολύ μικρό δείγμα αυτών που έγιναν επί 128 ημέρες. Υπήρχαν κι άλλοι παράμετροι, αλλά εμείς κρατήσαμε σίγουρα τα σημαντικότερα, για να δώσουμε ολοκληρωμένα στον κόσμο να κατανοήσει τι ακριβώς έγινε. Υπάρχουν και πολλά άλλα, που δεν λέγονται, κάποια έπαιξαν τον ρόλο τους, κι όλα μαζί βοήθησαν στο να έχουμε ένα επιτυχές αποτέλεσμα. Ο αγώνας όμως δεν έχει τελειώσει ακόμα, είναι σε εξέλιξη. Το θέμα συνεχίζεται και δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως, εμείς θα είμαστε εκεί για την συνέχεια.

Ευχαριστώ πολύ και σας εύχομαι καλή συνέχεια.